- Kozieradka
Kozieradka jest rośliną przyprawową szczególnie popularną w kuchni azjatyckiej. Jako przyprawę wykorzystuje się zarówno liście jak i złociste nasiona. Ponieważ roślina zawiera dużo substancji czynnych korzystnie wpływa na nasz organizm.
Kozieradka- Systematyka
Rząd: Bobowce
Rodzina: Bobowate
Rodzaj: Kozieradka
Gatunek: Kozieradka pospolita
Nazwy
Łacińska: Triginella foenum-graecum
Angielska: Fenugreek
Niemiecka: Bockshornklee
Polskie nazwy: grecka koniczyna, Boża trawka, greckie siano, grecka kozieradka, fenygryk
Nazwa łacińska kozieradki oznacza „trójkątne siano greckie”, co nawiązuje do romboidalnego kształtu nasion kozieradki, a także do wykorzystania rośliny jako paszy dla zwierząt w starożytnej Grecji.
Kozieradka- występowanie
Kozieradka rośnie dziko w rejonie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej oraz w Chinach. Uprawiana na całym świecie, głównie jako roślina paszowa i przyprawowa. W stanie naturalnym występuje w Indiach, Chinach, Pakistanie, Turcji i Sudanie.
Odmiany
Rodzaj Trigonella obejmuje około 80 gatunków, przy czym u nas najbardziej popularna jest kozieradka pospolita oraz kozieradka błękitna.
Surowiec
Surowcem są nasiona oraz kwitnące ziele kozieradki. Nasiona lub wyciągi z nasion wchodzą w skład mieszanek ziołowych, past leczniczych lub kropli.
Kozieradka- historia
Kozieradka była uprawiana w Asyrii jako przyprawa już w VII w p. n. e. skąd dotarła do Chin, Indii i Egiptu. W Indiach kozieradka stanowiła namiastkę kawy. Egipcjanie stosowali olej pozyskiwany z nasion kozieradki do balsamowania zwłok i zabiegów kosmetycznych.
Święta Hildegarda i Paracelsus wspominają o leczniczych właściwościach tej rośliny.
Kozieradka w medycynie ludowej
W dawnej Polsce w lecznictwie stosowano nasiona kozieradki oraz jej sok i ziele. Sok z kozieradki stosowano przy ciężkich chorobach oraz jako środek pobudzający miesiączkowanie. Medycyna ludowa zaleca odwar ze zmielonych nasion przy chorobach śledziony oraz przy chorobach płuc.
W Egipcie podaje się kozieradkę w chorobach spowodowanych niedoborem witaminy PP.
W Medycynie Wschodu suszone nasiona kozieradki są podawane przy zaburzeniach przewodu pokarmowego, jako środek obniżający poziom cukru we krwi, wzmacniający, mlekopędny, łagodzący kaszel. Zewnętrznie stosuje się tam również kozieradkę w postaci okładów w przypadku odmrożeń, czyraków, owrzodzeń.
W Iranie okłady z kozieradki stosuje się przy zapaleniu powiek.
Zastosowanie
- Kozieradka jest lekiem stosowanym w weterynarii, szczególnie polecana dla koni
- Kozieradka zwiększa nośność kur
- Produkuje się z niej hormony sterydowe, które są stosowane przez kulturystów
- Z gotowanych nasion kozieradki pozyskuje się żółty barwnik
- Z nasion kozieradki pozyskuje się diosgeninę, która ma zastosowanie w farmacji
Kozieradka- składniki mineralne
Kozieradka jest surowcem śluzowym, a więc jest bogata w polisacharydy. Za właściwości kozieradki odpowiadają zawarte w nasionach saponiny sterolowe (pochodne diosgeniny). Kolejnym związkiem, który wpływa na działanie lecznicze kozieradki jest trygonelina. Nasiona kozieradki są cennym dla wegetarian źródłem białka, bogatego w tryptofan i lizynę. Kozieradka dostarcza fitosetrole, witaminy ( PP, D3, C, B1, witamina H, karoten, witamina F) i minerały ( potas, wapń, żelazo, fosfor).
Podczas obróbki termicznej nasion kozieradki wzrasta stężenie witaminy PP, która jest uwalniana z rozpadu trygoneliny.
Młode liście dostarczają witaminę C i K oraz żelazo, wapń, błonnik.
KOZIERADKA DZIAŁANIE LECZNICZE
Nasiona kozieradki wywierają wielokierunkowe działanie na organizm ludzi. Działanie przeciwzapalne kozieradki jest porównywalne z działaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przy czym dodatkowo towarzyszy jej delikatne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Kozieradka:
- jest stosowana jako środek pobudzający trawienie
- poprawia przemianę materii i procesy trawienia
- ułatwia przyswajanie składników pokarmowych
- reguluje wypróżnienia
- zmniejsza poziom cukru we krwi oraz zmniejsza oporność insuliny w cukrzycy typu 2
- związki śluzowe kozieradki działają osłonowo na błony śluzowe żołądka i dróg oddechowych
- jest surowcem pomocnym w leczeniu i profilaktyce wrzodów żołądka- działa powlekająco, łagodzi stan zapalny błony śluzowej i przyspiesza gojenie się wrzodów
- zapobiega zastojom żółci i rozwojowi kamicy żółciowej
- obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi
- wpływa na procesy wytwarzania czerwonych krwinek
- działa wykrztuśnie, osłonowo i zmiękczająco na układ oddechowy
- w formie płukanki do ust łagodzi stany zapalne w jamie ustnej
- wykazuje działanie przeciwalergiczne
- wzmagają laktację
- pobudza skurcze macicy, wpływa na popęd płciowy
- chroni przed osteoporozą, szczególnie tą rozwijającą się wskutek braku endogennych estrogenów, u kobiet w okresie menopauzy
- zwiększa przyrost mięśni i wpływa na poprawę wydolności mięśniowej
- jest zalecana jako środek przeciwzapalny i odżywczy
- działa ochronnie na uszkodzone tkanki i przyspiesza ich regenerację
- wykazuje działanie antyoksydacyjne
- ze względu na dużą wartość odżywczą jest zalecana dla osób z anoreksją oraz wychudzonych
- w postaci lewatyw jest stosowana przy hemoroidach i stanach zapalnych odbytu
- wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
- wykazuje także działanie przeciwnowotworowe
Nasiona kozieradki stosowane zewnętrznie wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwwysiękowe, przeciwświądowe, zmiękczające oraz pobudza regenerację tkanek , pobudzają ziarninowanie tkanek. Przemywanie skóry wyciągami z kozieradki działa przeciwtrądzikowo, przyspiesza resorpcję ropni i przyspiesza gojenie się krost. Wyciągi z rośliny stosuje się do okładów i obmywań oraz jako środek kosmetyczny dla cery tłustej.
Kozieradka- działanie niepożądane
Zapach rośliny jest tak intensywny, że po zjedzeniu można go wyczuć w pocie.
Przeciwwskazania
- Kobiety w ciąży i karmiące
- Osoby ze skłonnością do krwotoków
- Przedłużająca się miesiączka
Arnal- Schnebelen B., Goetz P., Paris M.; Lecznicze dary natury; Reader’s digest, Warszawa 2003, str. 115
Bremness L.; Wielka księga ziół; Wiedza i życie, Warszawa, str. 141, 243,
Gawłowska A., Halarewicz A., Jabłoński
Opracowanie zbiorowe; Atlas przypraw; SBM, Warszawa 2018, str. 106- 107
Griffith H. W.; Witaminy, pierwiastki i minerały; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r., str. 345
Gumowska I.; Ziółka i my; Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1983, str. 76-77
Halarewicz A.; Atlas ziół; SBM, Warszawa 2015, str. 84
Krauze-Baranowska M., Król- Kogus B.; Greckie siano, Boża trawka: Kozieradka; Panacea nr 4 (37), 2011, str. 20-21
Kybal J.; Rośliny aromatyczne; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985r., str. 196
Ożarowski A.; Ziołolecznictwo – poradnik dla lekarzy; PZWL, Warszawa 1982, str. 263- 264
Small E., Deutsch G.; Culinary herbs for short-season gardeners;National Research Council of Canada & Ismant Associates Inc, 2001, str. 79- 81
Szaciłło K. i M.; Przyprawy, które leczą; Wydawnictwo Zwierciadło, Warszawa 2018, str. 168- 172
Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wydawnictwo RM 2015, str.78-79
https://rozanski.li/323/kozieradka-trigonella-w-sporcie/ (29.01.2021)
http://luskiewnik.strefa.pl/farmakologia/trigonella.html (29.01.2021)
- Podobne artykuły
Kozieradka łac.Triginella foenum-graecum
Kozieradka jest roślina z rodziny motylkowatych. W kuchni wykorzystuje się liście oraz nasiona kozieradki. Roślina ta wykazuje działanie lecznicze
Jakie zioła zbierać we wrześniu
Wrzesień w kalendarzu, więc nastał czas, aby zrobić zapasy cennych ziół i owoców, które mogą się bardzo przydać zimą. Zobacz jakie zioła zbiera się we wrześniu
Jakie zioła można bezpiecznie stosować w ciąży
Poznaj listę ziół zakazanych i dozwolonych w czasie ciąży. Które zioła można stosować bezpiecznie na dolegliwości towarzyszące ciąży
Fitoterapia w leczeniu cukrzycy
W fitoterapii cukrzycy mamy do dyspozycji wiele surowców roślinnych wspomagających kontrolę poziomu cukru we krwi, a także przeciwdziałających powikłaniom cukrzycy
