- Witamina B1 (tiamina)- rola w organizmie
Witamina B1- pełna nazwa
Witamina B1 zwana tiaminą, dawniej była nazywana także aneuryną. Witamina ta jest także określana „witaminą nastroju” – lub „witaminą otuchy”. Pełna nazwa witaminy B1 to chlorek 3-[(4-amino-2-metylo-5-pirymidylnylo) -metylo] -5-(2-hydroksyetylo) -4-metylotiazoliowy.
Witamina B1- budowa
Tiamina składa się z fragmentu pirymidynowego i fragmentu tiazolowego połączonych mostkiem metylenowym. Pierścień tiazolu zawiera czwartorzędowy atom azotu. Tiamina spełnia swoje funkcje biologiczne w organizmach żywych, po uprzedniej fosforylacji i przekształceniu się w pirofosforan.
Witamina B1-właściwości
Tiamina i jej chlorek występują w postaci bezbarwnych igiełek, które rozpuszczają się w wodzie i względnie rozpuszczają się w alkoholu. W środowisku obojętnym i kwaśnym tiamina nie ulega rozpadowi w temp. 100oC.
Historia
Witamina B1 jest jedną z najwcześniej poznanych witamin, a jej odkrycie wiąże się z chorobą beri-beri, która była szeroko rozpowszechniona zwłaszcza na terenach Azji południowo- wschodniej. Przez długie lata szukano przyczyny tej choroby. W ostatniej dekadzie XIX wieku i na początku XX wieku Ch. Ejkman i G. Grijns wykazali, że zapalenie wielonerwowe z charakterystycznymi objawami typowymi dla choroby ber-ber można wywołać u kurcząt karmionych polerowanym ryżem. Co więcej schorzenie to można wyleczyć za pomocą otrąb ryżowych. W roku 1912 K. Funk otrzymał z ekstraktu otrąb ryżowych substancję krystaliczną, która zapobiegała chorobie ber-beri. Ustalił on także że związek ten ma charakter aminy. Kolejnymi badaczami, którzy wyodrębnili czysty, krystaliczny preparat witaminy B1 byli holenderscy chemicy: B. C.P Jansen i W. Donath. Nazwali oni otrzymaną substancję aneuryną.
Otrzymywanie
W skali przemysłowej tiamina jest otrzymywana wyłącznie metodami syntezy chemicznej.
Witamina B1- rola w organizmie
- Jest koenzymem w reakcjach dekarboksylacji α-oksokwasów
- Bierze udział w cyklu Krebsa
- Przyczynia się do powstawania NADPH i innych związków niezbędnych do życia
- Chroni przed oksydacją lipidów
WPŁYW NA ORGANIZM
Witamina B1:
- Korzystnie wpływa na organizm w chorobach neurodegradacyjnych- jak choroba Parkinsona czy Alzheimera.
- Ma zastosowanie w chorobie Meniera
- Stosuje się ją w leczeniu półpaśca, poparzeń, depresji, oczopląsu, zaburzeń pamięci, kołataniu serca
- Sprzyja wzmożeniu ruchu robaczkowego jelit i kwasowości soku żołądkowego, a tym samym wspomaga aktywności układu trawiennego
- Wywiera korzystny wpływ na układ krążenia
- Działa łagodnie moczopędnie
- Wspomaga proces wzrostu
- Poprawia sprawność umysłową
- Pomaga zwalczyć powietrzną i morską chorobę lokomocyjną,
- Zmniejsza ból w zębodole po usunięciu zęba
- Jest niezbędna do prawidłowej funkcji błon śluzowych
- Leczy dermatozy alergiczne połączone ze świądem i czyraki
- Chroni przed toksycznym działaniem ołowiu poprzez hamowanie indukowanej ołowiem peroksydacji lipidów wchodzących w skład błon komórkowych
- Działa przeciwbólowo łagodząc objawy nerwobóli i rwy kulszowej
Witamina B1 może być używana do odstraszania owadów. Tiamina przyjmowana w dużych ilościach wydziela się z potem, nadając mu specyficzny zapach działający na insekty.
Witamina B1- zapotrzebowanie
Zapotrzebowanie na tiaminę jest proporcjonalne do zapotrzebowania energetycznego, a konkretnie do ilości spożytych węglowodanów.
Zapotrzebowanie na witaminę B1 wzrasta:
- W czasie ciąży i laktacji
- Przy długotrwałym stresie
- Przy wyczerpujących ćwiczeniach fizycznych
- Podczas wysiłku intelektualnego
- Po zabiegach chirurgicznych
- Przy nadczynności tarczycy
- Przy biegunkach i zaburzeniach ze strony jelit
- U palaczy papierosów, nadużywających alkohol i narkotyki
- Przy rwie kulszowej i nerwobólach
- W trakcie zakażeń wirusowych, stanów zapalnych wątroby
- U osób, których dieta bogata w produkty mocno przetworzone
- U osób spożywanie dużej ilości słodyczy
Witamina B1- toksyczność
Tiamina nie ulega kumulacji w organizmie. Dawki przekraczające 5-10 mg dziennie nie są przyswajane przez organizm i są wydalane w niezmienionej postaci z kałem. W przypadku dawki przekraczającej stokrotne zalecane dawki obserwowano bóle głowy, drgawki, ogólną słabość, paraliż, arytmię serca i reakcje alergiczne. Doustne przyjęcie nawet bardzo dużych dawek raczej nie powoduje żadnych niepożądanych skutków.
Bilek M., Pasternakiewicz A., Typek J.; Dietetyka wybrane zagadnienia; Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014; str. 26
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne; Warszawa 1987r., str. 24
Gertig H., Przysławski J.; Bromatologia zarys nauki o żywieniu i żywność; Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2006, str. 131-135
Jurowska S.; Surowce kosmetyczne; Ośrodek Informatyczno- Badawczy „Ekoprzem”, Dąbrowa Górnicza 2001, str. 222
Kaczmarczyk K.; Mikroelementy; KOLPAP, Kielce, str., 7- 8
Mindell E.; Biblia witamin; Wiedza i życie, Warszawa 1993, str. 29, 45-46, 181, 194, 220
Moszczyński P., Pyć R.; Biochemia witamin cz. 1 Witaminy grupy B i koenzymy; Wydawnictwo naukowe PWN, Łódź 1998, str.24-52
Pałasz M., Petzke E.; Atlas witamin naturalne źródło zdrowia; Wydawnictwo SBM, Warszawa 2018, str. 76-83
Skarżyński A., Zioła czynią cuda; Wydawnictwo Biblioteka Zdrowego Człowieka, Warszawa 1994, str. 29
Winter Friffith H.; Witaminy, minerały I pierwiastki śladowe; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r, str. 36-38
Zejc A., Gorczyca M.; Chemia leków podręcznik dla studentów farmacji i farmaceutów; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd. III, Warszawa 2008, str. 571-573
- Podobne artykuły
witamina B3 czyli niacyna i jej rola
Witamina B3 czyli niacyna to, związek, który jest składnikiem koenzymów w organizmie. Niacyna odpowiada za prawidłowy wygląd skóry…
Witamina B5 wpływ na zdrowie
Witamina B5 często określana jako kwas pantotenowy to witamina, której formą aktywną jest AcyloKoenzymA. Witamina B5 korzystnie wpływa wygląd skóry, włosów i paznokci
Witamina B2- znaczenie i rola
Witamina B2 czyli ryboflawina to substancja niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego
