Białko jako składnik odżywczy

Białko to główny  składnik diety człowieka. Białka są podstawowymi strukturalnymi i funkcjonalnymi składnikami każdej komórki ciała. Są niezbędne do rozwoju i wytwarzania młodych organizmów. Organizm ludzki jest w stanie wyprodukować białko, ale nie w takiej ilości by pokryć całkowite zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy. Stąd też konieczność uzupełniania białka wraz z pokarmem.

W wyniku procesów trawiennych i wchłaniania organizm wybiera niezbędne białka. Dzięki temu można zwiększyć wartość odżywczą posiłków, łącząc różne źródła produktów białkowych.

Białko dostarcza do organizmu cenne aminokwasy, które biorą udział w katalizowaniu wielu reakcji enzymatycznych. Białka stanowią 75% masy tkanek miękkich ciała, a ich ilość  w ciele dorosłego człowieka wynosi ok. 10-14 kg, przy czym co najmniej 300 g ulega wymianie w ciągu doby. Synteza nowych białek zachodzi zarówno z wykorzystaniem białek ustrojowych, jak i tych dostarczanych z pożywieniem.




Aronia jako superfood

Aronia to owoc o silnym działaniu przeciwutleniającym. Owoce aronii mogą mieć znaczenie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

Polskie superfood na zimę

Chociaż superfoods kojarzą nam się z nieco egzotycznymi wynalazkami, warto poszukać Polskich superfood, które szczególnie zimą mogą wspomóc nasze zdrowie

Awokado jako superfood

Awokado to przedstawiciel SuperFoods. Należy do grupy produktów, które nieprzetworzone, odznaczają się wysoką wartością zdrowotną,

Białko- rola w organizmie

  • Są źródłem energii
  • Przyspieszają regenerację mięśni i tkanek
  • Korzystnie wpływają na samopoczucie
  • Umożliwiają skurcz mięśni (miozyna, aktyna)
  • Przyspieszają gojenie się ran
  • Są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych: krwi, płynu śródtkankowego, mleka kobiet karmiących
  • Są regulatorami ekspresji genów
  • Jako biokatalizatory uczestniczą w wielu reakcjach enzymatycznych
  • Są składnikiem przeciwciał, a więc biorą udział w procesach odpornościowych komórek
  • Pełnią funkcję transportujące tlen, żelazo, retinol.
  • Uczestniczą w procesie widzenia (opsyna)
  • Buforowe właściwości białka decydują w równowadze kwasowo-zasadowej organizmu
  • Uzupełniają stałe straty azotu w organizmie
  • Stanowią nośnik niektórych witamin i składników mineralnych
  • Biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi
  • Są substratami wielu hormonów i związków biologicznie czynnych jak adrenalina i noradrenalina.
  • Uczestniczą w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych (składowa DNA), choliny, aminocukrów, porfiryn (hemu), glutationu, keratyny i wielu innych związków

 

Białko- budowa

Pod względem chemicznym białka zbudowane są z atomów węgla, tlenu, azotu, siarki i fosforu. Są to złożone związki azotowe, zbudowane z połączonych ze sobą cząsteczek aminokwasów.

 

Podział białek

Wyróżnia się białka proste (zbudowane tylko z aminokwasów) oraz białka złożone.

Ze względu na pochodzenie białka można podzielić na białka pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Z pośród białek roślinnych większą wartością odżywczą charakteryzują się białka nasion wszystkich roślin strączkowych, w tym soi i orzechów.

W posiłkach zazwyczaj dostarczana jest mieszanina aminokwasów, pochodzących z różnych źródeł białkowych.

Białko zawarte w żywności może być różnej jakości, która zależy od aminokwasów zawartych w produkcie. Z tego względu białka można podzielić na:

  • Pełnowartościowe- zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy w ilościach pokrywających zapotrzebowanie człowieka. Są niezbędne do utrzymania życia, prawidłowego, wzrostu i rozwoju organizmu. Zalicza się do nich białka zwierzęce: jaja, mięsa, ryby, mleko
  • Częściowo pełnowartościowe- zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy, jednak niektóre z nich występują w niewystarczających ilościach w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Zalicza się tu większość białek roślinnych- białko zbóż, warzyw
  • Niepełnowartościowe- zawierające niewielkie ilości lub zupełnie niewystarczające jednego lub kilku aminokwasów egzogennych, przez co nie warunkują życia, np. żelatyna

 

Zapotrzebowanie na białko

Zapotrzebowanie na białko zależne jest od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Przeciętnie zakłada się, że dorosły, zdrowy człowiek o prawidłowej masie ciała potrzebuje dziennie 0,9 g białka na 1 kg masy ciała

Większe zapotrzebowanie na białko mają:

  • kobiety w ciąży (1,1 g/kg masy ciała/dzień),
  • kobiety karmiące piersią (1,3 g/kg m. c./d),
  • niemowlęta (1,52 g/kg/d),
  • dzieci do 15. roku życia (1,1 g/kg/d).

O zwiększonym zapotrzebowaniu na białko mówi się również w przypadku osób uprawiających sport.

 

Źródła białka

Pełnowartościowe białko pochodzi z mięsa oraz ryb. Wartościowym źródłem białka będzie także nabiał. Ze źródeł roślinnych najlepszymi źródłami białka są suche nasiona roślin strączkowych. Spore jego ilości znajdziemy również w kaszach i orzechach.

Niedobór białka może być wynikiem nie tylko jego braku lub niedostatecznej podaży w pożywieniu, ale także jego nieprawidłowego wchłaniania i przyswajania (np. w przebiegu chorób wątroby, nerek, przewlekłych biegunek).W krajach rozwiniętych bardzo rzadko obserwuje się niedobory białka w diecie. W przypadku niedoborów białka w pożywieniu obserwuje się zahamowanie wielu procesów przemian metabolicznych lub ich zaburzenie, niedokrwistość, zanik odporności, zanik tkanki mięśniowej, zmiany degeneracyjne w narządach, ogólne osłabienie, apatię i zanik sprawności. Daleko posunięte niedożywienie białkowe powoduje kwashiorkor i wciąż jest obserwowane w krajach Dalekiego Wschodu, Afryce i Ameryce Łacińskiej. Kwashiorkor charakteryzuje się zahamowaniem wzrostu i dojrzewania, brakiem łaknienia, zmianami skórnymi i uszkodzeniami wątroby.

Nadmiar białka w diecie też nie jest wskazany ze względu na konieczność wydalania azotu z organizmu. Azot, który nie zostanie wykorzystany do budowy białek, przetwarzany jest w mocznik i amoniak, który obciąża nerki i wątrobę, odpowiedzialne za jego neutralizację i wydalenie. Zwiększone przyjmowanie białek skutkuje przyspieszoną filtracją i wydalaniem składników mineralnych, w tym wapnia, co może przyczyniać się do powstawania osteoporozy. Zwiększa się także ryzyko kamicy nerkowej  – choroby związanej z odkładaniem się złogów składników moczu w przewodzie moczowym.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Bilek, A. Pasternakiwicz, J. Typek; Dietetyka wybrane zagadnienia; Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014, str. 15

Jarosz; Normy żywienia dla populacji Polski; IŻŻ 2017, str. 40-55

https://portal.abczdrowie.pl/produkty-bogate-w-bialko (22.06.2019)

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/69819,bialka (22.06.2019)




Czym jest skaling i piaskowanie zębów?

Skaling to zabieg wykonywany przy użyciu skalpela, który usuwa kamień nazębny i osad z zębów. Z kolei piaskowanie zębów polega na czyszczeniu zębów przy użyciu pasty piaskowej

Jaki tran dla dzieci wybrać?

Jak wybrać najlepszy tran dla dzieci? W pierwszej kolejności warto wziąć pod uwagę skład- dobre produkty zawierają dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych…

Matcha Extereme- wspomóż odchudzanie

Matcha Extereme to suplement o unikatowym połączeniu 4 niezwykłych składników, który wspomaga odchudzanie i każdego dnia dba o Twoją sylwetkę i dobry nastrój.

Baza wiedzy to nie tylko źródło informacji

Liść czarnej porzeczki

Liść czarnej porzeczki (Ribes nigrum)- właściwości i zastosowanie. Napary z liści czarnej porzeczki wykazują działanie antyseptyczne i mają zastosowanie w medycynie naturalnej

Burak zwyczajny – łac. Beta vulgaris

Burak zwyczajny to warzywo dość popularne na naszych stołach, jednak mało znane ze swoich właściwości prozdrowotnych. Sprawdź jak burak wpływa na nasze zdrowie

Lemoniada miętowa

Lemoniada miętowa to kolejny przepis na orzeźwiajacy napój idealny na gorące letnie dni

Pyszne pomysły na kotlety roślinne

Kotlety kojarzą się głównie z solidnym schabowym, a tymczasem w wersji warzywnej są naprawdę smaczne i pożywne. Zainspiruj się przepisami na kotlety warzywne

Nalewka z dzikiej róży

Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.

Jabłka

Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.

Pestki dyni a zdrowie

Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…

O Blogu

Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych. 

#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze

Musisz wiedzieć

Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.