Najnowsze artykuły

Len zwyczajny- właściwości

Len zwyczajny to roślina znana od tysiącleci, wśród surowców leczniczych lnu zwyczajnego wymienić można siemię lniane, olej lniany

Karotenoidy- najważniejsze informacje

Karotenoidy to barwniki, które nadają barwę żółtą lub pomarańczową licznym gatunkom roślin. Związki te znajdują się także w zielonych liściach

Syrop z cebuli – właściwości

Syrop z cebuli to domowy środek łagodzący kaszel i pierwsze objawy infekcji. Sprawdź jakie właściwości ma syrop z cebuli i kiedy go stosować…

Jeżyna- łac. Rubus fruticosus

Jeżyna to soczysty owoc, który dostarcza wiele cennych witamin i minerałów. W lecznictwie oprócz owoców wykorzystuje się także liście jeżyny

Co to są alkaloidy

Alkaloidy to zasadowe związki organiczne, głównie pochodzenia roślinnego. Wykazują silne działanie fizjologiczne na organizm człowieka, dlatego wiele z nich ma zastosowanie w lecznictwie

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

W wodzie rozpuszczają się wszystkie witaminy z grupy B, o których często mówi się po prostu B-kompleks, witamina C oraz P czyli bioflawonoidy

Dziewanna- systematyka

Rząd: Jasnotowce
Rodzina: Trędownikowate
Rodzaj: Dziewanna

 

Nazewnictwo

Łacińska: Vebascum thapsiforme,
Angielska: Wool Mullein
Niemiecka: Grossblumiqe Köniqskerze
Polskie nazwy: dziwizna,  dziewanna podobna, dziewna,  dziewanna lekarska, kędzierzawica leśna, knotnica polna,  gorzygrot,  królewska świeca,  knafliczka, szabla, dziewanda, warkocze Matki Boskiej,  Jabłuszcza Najświętszej Panienki 

 

Dziewanna- występowanie

Dziewanna pochodzi z południowo- zachodniej Azji. Obecnie w stanie naturalnym występuje na terenie całej Europy, Azji Mniejszej i Północnej Afryki oraz na Zakaukaziu. W Polsce rośnie pospolicie na niżu, gdzie najczęściej można ją spotkać na glebach jałowych, piaszczystych i kamienistych. Porasta miejsca ruderalne i nieużytki oraz piaszczyste brzegi rzek i zrębów leśnych.
W niektórych krajach uprawia się ją na skalę przemysłową.

 

Dziewanna- odmiany

W lecznictwie oprócz dziewanny wielkokwiatowej wykorzystuje się również dwa inne gatunki: dziewannę drobnokwiatową (łac. Verbascum thapsus) oraz dziewannę kutnerową (łac. Verbascum phlomoides).

 

Dziewanna -surowiec

Do celów leczniczych wykorzystuje się kwiaty dziewanny bez kielicha (Flos Verbasci ) oraz liście. Dawniej w celach leczniczych z dziewanny sporządzano różne postacie leku: soki, nalewki alkoholowe, wyciągi olejowe, kwiaty smażone w cukrze, napary. 




Dziewanna zbiór

Kwiaty zbiera się od czerwca do sierpnia, systematycznie w miarę rozkwitania. Zbioru dokonuje się w słoneczne, suche dni po zniknięciu rosy. Zrywa się płatki korony tak, by ich nie uszkodzić. Zebrane płatki rozkłada się cienką warstwą i suszy w ciemnym i przewiewnym pomieszczeniu. Kwiaty należy zbierać suche, ponieważ te wilgotne szybko brązowieją i tracą właściwości lecznicze. Dobrze wysuszone powinny mieć piękną, żółtą barwę.
Kwiaty przechowuje się w  szczelnie zamkniętych pojemnikach, dobrze ubite, chroniąc przed światłem, w miejscach suchych, gdyż łatwo wilgotnieją.

 

Dziewanna- trochę historii

Nazwa rośliny może pochodzić od słowa dziewa, dziwa, które oznacza pannę, dziewicę. Rostafiński podaje, że nazwa rośliny może pochodzić od słów dziwy, dziki- czyli roślina rosnąca na dzikich, nieurodzajnych polach.

Prasłowianie czcili Dziewannę jako boginię łowów i lasów. Przeważnie była przedstawiania jako młoda niewiasta z wilkami lub gwiazdą zaranną, często z pochodnią w ręku. Taki obraz bogini miał chronić ludzi od złej pogody i zapewnić powodzenie w łowach. 

Co ciekawe w starożytności i średniowieczu rozróżniano dwie płci tej rośliny: samce z żółtymi kwiatami i samice z ciemnymi, fioletowymi kwiatami.
Dziewanna  była cenionym ziołem w Imperium Rzymskim, a w Grecji była uważana za cudowny amulet. Podawana w postaci naparów miała łagodzić różne bóle wewnętrzne. Jej opisy znajdziemy w dziełach Hipokratesa, Arystotelesa, Dioskuridesa, Pliniusza, Świętej Hildegardy, Paracelsusa.

W okresie oświecenia dziewanna miała chronić przed czarownicami.

 

„Gdzie rośnie dziewanna tam bez posagu panna”

Dziewanna zastosowanie

  • Łodygę dziewanny po opadnięciu liści suszo i oblepiano woskiem, nasączano olejem i wykorzystywano jako pochodnię lub świecę
  • Kwitnące wierzchołki używa się do dekoracji, a suszone płatki dodaje się do potpourii 
  • Jest to roślina miododajna
  • Liście włożone do butów o cienkiej podeszwie chronią stopy
  • Rzymianie zawijali figi w liście dziewanny, aby chronić je przed zepsuciem 
  • W okolicach Bydgoszczy z płatków kwiatowych robiono barwnik stosowany do barwienia wina 

 

Dziewanna- wartość odżywcza

Kwiaty dziewanny zawierają saponiny, irydoidy oraz śluzy. Piękny kolor kwiatów jest związany z dużą zawartością karotenoidów. Surowiec jest także bogaty we flawonoidy, głównie w rutozyd hesperydyny, glukozyd luteoliny. Kwiaty dostarczają także soli: żelaza, wapnia i krzemu.

Liście zawierają saponiny  oraz rotenon.

DZIEWANNA DZIAŁANIE LECZNICZE

Roślina działa ściągająco na błony śluzowe, zmiękczająco, wykrztuśnie, ściągająco, przeciwskurczowo i napotnie. Główne działanie dziewanny jest związane z zawartością saponin oraz śluzów, dzięki czemu  jest ona często stosowana jako środek powlekających, zwłaszcza w schorzeniach górnych dróg oddechowych.

Dziewanna ma zastosowanie:

  • w zaburzeniach przewodu pokarmowego jak kolka żołądkowa, czy jelitowa
  • jako środek wspomagający leczenie wątroby i dróg żółciowych
  • jako środek ułatwiający odkrztuszanie
  • jako środek napotny
  • wykrztuśne i powlekające, rozrzedzające wydzielinę w oskrzelach, dlatego stosuje się je przy zapaleniu górnych dróg oddechowych, astmie, grypie
  • przy uporczywym kaszlu, zapaleniu oskrzeli i tchawicy
  • jako środek przeciwwirusowy
  • w zapaleniach pęcherza moczowego, jako środek regulujący przepływ moczu
  •  w leczeniu hemoroidów 

Dziewanna stosowana zewnętrznie w formie okładów  jest pomocna przy nerwobólach, a kąpiele z dodatkiem dziewanny pomagają przy dolegliwościach reumatycznych. Wyciągi alkoholowe z dziewanny stosuje się do wcierań przy bólach korzonków i stawów. Okłady z dziewanny przynoszą ulgę w stanach ropnych skóry, stosuje się je w przypadku chorób skóry jak łupież, łysienie, wypryski czy oparzenia. Zmiażdżone kwiaty i liście w postaci okładów wspomagają leczenie obrzęków i stłuczeń, przyspieszają gojenie się ran. Dziewanna ma właściwości łagodzące i pomaga w regeneracji uszkodzonej tkanki.  Świeże potłuczone kwiaty stosuje się do okładów przy obrzękach i krwawych wybroczynach urazowych.

 

Dziewanna w homeopatii

W lekach homeopatycznych wykorzystuje się liście dziewanny jako lek przeciw migrenie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Arnal-Schnebelen B., Goetz P., Paris M.; Lecznicze dary natury, 200 uzdrawiających ziół; Reader’s Digest; Warszawa 2004, str. 67

Bremness L.; Wielka księga ziół; Wiedza i życie, Warszawa, str. 145,243, 245

Dziak A., Kuźnicka B.; Zioła lecznicze (zbiór i zastosowanie); Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1960, str. 45-47

Fijołek M.; Atlas dzikich roślin jadalnych 150 polskich gatunków; Wyd. SBM Sp. Z o.o., Warszawa 2017, str. 44-45

Kawałko M. J.; Historie ziołowe; Krajowa Agencja Wydawnicza; Lublin 1986, str. 66, 91, 145, 450

Kujawska M., Łuczaj Ł., Sosnowska J., Klepacki P.; Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych słownik Adama Fischera; Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław2015, str. 138-141

Kolhmünzer S.; Farmakognozja- podręcznik dla studentów farmacji; Wyd. V, PZWL, 1998, str. 99-100

Kuźnicka B., Dziak M.; Zioła i ich stosowanie, historia i współczesność; PZWL wyd. IV, Warszawa 1987, str. 54-56

Ody P.; Zioła w domu; Świat książki 1996r., str. 11, 53, 91

Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw, smaków i ziołolecznictwa; Wydawnictwo Tempus Plus, Kraków 1998, str. 83-84

Pisulewska E., Andrzejewska J., Fijołek M., Halarewicz A., Mederska M.; 500 przypraw i ziół leczniczych, charakterystyka, wymagania, porady; Wyd. SBM sp. z o.o., Warszawa 2015, str.59

Skarżyński A., Zioła czynią cuda; Agencja wydawnicza Comes, Warszawa 1994, str. 84-86

Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wydawnictwo RM 2015, str. 56-57




Arnika górska- łac. Arnica montana

Arnika górska jest rośliną znaną ze swoich leczniczych właściwości. Już od dawna bywała wykorzystywana przez zielarzy i aptekarzy. Rośnie na terenach górskich

Liść czarnej porzeczki

Liść czarnej porzeczki (Ribes nigrum)- właściwości i zastosowanie. Napary z liści czarnej porzeczki wykazują działanie antyseptyczne i mają zastosowanie w medycynie naturalnej

Jak wykorzystać cebulę w kuchni

Cebula to uniwersalne warzywo, znane w kuchniach całego świata. Z powodzeniem można doprawiać cebulą zupy, marynaty, sosy i potrawy warzywne, nada też smak…

Imbir- interakcje z lekami

Imbir to popularna przyprawa, często stosowana w kuchni. Warto wiedzieć, że imbir może wchodzić w interakcje z lekami

przyprawa magii

Maggi- czy warto jej używać?

Wiele osób nie wyobraża sobie gotowania bez maggi, a tym czasem skład rej popularnej przyprawy pozostawia wiele do życzenia…..

Kozieradka w suplementach

Kozieradka (Trigonella foenum-graecum) w suplementach wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu glukozy we krwi oraz wspiera prawidłowy metabolizm tłuszczów.