Berberys zwyczajny to nie doceniana w naszym kraju roślina o właściwościach leczniczych. Ze względu na dużą zawartość witaminy C berberys bywa określany mianem polskiej cytryny lub cytryny północy.
Rząd: Jaskrowce
Rodzina: Berberysowate
Rodzaj: Berberys
Łacińska: Berberis vulgaris
Angielska: Barberry
Niemiecka: Sauerdron
Polskie nazwy: kwaśnica pospolita, kalina włoska, kwaśnica- kalina, porzeczka polna, piwnik, białe ciernie, czerwona glinka, bamberes polska cytryna
Berberys występuje w północnej części Europy i Azji. Bardzo często jest spotykany w Skandynawii, Niemczech i Anglii. Zadomowił się także w Ameryce Północnej.
W Polsce porasta lasy, zarośla, parki i pola. Często jest sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna.
Do celów zielarskich wykorzystuje się liście (Folium Berberidis) oraz owoce berberysu (Fructus Berberidis). Dawniej w medycynie ludowej stosowano także korę oraz korzeń berberysu.
W maju i czerwcu zbiera się zdrowe, dobre wykształcone liście. Suszy się je w przewiewnym i ciemnym miejscu w temp. Do 40°C.
Owoce bez szypułek zbiera się w sierpniu lub wrześniu. Podczas zbioru należy uważać, by nie uszkodzić surowca, ponieważ szybko traci swoje właściwości lecznicze. Zbyt długie opóźnianie zbioru sprawia, że mocno dojrzałe owoce łatwo się gniotą oraz czernieją podczas suszenia. Owoce suszy się w suszarkach, początkowo w niskiej temp. (30-35°C), później w temp. 50-60°C.
Prawidłowo wysuszony surowiec powinien mieć naturalną ciemno czerwoną barwę i powinien być oczyszczony z szypułek, liści i gałązek.
Szczelnie zapakowane gotowe zioła przechowuje się w ciemnych i suchych pomieszczeniach.
Berberys był stosowany jako roślina lecznicza przez mieszkańców Babilonu i starożytnych Indii. W starożytnym Egipcie owoce berberysu razem z owocami fenkułu były wykorzystywane do sporządzania napoju na gorączkę. Do Europy roślina dotarła dzięki Arabom, którzy wykorzystywali owoce berberysu. Ze względu ma dużą twardość i żółty kolor drewno berberysu w starożytności często było wykorzystywane do wyrobu mebli i przedmiotów ozdobnych.
W średniowieczu berberys stosowano jako środek w leczeniu żółtaczki i malarii. Próbowano nim leczyć także dżumę.
Od starożytności odwary z berberysu były wykorzystywane w leczeniu w chorobach i dolegliwościach nerek i dróg moczowych, w chorobach oskrzeli, śledziony, w kurczach oraz jako środek pobudzający krążenie. Kora i korzeń berberysu były także stosowane jako środek „czyszczący krew”. Stosowano go w leczeniu cholery.
Odwar z korzenia stosowano przy zatrzymaniu żółci, żółtaczce, kamicy żółciowej, opuchlinie wątroby oraz przy dolegliwościach reumatycznych. Berberys wykorzystywano jako lek przeciwszkorbutowy, a wyciągi z rośliny stosowano w leczeniu zapalenia brzegów powiek i spojówek.
W Bułgarii korzenie i korę z berberysu stosuje się w leczeniu stanów zapalnych stawów, przewlekłych stanach zapalnych nerek i wątroby.
W Rosji berberys stosowano w leczeniu nadciśnienia tętniczego, nadmiernych krwawień menstruacyjnych i w stanach zapalnych.
Medycy ajurwedyjscy stosowali berberys w leczeniu czerwonki.
Za właściwości berberysu odpowiadają w głównej mierze alkaloidy izochinolinowe, w tym berberyna, która ma zastosowanie w farmacji. Liście, kora oraz korzeń berberysu zawierają: garbniki, żywice, kwasy organiczne, śluzy, wosk oraz sole.
Przetwory berberysu podaje się osobom osłabionym w celu wzmocnienia i oczyszczenia organizmu ze szkodliwych produktów przemiany materii. W medycynie najczęściej stosuje się wyciągi z liści oraz przetwory z owoców.
Liście berberysu w postaci naparów i wyciągów:
Kora i korzeń berberysu wpływa na obniżenie ciśnienia krwi, i zwiększa amplitudę oddechową. Wykazują także działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Arnal-Schnebelen B., Goetz P., Paris M.; Lecznicze dary natury, 200 uzdrawiających ziół; Reader ’s Digest; Warszawa 2004, str. 41
Chevallier A.; Encyclopedia of herbal medicine; Penguin Random House, Third edition, 2016, str. 177-178
Griffith H. W.; Witaminy, pierwiastki i minerały; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r., str. 276
Gumowska I.; Ziółka i my; Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1983, str. 133-134
Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 85-87
Ożarowski A., Jaroniewski W.; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989r., str. 91-93
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Wyd. Tempus, Kraków 1998r., str. 53-54
Poprzęcki W.; Ziołolecznictwo; Wyd. Spar 1989, str. 27, 42-43,
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016, str. 193-195
Sędzik M.; Berberys- „polska cytryna”; Panacea nr 2 (51), kwiecień- czerwiec 2015, str. 32-33
Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wydawnictwo RM 2015, str. 38-39
WHO monographs on selected medicinal plants, Vol. 4; 2009 str. 30-47
Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.
Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.
Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.