- Witamina B1 (tiamina)- rola w organizmie
Witamina B1- pełna nazwa
Witamina B1 zwana tiaminą, dawniej była nazywana także aneuryną. Witamina ta jest także określana „witaminą nastroju” – lub „witaminą otuchy”. Pełna nazwa witaminy B1 to chlorek 3-[(4-amino-2-metylo-5-pirymidylnylo) -metylo] -5-(2-hydroksyetylo) -4-metylotiazoliowy.
Witamina B1- budowa
Tiamina składa się z fragmentu pirymidynowego i fragmentu tiazolowego połączonych mostkiem metylenowym. Pierścień tiazolu zawiera czwartorzędowy atom azotu. Tiamina spełnia swoje funkcje biologiczne w organizmach żywych, po uprzedniej fosforylacji i przekształceniu się w pirofosforan.
Witamina B1-właściwości
Tiamina i jej chlorek występują w postaci bezbarwnych igiełek, które rozpuszczają się w wodzie i względnie rozpuszczają się w alkoholu. W środowisku obojętnym i kwaśnym tiamina nie ulega rozpadowi w temp. 100oC.
Historia
Witamina B1 jest jedną z najwcześniej poznanych witamin, a jej odkrycie wiąże się z chorobą beri-beri, która była szeroko rozpowszechniona zwłaszcza na terenach Azji południowo- wschodniej. Przez długie lata szukano przyczyny tej choroby. W ostatniej dekadzie XIX wieku i na początku XX wieku Ch. Ejkman i G. Grijns wykazali, że zapalenie wielonerwowe z charakterystycznymi objawami typowymi dla choroby ber-ber można wywołać u kurcząt karmionych polerowanym ryżem. Co więcej schorzenie to można wyleczyć za pomocą otrąb ryżowych. W roku 1912 K. Funk otrzymał z ekstraktu otrąb ryżowych substancję krystaliczną, która zapobiegała chorobie ber-beri. Ustalił on także że związek ten ma charakter aminy. Kolejnymi badaczami, którzy wyodrębnili czysty, krystaliczny preparat witaminy B1 byli holenderscy chemicy: B. C.P Jansen i W. Donath. Nazwali oni otrzymaną substancję aneuryną.
Otrzymywanie
W skali przemysłowej tiamina jest otrzymywana wyłącznie metodami syntezy chemicznej.
Witamina B1- rola w organizmie
- Jest koenzymem w reakcjach dekarboksylacji α-oksokwasów
- Bierze udział w cyklu Krebsa
- Przyczynia się do powstawania NADPH i innych związków niezbędnych do życia
- Chroni przed oksydacją lipidów
WPŁYW NA ORGANIZM
Witamina B1:
- Korzystnie wpływa na organizm w chorobach neurodegradacyjnych- jak choroba Parkinsona czy Alzheimera.
- Ma zastosowanie w chorobie Meniera
- Stosuje się ją w leczeniu półpaśca, poparzeń, depresji, oczopląsu, zaburzeń pamięci, kołataniu serca
- Sprzyja wzmożeniu ruchu robaczkowego jelit i kwasowości soku żołądkowego, a tym samym wspomaga aktywności układu trawiennego
- Wywiera korzystny wpływ na układ krążenia
- Działa łagodnie moczopędnie
- Wspomaga proces wzrostu
- Poprawia sprawność umysłową
- Pomaga zwalczyć powietrzną i morską chorobę lokomocyjną,
- Zmniejsza ból w zębodole po usunięciu zęba
- Jest niezbędna do prawidłowej funkcji błon śluzowych
- Leczy dermatozy alergiczne połączone ze świądem i czyraki
- Chroni przed toksycznym działaniem ołowiu poprzez hamowanie indukowanej ołowiem peroksydacji lipidów wchodzących w skład błon komórkowych
- Działa przeciwbólowo łagodząc objawy nerwobóli i rwy kulszowej
Witamina B1 może być używana do odstraszania owadów. Tiamina przyjmowana w dużych ilościach wydziela się z potem, nadając mu specyficzny zapach działający na insekty.
Witamina B1- zapotrzebowanie
Zapotrzebowanie na tiaminę jest proporcjonalne do zapotrzebowania energetycznego, a konkretnie do ilości spożytych węglowodanów.
Zapotrzebowanie na witaminę B1 wzrasta:
- W czasie ciąży i laktacji
- Przy długotrwałym stresie
- Przy wyczerpujących ćwiczeniach fizycznych
- Podczas wysiłku intelektualnego
- Po zabiegach chirurgicznych
- Przy nadczynności tarczycy
- Przy biegunkach i zaburzeniach ze strony jelit
- U palaczy papierosów, nadużywających alkohol i narkotyki
- Przy rwie kulszowej i nerwobólach
- W trakcie zakażeń wirusowych, stanów zapalnych wątroby
- U osób, których dieta bogata w produkty mocno przetworzone
- U osób spożywanie dużej ilości słodyczy
Witamina B1- toksyczność
Tiamina nie ulega kumulacji w organizmie. Dawki przekraczające 5-10 mg dziennie nie są przyswajane przez organizm i są wydalane w niezmienionej postaci z kałem. W przypadku dawki przekraczającej stokrotne zalecane dawki obserwowano bóle głowy, drgawki, ogólną słabość, paraliż, arytmię serca i reakcje alergiczne. Doustne przyjęcie nawet bardzo dużych dawek raczej nie powoduje żadnych niepożądanych skutków.
Bilek M., Pasternakiewicz A., Typek J.; Dietetyka wybrane zagadnienia; Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014; str. 26
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne; Warszawa 1987r., str. 24
Gertig H., Przysławski J.; Bromatologia zarys nauki o żywieniu i żywność; Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2006, str. 131-135
Jurowska S.; Surowce kosmetyczne; Ośrodek Informatyczno- Badawczy „Ekoprzem”, Dąbrowa Górnicza 2001, str. 222
Kaczmarczyk K.; Mikroelementy; KOLPAP, Kielce, str., 7- 8
Mindell E.; Biblia witamin; Wiedza i życie, Warszawa 1993, str. 29, 45-46, 181, 194, 220
Moszczyński P., Pyć R.; Biochemia witamin cz. 1 Witaminy grupy B i koenzymy; Wydawnictwo naukowe PWN, Łódź 1998, str.24-52
Pałasz M., Petzke E.; Atlas witamin naturalne źródło zdrowia; Wydawnictwo SBM, Warszawa 2018, str. 76-83
Skarżyński A., Zioła czynią cuda; Wydawnictwo Biblioteka Zdrowego Człowieka, Warszawa 1994, str. 29
Winter Friffith H.; Witaminy, minerały I pierwiastki śladowe; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r, str. 36-38
Zejc A., Gorczyca M.; Chemia leków podręcznik dla studentów farmacji i farmaceutów; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd. III, Warszawa 2008, str. 571-573
- Podobne artykuły
Witamina B5 wpływ na zdrowie
Witamina B5 często określana jako kwas pantotenowy to witamina, której formą aktywną jest AcyloKoenzymA. Witamina B5 korzystnie wpływa wygląd skóry, włosów i paznokci
Witamina B2- znaczenie i rola
Witamina B2 czyli ryboflawina to substancja niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
W wodzie rozpuszczają się wszystkie witaminy z grupy B, o których często mówi się po prostu B-kompleks, witamina C oraz P czyli bioflawonoidy
Witamina B6 (pirodoksyna)
Witaminy B6 czyli pirodoksyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu
