
Lubczyk ogrodowy jest rośliną magiczną kojarzona z miłością- od dawna uważano ją za afrodyzjak, choć nie udało się tego potwierdzić w badaniach. Lubczyk przez wielu jest także kojarzony z aromatyczną przyprawą do zup- magii. Często stosowany w naszych kuchniach jako przyprawa do wielu dań ma wiele właściwości leczniczych- korzystnie wpływa na trawienie, działa wykrztuśnie, wykazuje delikatnie działanie uspokajające.
Rząd: Selerowce
Rodzina: Selerowate
Rodzaj: Lubczyk
Łacińska: Levisticum officinale
Angielska: Loveage
Niemiecka: Garten- Libestöckel
Polskie nazwy: isjasz, łakome ziele, maggi, lubszczek, lubiszczek, lubieszczek, lubczyk lekarski, lubiśnik lekarski, mleczeń, lubystek
Nazwa lubczyku pochodzi od rzymskiego słowa lavare co znaczy łagodzić, uśmierzać.
Lubczyk prawdopodobnie pochodzi z terenów Afganistanu i Iranu. W formie zdziczałej występuje w Europie i południowo-zachodniej Azji oraz na południu Europy, zwłaszcza w rejonie Apenin Liguryjskich. Często uprawiany, głównie w Europie i USA.
Znane są trzy odmiany lubczyku:
Surowcem leczniczym i przyprawowym są: korzeń, kłącze, rzadziej liście oraz owoce, które mają głównie znaczenie jako przyprawa. Surowcem farmakopealnym jest kłącze lubczyku wraz z korzeniami (Levistici radix).
Wyciągi z korzenia lubczyku mogą wchodzić w skład mieszanek stosowanych w problemach trawiennych. Czasami lubczyk jest też dodatkiem do ziołowych herbatek.
„Gdy amor strzałą serca nie tyka
Warto spróbować lubczyka
W potrawie tłustej lubo też w winie
Może uczucia przychylić dziewczynie”
Lubczyk znany był w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie był uprawiany głównie jako aromatyczna przyprawa. Nad Morze Śródziemne przywędrował prawdopodobnie z Persji. Został opisany przez Dioskuridesa jako środek ułatwiający trawienie, moczopędny i pobudzający miesiączkę.
Do Europu Środkowej trafił w XII wieku z Włoch, gdzie stał się popularny dzięki Benedyktynom, którzy uprawiali tą roślinę w przyklasztornych ogródkach.
Św. Hildegarda zalecała lubczyk w schorzeniach płucnych, bólach brzucha i wzdęciach. Zalecała także ziele jako lek przy puchlinie wodnej. Roślina została także zapisana w Kapitularzu Karola Wielkiego. Tekst Trotula napisany w Salerno w XII wieku zalecał stosowanie lubczyku w celu rozjaśnienia skóry.
Średniowieczni podróżnicy wykorzystywali liście lubczyku do pozbycia się nieprzyjemnego zapachu z butów, a napar z liści i korzenia używali jako dezodorantu do ciała. Lubczyk zalany brandy zabierany był na statki w długie rejsy, aby uchronić marynarzy przed reumatyzmem, przeziębieniem i grypą. Powszechnie stosowano lubczyk jako odtrutkę na ugryzienia wściekłych psów, jadowitych węży i skorpionów.
W okresie odrodzenia lubczyk był rośliną często uprawianą w Polskich ogródkach przydomowych i na plantacjach zielarskich. Zielnik Siennika z 1568r. wymienia lubczyk jako roślinę, która miała usuwać rodzinne rozterki i niezgody. O lubczyku pisze także Szymon Syrenski. Wymienia on lubczyk jako roślinę o działaniu moczopędnym, odtruwającym, szczególnie jeżeli będzie stosowana na dolegliwości wątroby, śledziony. Lubczyk był także stosowany przy wilgotnym kaszlu i zaflegmionych płucach, w stanach niestrawności i braku apetytu. Napoje na bazie lubczyku zalecano także stosować w przypadku ukąszeń od węża i innych jadowitych bestii, a nawet wściekłego psa.
Zagęszczony wyciąg z korzenia lubczyku w formie pigułki, sprzedawany pod nazwą „Sedobrol”, był bardzo popularnym środkiem kojącym i leczącym wszystkie nerwice.
Zazwyczaj w medycynie ludowej lekiem była nalewka przygotowana ze świeżych nasion- czyli tzw. kordiał. Nasiona rośliny natomiast były zalecane przy zakażeniach glistą ludzką. Często roślinę wykorzystywano w leczeniu schorzeń wątroby. Lubczyk podawano kobietom przy trudnych porodach. Roślinę wykorzystywano także w leczeniu malarii, czyraków czy migrenowych bólów głowy. W niektórych rejonach Niemiec uważa się lubczyk za antidotum dla palaczy. Zielarze zalecali roślinę także na ukąszenia jadowitych węży.
W Irlandii zielarze zalecają lubczyk do oczyszczenia wzroku, rozjaśnienia plam piegów i zaczerwienień na twarzy.
W Chinach korzeń lubczyku był stosowany jako substytut dziko rosnącego dzięgla chińskiego (łac. Angelica sinensis).
Ziele lubczyku zawiera: olejek eteryczny, którego głównymi składnikami są ftalidy, terpeny i estry kwasów organicznych. Ponadto lubczyk zawiera kumaryny, fitosterole, kwasy organiczne. Roślina dostarcza witaminę C i E.
Kłącze i korzeń lubczyku zawiera również olejek eteryczny, furanokumaryny, kwasy organiczne, fenylokwasy, fitosetrole, flawonoidy. Kłącze dostarcza wiele soli mineralnych: potasu, wapnia, fosforu, magnezu, sodu, boru, molibdenu, glinu, manganu, żelaza, cynku, miedzi, kobaltu.
Korzeń lubczyku stosuje się przy niewydolności nerek i dróg moczowych, ponieważ ma działanie moczopędne. Korzeń lubczyku znalazł zastosowanie w leczeniu kamieni i piasku nerkowych. Pomaga usunąć z organizmu nadmiar chlorków i kwasu moczowego. Roślina posiada właściwości odwadniające.
Lubczyk:
Zewnętrznie odwar z korzenia lubczyku zaleca się do przemywania ran i bolesnych owrzodzeń na dziąsłach. Korzeń lubczyku dodaje się do kąpieli leczniczych w przypadku łuszczycy, wrzodów, świądu czy pęcherzycy. Kąpiele w naparze z liści lub ziela działają odprężająco i odświeżająco. Usuwają także zapach potu.
Ziela tego nie powinny spożywać kobiety w ciąży, karmiące oraz ze skłonnością do krwotoków macicznych. Lubczyku powinny unikać osoby mające problemy z nerkami.
Prawdopodobnie lubczyk może wchodzić w interakcję z wafaryną.
Andruszczak S.; Lubczyk ogrodowy- cenna przyprawa i roślina lecznicza; Panacea nr.3 (32), lipiec- wrzesień 2010, str. 5-7
Fnimh A. C., Encyclopedia of herbal medicine; DK New York 2016, str. 228
Gumowska I.; Ziółka i my; Wydawnictwo PTTK „Kraj, Warszawa 1983, ”80- 82
Halarewicz A.; Atlas ziół- kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących; Wydawnictwo SBM Sp. Z o.o., Warszawa 2015, str. 94-95
Kawałko M. J.; Historie ziołowe; Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin 1986, str. 94, 116, 128, 308-310
Khan I. A., Abourashed E. A.; Leung’s encyclopedia of common natural ingredients used in food, drugs and cosmetics; Wiley 2010, str. 427- 429
Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 173-174
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Wydawnictwo Tempus Plus, Kraków 1998, 124-125
Poprzęcki W., Ziołolecznictwo,Spółdzielcza Agencja Reklamowa SPAR, str. 68
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. M.E. Senderski; Podkowa Leśna 2016, str. 338-390
Small E., Deutsch G.; Culinary herbs for short season gardeners; National Research Council os Canada & Ismant Associates Ins. 2001, str. 109- 111
Starý F., Jirásek V.; Rośliny Lecznicze; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976r., str. 231-234
Typek J.; Miłosne ziele; Aptekarz Polski 82 (60e), czerwiec 2013, str. 24- 26
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T., Zioła w polskim domu, wyd. Watra, Warszawa 1988, str. 131-133
Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wyd. RM, Warszawa 2015, str. 88-89
Wielka księga ziół, Reader’s Digest, Warszawa 2009
http://www.naturalneoczyszczanie.pl/2011/10/arcydziegiel-i-lubczyk-tajemnicze-ziola-o-podobnym-dzialaniu/ (przed 25.02.2015)
http://www.herbal-supplement-resource.com/lovage-herb.html (przed 25.02.2015)
http://herbs-treatandtaste.blogspot.com/2011/07/lovage-old-fashioned-herb-making.html (przed 25.02.2015)
www.herbiness.com/lubczyk-ogrodowy-w-fitoterapii-kulturze-i-kulinariach/ (12.12.17)
Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.
Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.
Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.