Tematy na blogu
Lawenda- Lavendula officinalis
Lawenda- systematyka
Rodzina: Jasnotowate
Rodzaj: Lawenda
Nazwy
Łacińska: Lavendula officinalis, Lavandula angustifolia
Angielska: Common lavender
Niemiecka: Eachter Lavendel
Polskie nazwy: Lawenda: wąskolistna, prawdziwa, wonna; bławatka, czyszczecz
Nazwa lawendy pochodzi z języka łacińskiego od słów lavo lavare- co oznacza myć się, kąpać. Roślina ta była w starożytności ulubionym dodatkiem do kąpieli dla Rzymian i Greków.
Najbardziej ceniona jest lawenda z Prowansji, tam też znajduje się jej najwięcej upraw. Jest to region Francji, który słynie z uprawy lawendy.
Lawenda- występowanie
Lawenda występuje najczęściej w rejonie Morza Śródziemnego, ale jest uprawiana w całej Europie. Roślina może pochodzić z wysp Kanaryjskich lub z obszarów starożytnej Persji. W stanie naturalnym porasta suche wapienne zbocza. Rośliny te rosną w klimacie ciepłym, od wysp Kanaryjskich po zachodnie wybrzeże Indii.
Lawenda- odmiany
Znanych jest ok 30 gatunków lawendy. Rodzaj lavendula dzieli się na kilka grup, z czego tylko 4 mają zastosowanie w lecznictwie.
Surowiec
Surowcem leczniczym są kwiaty lawendy (Lavendulae flos). Surowiec służy także do otrzymywania olejku eterycznego (Lavendulae oleum). Olejek ten pozyskuje się także z Lavendula latifolia.
Historia
Historia lawendy sięga początków ludzkości. Roślina ta była wykorzystywana w medycynie Arabskiej. Starożytni Egipcjanie nasączali nią całuny. Rzymianie używali w łaźniach publicznych. Lawenda znajdowała się w szpitalach i miejscach, gdzie przebywali chorzy- była wykorzystywana jako środek antyseptyczny. Pierwszy opis lawendy pochodzi od Teofrasta. Grecy zalecali lawendę na kaszel.
Wierzono, że Maryja nasączała nią powijaki Jezusa, a Maria Magdalena stosowała lawendę do mycia stóp.
W średniowieczu było to ulubione zioło mnichów, który leczyli nią wszystko- od bólów po opętanie. Stosowano ją także jako środek moczopędny, pobudzający miesiączkowanie i poród. Był to także lek przy zawrotach głowy i drżeniu rąk.
Avicenna zalecał wywary z lawendy na bóle stawów, żeber oraz bóle nerwowe. Syrop z lawendy miał być doskonałym środkiem dla systemu nerwowego, szczególnie zalecany dla osób o słabych nerwach oraz z bólami nerwowymi wynikającymi z wychłodzenia. Awicenna podaje również, że lawenda pomaga przy melancholii i padaczce. Roślina miała wywoływać wymioty u osób, które mają w organizmie nadmiar żółci. Jest to jeden z leków przeciwdziałający kichaniu.
Paracelsus zalecał wodę lawendową jako świetny środek uspokajający.
W XVI wieku zapach lawendowy był ulubionym zapachem królowej Elżbiety.
O Lawendzie pisał Marcin z Urzędowa oraz Syreniusz, roślina ta była uprawiana w Polsce w przydomowych ogródkach. Syreniusz podaje, że kwiaty lawendy chroniły przed mdłościami i bólami głowy. Bardzo popularnym środkiem w tych czasach była Lawendogra- produkowana z lawendy i rozmarynu. Specyfik ten rozsławiła królowa Węgier Elżbieta. Lavendgorę stosowała również Anna Wazówna. W czasie I wojny światowej Francuzi leczyli lawendą trudno gojące się rany.
Lawenda w medycynie ludowej
Od wieków wykorzystywano kwiaty lawendy jako dodatek do kąpieli i nacierań.
W tradycyjnej medycynie Rosji lawenda to przede wszystkim lek na dolegliwości przewodu pokarmowego, pomagający wypędzić pasożyty. Lawenda ma też korzystny wpływ na macicę i stosuje się ją w medycynie ludowej, aby ułatwić zajście w ciąże.
Składniki mineralne
Kwiaty lawendy zawdzięczają swoje działanie obecności olejku eterycznego, który zawiera: octan linalu, linalol, α-terpineol, cyneol, geraniol, limonen, β-ocymen, eukaliptol, kamfora, borneol, tlenek kariolimfenu, estry kwasu octowego, masłowego, kapronowego oraz izowalerianowego. Surowiec jest także bogaty w garbniki, trójterpeny (kwas ursalowy, oleanolowy), kumaryny, flawonoidy (apigenina, kwerecytyny, ladaneina, luteolina) oraz kwasy fenolowe (ferulowy, p-kumarynowy, rozmarynowy, kawowy, izowalerianowy, propionowy, kapronowy, masłowy).
LAWENDA DZIAŁANIE LECZNICZE
Preparaty z kwiatów lawendy oraz olejek eteryczny są stosowane przy:
- Dolegliwościach żołądkowych na tle nerwowym
- Zaburzonej perystaltyce jelit, wzdęciach, bólach brzucha spowodowanych nagromadzeniem się gazów
- Zbyt małej ilości soków trawiennych oraz zaburzeniach flory bakteryjnej w jelitach
- Zaburzeniach trawienia przy zmniejszonym łaknieniu, zwłaszcza u dzieci i osób starszych
- Zbyt wysokim poziomie lipidów oraz cholesterolu
- Stanach zapaleniach jamy ustnej i gardła w postaci płukanek
- Nieżytach jamy ustnej, gardła i nosa i oskrzeli w formie inhalacji
- Zburzeniach snu, delikatnej depresji
- Napięciach nerwowych stosuje się odprężające kąpiele
- Bólu głowy szczególnie jeśli wywołany jest stresem
- Stanach ogólnego osłabienia i wyczerpania
- Menopauzie jako środek łagodzący niepokój czy nadmierna potliwość
Zewnętrznie lawenda może być stosowana w postaci balsamów i maści stosowanych na trudno gojące się i ropiejące rany. Nierozcieńczony olejek stosuje się zewnętrznie na ugryzienia owadów, otarcia i lekkie skaleczenia. Z kolei rozcieńczony olejek lawendowy działa skutecznie na skórne wypryski. Preparaty z olejkiem lawendowym stosuje się na oparzenia słoneczne.
Lawenda- działanie niepożądane
- Olejek lawendowy stosowany doustnie w większych dawkach niż zalecane może podrażniać żołądek, nerki i pęcherzyki płucne
- Olejek stosowany na skórę, szczególnie nierozcieńczony, działa drażniąco, może powodować przekrwienie naczyń podskórnych oraz zaczerwienienie skóry
- Olejek eteryczny w ilości 1 g (30kropli) może działać odurzająco
Lawenda- przeciwwskazania
- Choroby wątroby i nerek
- Ciąża i okres karmienia piersią
- Wrzody żołądka i jelit
Lawenda w aromaterapii
Olejek lawendowy zwiększa poziom hormonów stresu i kortyzolu, zmniejszając tym samym poziom stresu oksydacyjnego w organizmie. Wykazuje także działania antyoksydacyjne.
Zapach olejku lawendowego działa relaksująco i uspokajająco na człowieka. Uspokaja serce, zmniejsza stany lękowe.
Literatura
- Muszyński J.; Ziołolecznictwo I leki roślinne (fytoterapia); Wyd. Prawnicze I naukowe, Warszawa 1951r., str. 86
- Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL wyd. III, Warszawa 1982, str. 170-172
- Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w Polskim domu; Wyd. Watra, Warszawa 1988r., str. 120- 122
- Braun L., Cohen M.; Herbal &Natural supplements an evidence-based guide; Elsevier Australia 2007, 764- 776
- Matławska I.; Farmakognozja; Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2008, str. 326-327
- Nartowska; Lawenda- nie tylko pachnidło; Panacea nr 3 (40), lipiec- wrzesień 2012, str. 5-7
- Charles D. J., Antioxidant properties of spice, herbs and other sources; Springer Science 2013, 74, 363-369
- Lim T. K; Edible Medicinal and non medicinal plants, vol. 8, Flowers; Springer 2014, str. 156- 185
- Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Mateusz E. Senderski Podkowa Leśna 2016, str.372-376
- Radosz, S. Klasik- Ciszewska, K. Duda-Grytchoł; Kosmetyczne i lecznicze zastosowanie roślin ozdobnych; Med. Rodz. 2018; 21 (1A): 65-71
Newsletter
O Blogu
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Musisz wiedzieć
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.