Berberys zwyczajny to nie doceniana w naszym kraju roślina o właściwościach leczniczych. Ze względu na dużą zawartość witaminy C berberys bywa określany mianem polskiej cytryny lub cytryny północy.

Berberys zwyczajny- systematyka

Rząd: Jaskrowce
Rodzina: Berberysowate
Rodzaj: Berberys

Nazewnictwo

Łacińska: Berberis vulgaris
Angielska: Barberry
Niemiecka: Sauerdron
Polskie nazwy: kwaśnica pospolita, kalina włoska, kwaśnica- kalina, porzeczka polna, piwnik, białe ciernie, czerwona glinka, bamberes polska cytryna

Berberys zwyczajny- występowanie

Berberys występuje w północnej części Europy i Azji. Bardzo często jest spotykany w Skandynawii, Niemczech i Anglii. Zadomowił się także w Ameryce Północnej.

W Polsce porasta lasy, zarośla, parki i pola. Często jest sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna.

Surowiec

Do celów zielarskich wykorzystuje się liście (Folium Berberidis) oraz owoce berberysu (Fructus Berberidis). Dawniej w medycynie ludowej stosowano także korę oraz korzeń berberysu.

Zbiór

W maju i czerwcu zbiera się zdrowe, dobre wykształcone liście. Suszy się je w przewiewnym i ciemnym miejscu w temp. Do 40°C.

Owoce bez szypułek zbiera się w sierpniu lub wrześniu. Podczas zbioru należy uważać, by nie uszkodzić surowca, ponieważ szybko traci swoje właściwości lecznicze. Zbyt długie opóźnianie zbioru sprawia, że mocno dojrzałe owoce łatwo się gniotą oraz czernieją podczas suszenia. Owoce suszy się w suszarkach, początkowo w niskiej temp. (30-35°C), później w temp. 50-60°C.

Prawidłowo wysuszony surowiec powinien mieć naturalną ciemno czerwoną barwę i powinien być oczyszczony z szypułek, liści i gałązek.
Szczelnie zapakowane gotowe zioła przechowuje się w ciemnych i suchych pomieszczeniach.

Berberys zwyczajny- historia

Berberys był stosowany jako roślina lecznicza przez mieszkańców Babilonu i starożytnych Indii. W starożytnym Egipcie owoce berberysu razem z owocami fenkułu były wykorzystywane do sporządzania napoju na gorączkę. Do Europy roślina dotarła dzięki Arabom, którzy wykorzystywali owoce berberysu. Ze względu ma dużą twardość i żółty kolor drewno berberysu w starożytności często było wykorzystywane do wyrobu mebli i przedmiotów ozdobnych.

W średniowieczu berberys stosowano jako środek w leczeniu żółtaczki i malarii. Próbowano nim leczyć także dżumę.