Rząd: Astrowce
Rodzina: Złożonych, astrowate
Rodzaj: Mniszek
Łacińska: Taraxacum officinalis
Angielska: Coramon Dandelion
Niemiecka: Gewöhnliche Kuchblaume, Löwnzahn
Polskie nazwy: mlecz, dmuchawiec, brodawnik, gołębi groch, męska stałość, kaczyniec, lwi ząb, świński pysk, mnisza główka, popia główka, wilczy ząb, wole oczy, żabi kwiat, pępawa, mlecznica,
Brzegi liścia są podobne do zębów lwa co ma odzwierciedlenie w angielskiej (dandelion) i niemieckiej (Löwnzahn) nazwie.
Łacińska nazwa mniszka pochodzi od greckich słów: „taraxis” – zapalenie oraz „akeomai” – leczyć.
Dmuchawiec można spotkać w wielu rejonach klimatu umiarkowanego półkuli północnej. Mniszek lekarski rośnie dziko w całej Europie, częściowo w Azji, w Ameryce Północnej oraz w niektórych krajach półkuli południowej. W Polsce jest jedną z najpospolitszych roślin na łąkach i pastwiskach. Rośnie na miedzach, ugorach, w zaroślach oraz na trawnikach ogródków.
Obecnie wprowadzany do uprawy, szczególnie we Francji i Niemczech.
W Polsce jest ok 300 gatunków mniszka, przy czym są one bardzo trudne do rozpoznania ze względu na duże podobieństwo. Dlatego też często traktuje się je jako jeden gatunek mniszka pospolitego.
Surowcem zielarskim jest korzeń mniszka (Taraxaci radix), korzeń mniszka z zielem (Taraxaci radix cum herba) oraz liść mniszka (Taraxaci folium), rzadziej kwiat (Taraxaci flos).
Surowiec jest pozyskiwany ze stanu naturalnego, jednak duże zapotrzebowanie sprawia, że coraz częściej jest to roślina uprawna.
Prawdopodobnie roślina wywodzi się z Europy. W starożytności dmuchawiec nie był zbyt popularny, jednak wspominają o nim Teofrast, Dioskurydes czy Pliniusz. Roślina ta zyskała popularność dopiero w XIII wieku, za sprawą arabskich lekarzy, którzy na początku średniowiecza opisują działanie mniszka. Pierwsze wzmianki o stosowaniu mniszka sięgają XVI w, a niedługo potem mniszek trafił do aptek.
W Polsce roślina była stosowana jako lek od XVI wieku przy gorączce, chorobach zakaźnych, schorzeniach żołądka i wątroby, szczególnie przy puchlinie i tzw. malarii trzydniowej.
Mniszek od wieków był stosowany jako lek w chorobach wątroby, nerek, skóry. Dawniej w aptekach mniszek określano mianem zioła moczopędnego- Herba urinari [NZ]. Wierzono, że najlepsze właściwości uzdrawiające posiada ziele zebrane z korzeniem w maju. Sporządzano z niego nalewki na wódce lub winie. Zewnętrznie stosowano roślinę na rany cięte i kłute.
W tradycyjnej medycynie Niemiec mniszek był stosowany jako lek na dnę, biegunkę, blizny (strupy). Wykorzystywano go jako środek leczniczy w przypadku chorób śledziony i dolegliwości wątrobowych.
Europejscy zielarze zalecali mniszek jako środek na grypę, problemy oczne, biegunkę cukrzycę oraz dolegliwości wątroby.
Za działanie mniszka odpowiadają laktony seskwiterpenowe będące pochodnymi eudesmanu, germakranu i gwajanu. Ponadto cała roślina zawiera kwasy organiczne (chlorogenowy, cichorowy), fenole, kumaryny, flawonoidy, karotenoidy. Ważnym składnikiem, który wpływa na właściwości prebiotyczne korzenia rośliny. Mniszek lekarski jest także źródłem aminokwasów, witamin i soli mineralnych.
W lecznictwie wykorzystuje się głównie korzeń mniszka. Liście mają zastosowanie głównie w wiosennych kuracjach oczyszczających. Z kolei mleczko znajdujące się w łodydze stosuje się zewnętrznie na skórę.
Korzeń mniszka:
Liście mniszka wykazują silniejsze działanie przeciwzapalne oraz moczopędnie niż korzenie. Ponadto liście mniszka:
Sok mleczny z mniszka jest ludowym środkiem na kurzajki i brodawki. Działa na skórę regenerująco, przyspiesza gojenie się ran, działa łagodnie przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, ponadto przyspiesza bliznowacenie i zanikanie uszkodzeń skóry
Przeczytaj także:
Korzeń zalać wrzątkiem i pozostawić na 10 minut do naciągnięcia. Pić 2-3 razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Napar można stosować w chorobach dróg żółciowych i moczowych, w niestrawności, niedomogach wątroby i przewlekłych trudnościach w oddawaniu moczu. To także świetny środek pomagający przy uciążliwych wysypkach czy półpaścu.
Napar rozcieńczony w wodzie można stosować do przemywań twarzy przy trądziku, upartych wysypkach i plamach na twarzy.
Literatura
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.