
Łacińska: Humulus lupulus
Angielska: Hop
Niemiecka: Hopfen
Polskie nazwy: Chymel, wilczek, czerwieniak gruszkowaty, chmiel pospolity, chmil, chmel, chmirliszcze
Chmiel prawdopodobnie pochodzi z Azji. Roślinę można spotkać w całej Europie, na Syberii oraz w Ameryce Północnej. Porasta lasy i zarośla.
W Polsce jest to często spotykane dzikie pnącze, rosnące w lasach i wilgotnych zaroślach. Występuje dość często w ogródkach i parkach. Jest to roślina uprawiana na plantacjach zakładanych na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i zielarskiego.
W lecznictwie wykorzystuje się kwiatostany żeńskie (tzw. szyszki), pędy, liście oraz wąsy chmielu. Na powierzchni każdej szyszki wstępują włoski gruczołowe wypełnione żółtą lub czerwono żółtą substancją, która w trakcie suszenia okrusza się przybierając postać lepkiego proszku, zwanego- lupuliną. Stanowi ona również cenny surowiec lekarski w ziołolecznictwie.
Piwo chmielowe warzono już w starożytnym Egipcie, gdzie doceniano jego wartości smakowe i przyprawowe. Prawdopodobnie napój piwny pito także w starożytnej Babilonii. Piwo z chmielem pili mieszkańcy Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego.
Pliniusz Starszy polecał chmiel jako jarzynę, którą można było kupić wiosną na targach w postaci młodych pędów. Grecy i Rzymianie uprawiali chmiel w celach leczniczych. To właśnie z czasów rzymskich pochodzi nazwa lupulus, która oznacza młodego wilka. Rzymianie twierdzili, że pędy chmielu oplatają swoją podporę tak jak wilk dusi swoją ofiarę. Starożytni Grecy i Rzymianie stosowali chmiel jako środek na bezsenność, brak apetytu oraz zmniejszający popęd płciowy. Nie stosowali oni jednak chmielu jako dodatku do piwa.
Od czasów starożytnych roślina szybko rozprzestrzeniła się po Europie. Uważa się, że święta Hildegarda spopularyzowała dodawanie chmielu do piwa.
W średniowieczu chmiel wprowadzono jako roślinę leczniczą, polecaną jako lek dla mnichów i duchowieństwa. Wówczas zaczęto na skalę przemysłową uprawiać chmiel do celów spożywczych i farmaceutycznych. Wówczas pozostałości po produkcji piwa stosowano jako dodatek do kąpieli odmładzających.
W Anglii chmiel uważano za środek, który wywołuje melancholię. Z tego powodu szyszki chmielu zaczęto stosować do produkcji piwa dopiero w XVI w.
Roślina została wprowadzona do medycyny jako środek leczniczy dopiero w Renesansie. Przed II wojną światową stosowano odwar z szyszek w formie inhalacji w leczeniu kataru u dzieci.
Chmiel od wieków był wykorzystywany w lecznictwie. Roślinę to wykorzystywano w medycynie chińskiej, ajurwedzie, gdzie był wykorzystywany jako lek na podniecenie, napięcie nerwowe oraz bezsenność. Chmiel jest stosowany jako środek wzmacniający. Dawniej stosowany w leczeniu skrofulozy, szkorbutu, zapalenia węzłów chłonnych, anemii, blednicy, dny, moczenia mimowolnego, kamicy, krzywicy, limfatyzmu, puchliny wodnej. Zielarze wykorzystują odwary chmielowe przy zbijaniu gorączki, natomiast wyciągi alkoholowe w leczeni żółtaczek i niedomóg wątrobowych. Maści chmielowe stosowano w leczeniu trudno gojących się ran i wrzodów. Na Rusi w XIX wieku odwarem z korzeni chmielu leczono żółtaczkę. W dawnych czasach preparaty z chmielu stosowano jako środek zapobiegający szkorbutowi.
Szyszki chmielu oraz lupilina swoje działanie zawdzięczają obecności humulonu i lupulonu oraz kwasów chmielowych i lupulowych. Roślina ta zawiera także oleje eteryczny, którego główne składniki to: humulen, mircen, faranzen. Ponadto chmiel dostarcza cholinę, aminokwasy, trójterpeny, fitoestrogeny, flawonoidy.
Szyszki chmielowe:
Szyszki chmieli zalać wrzątkiem i pozostawić pod przykryciem na 15 minut. Pić 2-3 razy dzienne po szklance naparu na 30 minut przed jedzeniem w celu poprawy trawienia oraz jako środek wzmacniający i rozkurczowy oraz łagodnie uspokajający. Napar z szyszek stosuje się również w stanach zmęczenia i wyczerpania nerwowego, nadmiernej drażliwości, trudnościach w zasypianiu, zaburzeniach nerwowych okresu przekwitania, nadpobudliwości płciowej, nadmiernej fermentacji w jelitach, braku łaknienia, chorobach wątroby i woreczka żółciowego, nadciśnieniu tętniczym, reumatycznym zapaleniu nerwów.
Barlando B., Verotta L., Cornara L., Bottini- Massa E.; Herbal Pronciples in cosmetics, properties and mechanisms of action; CRC Press 2010, str. 188-200
Couplan F., Lazarin A.; Rośliny lecznicze uprawa I zastosowanie; Wyd. Jedność, Kielce 2015, str.24-27
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, str. 93-95
Górnicka J.; Leki z ogrodu; AWM, Warszawa 2012, 29-30
Halarewicz A.; Atlas ziół- kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących; Wydawnictwo SBM Sp. Z o.o., Warszawa 2015, str. 34-35
Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982
Ożarowski A., Jaroniewski W.; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989r., str. 127-130
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Tempus Plus 1998, str.68-69
Rybak D.; Rośliny lecznicze Atlas, Wyd. Arkady, Warszawa 1993, str. 40-41
Sendesrki M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016, str. 237-240
Skarżyński A.; Zioła czynią cuda; Agencja wydawnicza Comes, warszawa 1994, str. 71-73
Wielka księga ziół; Reader’s digest; Warszawa 2009
Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.
Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.
Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.