Najnowsze artykuły

Jabłko w wierzeniach ludowych

Jabłko/Jabłoń często pojawia się w wierzeniach ludowych. To symbol płodności, miłości, zdrowia, urody i pomyślności chętnie wykorzystywany w wielu obrzędach..

Wrzesień- owoce sezonowe

Wrzesień to czas kiedy owoce sezonowe są najsmaczniejsze. Warto teraz sięgać po nasze polskie jabłka, gruszki i śliwki. We wrześniu dobrze jest zrobić przetwory z bzu, pigwy czy rokitnika

Poznaj rośliny strączkowe

Poznaj rośliny strączkowe

Rośliny strączkowe słyną z dużej zawartości białka. W połączeniu z warzywami i orzechami mogą stanowić zamiennik mięsa. Zaliczamy tutaj: groch, fasolę soczewicę, ciecierzycę, soję

Wrzesień- warzywa sezonowe

Warzywa sezonowe – wrzesień

Wrzesień obfituje w wiele warzyw sezonowych, które teraz są najsmaczniejsze i dostarczają wiele cennych substancji odżywczych wspomagających zdrowie i odporność.

sok z aronii

Sok z aronii- dlaczego warto go pić

Sok z aronii jest źródłem antyoksydantów. Korzystnie wpływa na układ krwionośny, wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, wspomaga odporność

Orzechy- rodzaje i właściwości

Orzechy to cenny składnik naszego pożywienia bogaty w korzystne dla zdrowia kwasy tłuszczowe. Wśród orzechów wyróżniamy wiele gatunków, które będą się różniły nieco składem i właściwościami

Pietruszka zwyczajna- systematyka

Rząd: Selerowate
Rodzina: Selerowate
Rodzaj: Pietruszka

Nazewnictwo

Łacińska: Petroselinum sativum, Petroselinum crispum
Angielska: Curled parsley
Niemiecka: Garten- Tetersilie
Polskie nazwy: pietruziele, pietruszka domowa, siewna, zwyczajna, ogrodowa

Nazwa pietruszki zwyczajnej pochodzi od słowa petra- oznaczającego skałę, co odnosi się do miejsca jej naturalnego występowania, czyli wapiennych skał, w rejonie Morza Śródziemnego.

Pietruszka- odmiany

Wyróżniamy trzy główne odmiany pietruszki:
a) Pietruszka naciowa o kędzierzawych liściach
b) Pietruszka naciowa o liściach płaskich
c) Pietruszka korzeniowa

W uprawie najczęściej można spotkać odmianę naciową, z której wykorzystuje się wyłącznie liście. Jej twardy korzeń jest praktycznie bezużyteczny. Pietruszkę korzeniową uprawia się ze względu na delikatny smak korzenia. Odmiany korzeniowe mogą różnić się między sobą. Ich skórka może być biała, szara, lekko żółta bądź z żółtymi lub czerwonymi poprzecznymi prążkami.

 

Pietruszka zwyczajna- występowanie

Pietruszka pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego i rejonu Wysp Kanaryjskich. Dziko rosnącą pietruszkę można spotkać na półwyspie Bałkańskim i Apenińskim, wyspach Kanaryjskich, w Tunisie, Maroku, Algierii. W Polsce występuje zdziczała, jednak znacznie częściej można ją spotkać w uprawie.

Obecnie jest hodowana w całej strefie klimatu umiarkowanego na całym świecie.




Pietruszka zwyczajna- surowiec

Surowcem leczniczym są korzenie, liście, owoce i nasiona.
Surowcem farmakopealnym jest korzeń pietruszki- petroselini radix.

 

Pietruszka zwyczajna- trochę historii

Pietruszka była uprawiana od wieków w wielu rejonach świata. Znana była już w III w p. n. e. W starożytności wierzono, że pietruszka w cudowny sposób wzmacnia organizm, wyostrza zmysły i przywraca siły. Stosowano ją w oczyszczaniu krwi, łagodzeniu problemów żołądkowych i na kaca. Egipcjanie, stosowali wyciągi z pietruszki do leczenia bólów żołądka i jako środek moczopędny.
Pisali o niej Hipokrates i Dioskurydes. Według greckich mitów pietruszka wyrosła z krwi herosa Amfiaraosa- uczestnika wyprawy przeciwko Tebom, stąd też pietruszka kojarzyła się Grekom ze śmiercią i sławą. Być może stąd wziął się zwyczaj przystrajania grobów pietruszkom.  W starożytnej Grecji używano jej jako paszy dla koni ciągnących rydwany.

Przez Rzymian była uważana za świętą roślinę, która dodaje siły i poprawia refleks, a samą roślinę utożsamiali z boginią Persefoną. Stosowano ją wówczas jako dekorację potraw i środek aromatyzujący. Poeci i atleci marzyli, aby otrzymać pietruszkowy wianek w dowód uznania. Rzymianie odświeżali pietruszką powietrze w czasie uczt, aby zniwelować zapach alkoholu.
Dzięki rozwojowi Imperium Rzymskiego pietruszka rozprzestrzeniła się na tereny Hiszpanii, Francji i Niemczech, a dopiero później dotarła do Słowian.

W średniowieczu pietruszka była sadzona jako roślina ogrodowa, a jej uprawę rozpropagował Karol Wielki. W okresie tym panował pogląd, że pietruszka jest ulubioną rośliną diabła i dlatego przynosi zło. Słynny Paracelsus stosował ją w leczeniu kamicy moczanowej.

W Polsce pietruszka naciowa znana była w 1518r. Roślina korzeniowa dotarła na nasze tereny pod koniec XVI wieku. Pisał o niej Syreniusz jako środku oczyszczającym z flegmy, wypędzającym glisty z organizmu oraz stosowanym na zatrzymanie miesiączkowania.

 

Pietruszka zwyczajna- wartość odżywcza

W korzeniu pietruszki znajduje się niewielka ilość olejku eterycznego (0,3%), którego głównym składnikiem jest: apiol i mirystycyn. Ponadto zawiera flawonoidy, furanokumaryny, związki poliacetylenowe. Korzeń pietruszki jest źródłem: witamin z grupy B, witaminy A, E, C oraz minerałów: fosforu, żelaza, wapnia, magnezu, potasu, szczawianu wapnia, manganu, siarki.

W owocach pietruszki znajdują się spore ilości olejku eterycznego (nawet do 7%), którego głównymi składnikami są: apiol, miryscyna, alliloczterometoksybenzen. Ponadto owoce pietruszki zawierają furanokumaryny, żywice, flawonoidy, fitosterole. Owoce są także źródłem oleju tłustego, mogą zawierać go nawet do 20%.

Liście pietruszki są bogate w witaminy (A, B, PP, C, K, B1, B2, C, beta karoten, kwas foliowy), niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, flawonoidy, kumaryny. Natka pietruszki jest ceniona, ze względu na dużą zawartość chlorofilu oraz soli mineralnych: magnezu, żelaza, fosforu, wapnia, fluoru, jodu oraz sodu.


Działanie lecznicze nasion pietruszki jest silniejsze niż liści, ponieważ nasiona zawierają więcej olejku eterycznego i flawonoidów.




DZIAŁANIE LECZNICZE PIETRUSZKI

  • Zarówno korzenie jak i owoce pietruszki poprawiają trawienie, ponieważ wpływają na zwiększenie śliny i soku żołądkowego, działają wiatropędnie i pomagają przy wzdęciach. Pietruszka wzmaga wydzielanie żółci. Zielone listki pietruszki znoszą nadmierną fermentację w żołądku i jelitach.
  • Olej z nasion pietruszki przyjmowany regularnie pomaga leczyć wrzody.
  • Pomocniczo podaje się pietruszkę przy chorobach wątroby oraz cukrzycy.
  • Ma działanie antyseptyczne i dawniej była stosowana w zwalczaniu pasożytów jelitowych.
  • Cała roślina działa zasadotwórczo.
  • Jest uważana za środek czyszczący krew, rozrzedza ją nie dopuszczając do tworzenia się zakrzepów przez co zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył.
  • Wapń i potas oraz obecny w natce pietruszki chlorofil, o budowie podobnej do hemoglobiny doskonale wpływają na układ krążenia oraz podnoszą poziom natlenienia krwi oraz zmniejszają ciśnie krwi.
  • Dzięki dużej zawartości kwasu foliowego i żelaza pietruszka jest skutecznym środkiem w zapobieganiu i leczeniu anemii.
  • To także świetny środek na pozbycie się popękanych naczynek krwionośnych tzw. pajączków.
  • Ponieważ pietruszka jest źródłem wielu witamin i minerałów doskonale wspomaga układ odpornościowy.
  • Wykazuje również działanie napotne i przeciwgorączkowe.
  • Warzywo to hamuje wydzielanie histaminy, co ma szczególne znaczenie u osób cierpiących na alergię. Spożywanie pietruszki pomaga łagodzić pokrzywkę oraz inne objawy alergii.
  • Dzięki dużej zawartości beta karotenu zielone listki pietruszki korzystnie wpływają na wzrok.
  • Warzywo to usuwa szumy w uszach i zawroty głowy.
  • Sok z naci pietruszki wykazuje właściwości uspokajające i wyciszające, dlatego poleca się go stosować do walki ze stresem.
  • Zarówno korzeń, owoce jak i liście mają działanie moczopędne, zmniejszają napięcie mięśni gładkich dróg moczowych, przy czym owoce wykazują najsilniejsze działanie diuretyczne
  • Wywary z pietruszki oczyszczają organizm z toksyn oraz zapobiegają gromadzeniu się nadmiaru wody w organizmie oraz nadmiaru kwasu moczowego.
  • Pietruszka ułatwia także wydalanie jonów chloru i sodu.
  • Regularne spożywanie pietruszki łagodzi objawy choroby reumatycznej, a jej działanie przeciwzapalne łagodzi obrzęki przy kościach i mięśniach. Jest także pomocna w zapobieganiu i leczeniu rwy kulszowej, a dzięki zdolności wydalania mocznika z organizmu pietruszka pomaga przy artretycznych dolegliwościach stawów oraz podagrze.
  • Ziele pietruszki łagodzi bóle miesiączkowe oraz działa rozkurczowo, przez co pozytywnie wpływa na mięśnie macicy, wzmaga krwawienie miesiączkowe oraz pomaga w wywołaniu spóźnionej miesiączki. Zaleca się spożywanie pietruszki przy zapaleniu prostaty. Co więcej pietruszka poprawia popęd płciowy i nasila doznania seksualne.
  • W medycynie ludowej kobiety karmiące okładały sobie piersi natką pietruszki, jeżeli ustawała laktacja.
  • Pietruszka jest polecana młodzieży w okresie dojrzewania, kiedy to na skórze pojawiają się trądzik młodzieńczy. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu pietruszka zmniejsza występowanie wyprysków i zmian trądzikowych.
  • Pietruszka poprawia wygląd włosów oraz poprawia ich kondycję.
  • Roztarte w palcach liście pietruszki i przyłożone do miejsca ukąszenia przez owada pozwala zneutralizować jego jad, podobnie działa przekrojony korzeń pietruszki.
  • Pietruszka przyspiesza procesy gojenia się tkanek.
  • Zielone listki pietruszki zjedzone na surowo neutralizują brzydki zapach z ust, w tym także nieprzyjemny zapach czosnku.
  • Pietruszka zwyczajna zapobiega powstawaniu próchnicy.
  • Pietruszka jest świetnym przeciwutleniaczem. Zwalcza wolne rodniki, zapobiega procesom starzenia się skóry oraz chorobom nowotworowym.
  • Roślina wykazuje działanie radioprotekcyjne.
  • Sproszkowane nasienie pietruszki wsypane we włosy powoduje, że uciekają wszy.

Pietruszka zwyczajna- przeciwwskazania

  • Kobiety w ciąży nie powinny spożywać zbyt dużych ilości owoców pietruszki, ponieważ olejek w nich zawarty może wpływać na skurcze macicy, skutkiem czego może być poronienie
  • Owoców pietruszki nie należy podawać małym dzieciom
  • Pietruszki nie należy stosować w zapaleniu miąższu nerek oraz upośledzonej czynności nerek

 

Pietruszka zwyczajna- działanie niepożądane

  • Olej z pietruszki stosowany bezpośrednio na skórę może powodować zapalenie skóry. Nie należy go stosować przed ekspozycją na działanie promieni UV
  • Duże dawki owoców mogą spowodować wystąpienie objawów takich jak: skurcze, krwawienia z macicy, poronienia, a nawet wywoływać lub wzmagać krwawienia miesiączkowe,
  • Duże dawki owoców mogą spowodować uszkodzenie błon śluzowych przewodu pokarmowego
  • Olejek działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy oraz silnie drażni nerki

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Baraniak J.; Rola wyciągów z żurawiny wielkoowocowej i pietruszki zwyczajnej w leczeniu wspomagającym zakażenia układu moczowego- praca poglądowa; Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu 2013

Chevallier A.; Encyclopedia of herbal medicine; DK New York 2016; Wyd. 3, str. 241 

Cieślowska B., Cieślowska P.; Superfoods czyli żywność o wysokiej wartości odżywczej; Wyd. SBM, Warszawa 2016, str.85-86 

Gawłowska A.; Atlas warzyw 180 gatunków z całego świata; Wyd. SBM, Warszawa 2018, str. 129-130 

Górnicka J.; Apteka natury leksykon zdrowia; Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski 2005, str. 95, 121-123

Kuźnicka B., Dziak M.; Zioła i ich stosowanie, historia i współczesność; PZWL wyd. IV, Warszawa 1987, str. 122-125

Leśnicka M.; Zielska, zioła i ziółka; Tower Press 2000, Gdańsk 2000, str. 28-29, 73-74, 190, 201

Matławska I.; Farmakognozja; Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu; Poznań 2008, str. 350-351 

Mindel E.; Biblia witamin; Wiedza i życie, Warszawa 1993, str. 161 

Miśkowiec A.; Pietruszka- warzywo i lek; Panacea Nr.1 (46), styczeń- marzec 2014, str. 30-31 

Ody P.; Zioła w domu; Świat Książki 1996, str. 42, 

Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 199- 200

Ożarowski A., W. Jaroniewski; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989r., str. 292-294 

Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Wyd. Tempus Plus, Kraków 1998r., str. 154-155 

Paprzęcki W.; Ziołolecznictwo; Wyd. Spar 1989, str. 77-78

Rostafiński J.; Zielnik czarodziejski to jest zbiór przesądów o roślinach. Akademia Umiejętności, Kraków 1893r., str. 53-54 

Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Wyd. Mateusz E. Senderski; Podkowa Leśna 2016; str. 486-488

Skarżyński A.; Zioła czynią cuda, wyd. Comes, Warszawa 1994, str. 137-139

Small E., Deustsch G.; Culinary herbs for short season gardens; National Research Concil of Canada& Ismant Associates Ins. 2001, str 135-138 

Trojan E., Tradycyjne przyprawy, zioła, rośliny lecznicze i mieszanki przypraw, wyd. AA s.c. Kraków 2004,

Wielka księga ziół; Reader’s digest; Warszawa 2009

Vocka G.; Rośliny lecznicze od A do Z, uprawa pielęgnacja i uprawa, zbiory i przechowywanie, działanie zdrowotne; Wyd. Klub dla ciebie; 2005, str. 76-77, 107, 128, 131 




Morela łac. Prunus Armenica

Morela, to soczysty, smaczny owoc, pochodzący z Azji, który dostarcza wiele cennych witamin i minerałów do naszego organizmu

Popularne odmiany dyni zwyczajnej

Dynia zwyczajna i jej najpopularniejsze odmiany- zastosowanie w kuchni. Dynie można spotkać w różnych kształtach i kolorach, są smaczne i bardzo wartościowe….

Kuchnia gruzińska- smaki Gruzji

Kuchnia gruzińska kojarzy się z chaczapuri, czy chinkali, ale kuchnia ta słynie z pysznych serów, aromatycznych przypraw…

Białko- znaczenie w codziennej diecie

Białko w diecie jest obecne w wielu produktach spożywczych. Jest to niezbędny składnik pożywienia dostarczający aminokwasy, które organizm wykorzystuje do…

Co to jest superfoods

Superfoods to dary natury. Bogate w witaminy i minerały produkty bez wątpienia korzystnie wpływają na zdrowie. Warto więc włączyć je do codziennego menu….