Rząd: Szparagowce
Rodzina: Złotogłowowate
Rodzaj: Aloes
Łacińska: Aloë vera, Aloe barbadensis,
Angielska: Aloe
Polskie nazwy: wcześniak, doktor, aloes barbadoski, aloes zwyczajny, aloes prawdziwy, aloes barbadeński, aloes bardeński
Prawdopodobnie nazwa aloesu pochodzi od arabskiego słowa alloeh, chociaż etymologii nazwy można także doszukać się w greckich słowach: alóe- oznaczający gorzkie lub aloedarion- przeczyszczający.
Asyryjczycy nazwali aloes „saburem” od słowa „sabr” oznaczającego cierpliwość.
Prawdopodobnie ojczyzną aloesu jest rejon Morza Śródziemnego lub Południowa Afryka. Możliwe, że roślina ta pochodzi z wyspy Barbados (stąd jej nazwa).
Obecnie plantacje aloesu możemy spotkać w Chinach, południowej części Ameryki Północnej, w rejonie Morza Karaibskiego, na Kaukazie czy w Australii.
Największe uprawy aloesu znajdują się w Meksyku, Japonii, Korei Południowej, na Tajwanie.
W krajach o klimacie umiarkowanym aloes uprawia się w szklarniach.
Znanych jest około 350 -500 gatunków roślin zaliczanych do rodziny aloesowatych, z czego 20 uważanych jest za rośliny lecznicze, a tylko 5 gatunków jest jadalnych.
W zależności od odmiany możemy spotkać rośliny drzewiaste, byliny, a nawet liany. Większość tych roślin jest pod ochroną.
WAŻNE: Aloes łatwo można pomylić z agawą amerykańską.
W celach leczniczych najczęściej wykorzystuje się aloes zwyczajny (łac. Aloe vera), drzewiasty (łac. Aloe arborescens), uzbrojony (łac. Aloe ferox) oraz afrykański (łac. Aloe africana).
Liście aloesu składają się z trzech warstw: wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej.
Warstwy wewnętrzna i środkowa stanowią surowiec wykorzystywany w lecznictwie i kosmetyce. Ponadto jako surowiec wykorzystuje się sok aloesowy, który stanowi ekstrakt z całych liści.
Aloes znany był 3000 lat temu. To właśnie z tego okresu pochodzą pierwsze wzmianki o zastosowaniu aloesu jako rośliny o działaniu przeczyszczającym.
Arabski podróżny i geograf Al-Idrisi pisał, że Aleksander Macedoński wyruszył na podbój wyspy Sokotra na Oceanie Indyjskim, ponieważ robiono tam leczniczy suszony sok z aloesu.
Wzmianki o aloesie znajdują się w papirusie Ebersa. W starożytnym Egipcie bardzo ceniono niezwykłe właściwości lecznicze aloesu. Żywicę pozyskiwaną z aloesu wykorzystywano do balsamowania zwłok. Słynna z niezwykłej urody Kleopatra regularnie zażywała kąpieli z dodatkiem soku z aloesu. Egipcjanie uważali aloes za roślinę nieśmiertelności.
Starożytni Grecy określali aloes jako dar Wenus. Stosowali aloes jako środek hamujący wypadanie włosów. O aloesie pisali Dioskurydes oraz Pliniusz Starszy, którzy zalecali stosowanie aloesu przy chorobach skóry – w leczeniu ran i oparzeń jako środek zmniejszający ryzyko zakażenia.
W czasach Homera aloes w połączeniu z mirrą i cynamonem chińskim była stosowana do aromatyzowania pościeli, odzieży oraz całunów pogrzebowych.
Europejczycy nauczyli się od Arabów wykorzystywać alonę, którą spopularyzował Albert Magnus.
W XX wieku rosyjski okulista Władimir Fiłatow udowodnił biostymulujące właściwości aloesu. To dzięki jego badaniom w Polsce rozpoczęto produkcję preparatu, stosowanego do dnia dzisiejszego – Biostyminy.
Największa w Polsce plantacja aloesów znajduje się pod Poznaniem- w Klęce, gdzie w szklarni o powierzchni ponad 3000 m2 uprawia się aloesy, z których pozyskuje się alonę dla przemysłu farmaceutycznego.
W 1920 roku zaczęto uprawiać aloes na skalę przemysłową na Florydzie. Niedługo potem po publikacji raportu, w którym z powodzeniem wykorzystano świeże liście aloesu w leczeniu poparzeń po promieniowaniu X w USA znacząco wzrosło zainteresowanie tą rośliną. W 1970 roku w Stanach zaczęto wykorzystywać żel aloesowy jako składnik zdrowych produktów, napojów oraz jako składnik kosmetyków.
Roślina ta była wykorzystywany przez wiele starożytnych ludów, była znana w Indiach, Chinach, Pakistanie, na Sumatrze, a także w ciepłych krajach Europy, Ameryki Środkowej i Południowej oraz w Afryce. Pod koniec IX wieku, w dziele Rhazesa możemy znaleźć informację, że w skład tzw. „jabłka przeczyszczającego” wchodził m. in. aloes. Według hinduskich dzieł z XI w. n. e. aloes był stosowany w rytuale wielbienia Sziwy. Dla wyznawców islamu zawieszenie liści aloesu nad drzwiami domu oznaczało odbycie pielgrzymki do Mekki. Indianie nazywali aloes niebiańską pałeczką i wierzyli, że miąższ aloesu ma właściwości odmładzające.
Aloes chroni przed negatywnymi wpływami i zapobiega nieszczęśliwym zdarzeniom w domu. W Afryce gałązki aloesu wiesza się nad wejściem do domu, aby oddalić złe moce i przyciągnąć szczęście.
Aloes ma szerokie zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej. Alonę stosuje się jako środek oczyszczający organizm, wspomagający wątrobę oraz środek na pasożyty i grzyby. Chińczycy stosują alonę u dzieci na drgawki wywołane strachem. Wodny wyciąg z liści stosuje się jako środek wywołujący miesiączkę. Ponadto aloes stosuje się w mieszance z innymi ziołami na dystrofię, zawroty głowy, szum w uszach ból hipochondryczny i zaparcia.
Tak dużej różnorodności związków biologicznie czynnych nie stwierdzono w żadnym innym produkcie naturalnym pochodzenia roślinnego. Miąższ liści aloesu składa się w 96-99% z wody, pozostała część to błonnik oraz szereg ważnych składników aktywnych biologicznie do których zalicza się węglowodany i polisacharydy (acemannan), całą gamę kwasów organicznych, aminokwasów. Za działanie aloesu w dużej mierze odpowiadają zawarte w miąższu antrazwiązki: alonina, aloeemodyna, emodyna. Aloes to źródło wielu enzymów, fitosteroli, saponin. Roślina jest bardzo bogata w witaminy: A, C, E, niacyna, ryboflawina, tiamina, wit. B6, wit. B12, kwas foliowy, cholina, wit. E, β-karoten, biotyna. To także źródło soli: cynku, magnezu, miedzi, żelazo, wapń, chlor, chrom, fosfor, potas, cynk, sód, nikiel, kobalt, stron, german, mangan, selen, molibden,
Aloesu nie powinno łączyć się z garbnikami, żelazem, jodem metanolem, tymolem oraz fenolami.
Literatura
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.