Najnowsze artykuły

Absyntyzm- zielone szaleństwo

Absyntyzm- zielone szaleństwo

Absyntyzm- zielone szaleństwo Absyntyzm- definicja W XIX wieku, kiedy modne było spożywanie w dużych ilościach absyntu opisano zjawisko, które określono mianem absyntyzm. Pojęcie to odnosi

Trawy młodych zbóż

Trawy młodych zbóż i ich właściwości

Trawy zbóż posiadają ogromną moc i są skarbnicą składników odżywczych, zyskują coraz większą popularność dzięki niezwykłym właściwością. Sprawdź, dlaczego warto po nie sięgać

Kwas foliowy- rola w organizmie

Kwas foliowy- rola w organizmie

Kwas foliowy jest jedną z witamin z grupy B i pomaga organizmowi w tworzeniu nowych komórek, zapobiega wadom wrodzonym, może zapobiegać depresją

Czarnuszka w kuchni

Czarnuszka w kuchni

Czarnuszka to wszechstronna przyprawa, którą możemy wykorztystać w kuchni w wielu potrawach. Pasuje do dań mięsnych i warzywnych

Nasiona jako superfood

Zdrowe nasiona- superfood

Nasiona to bogactwo składników odżywczych, które gwarantuje wsparcie całego organizmu, dlatego zasługują na miano superfood

Ocet- rodzaje i zastosowanie

Ocet rodzaje i zastosowanie

Ocet rodzaje i zastosowanie Ocet- co to jest? Ocet to zazwyczaj 4- 10% roztwór kwasu octowego z wodą. Aby uzyskać ocet niezbędny jest proces fermentacji

miejsce na reklamę

Białko jako składnik odżywczy

Białko to główny  składnik diety człowieka. Dostarczone z pożywieniem białka są  podstawowymi strukturalnymi i funkcjonalnymi składnikami każdej komórki ciała. Organizm potrzebuje je szczególnie do rozwoju i wzrostu młodych organizmów. Organizm ludzki jest w stanie wyprodukować białko, ale nie w takiej ilości by pokryć całkowite zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy. Stąd też konieczność uzupełniania białka wraz z pokarmem.

W wyniku procesów trawiennych i wchłaniania organizm wybiera niezbędne białka. Dzięki temu można zwiększyć wartość odżywczą posiłków, łącząc różne źródła produktów białkowych.

Białko dostarcza do organizmu cenne aminokwasy, które biorą udział w katalizowaniu wielu reakcji enzymatycznych. Białka stanowią 75% masy tkanek miękkich ciała, a ich ilość  w ciele dorosłego człowieka wynosi ok. 10-14 kg, przy czym co najmniej 300 g ulega wymianie w ciągu doby. Co ważne synteza nowych białek zachodzi zarówno z wykorzystaniem białek ustrojowych, jak i tych dostarczanych z pożywieniem.




Białko- rola w organizmie

  • Są źródłem energii
  • Przyspieszają regenerację mięśni i tkanek
  • Korzystnie wpływają na samopoczucie
  • Umożliwiają skurcz mięśni (miozyna, aktyna)
  • Przyspieszają gojenie się ran
  • Są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych: krwi, płynu śródtkankowego, mleka kobiet karmiących
  • Są regulatorami ekspresji genów
  • Jako biokatalizatory uczestniczą w wielu reakcjach enzymatycznych
  • Wchodzą w skład przeciwciał, a więc biorą udział w procesach odpornościowych komórek
  • Biorą udział w transporcie m. in.  tlenu, żelaza, retinolu
  • Uczestniczą w procesie widzenia (opsyna)
  • Buforowe właściwości białka decydują w równowadze kwasowo-zasadowej organizmu
  • Uzupełniają stałe straty azotu w organizmie
  • Stanowią nośnik niektórych witamin i składników mineralnych
  • Biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi
  • Są substratami wielu hormonów i związków biologicznie czynnych jak adrenalina i noradrenalina.
  • Uczestniczą w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych (składowa DNA), choliny, aminocukrów, porfiryn (hemu), glutationu, keratyny i wielu innych związków

 

Białko- budowa

Pod względem chemicznym białka zbudowane są z atomów węgla, tlenu, azotu, siarki i fosforu. Są to złożone związki azotowe, zbudowane z połączonych ze sobą cząsteczek aminokwasów.

 

Podział białek

Wyróżnia się białka proste (zbudowane tylko z aminokwasów) oraz białka złożone.

Ze względu na pochodzenie białka można podzielić na białka pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Z pośród białek roślinnych większą wartością odżywczą charakteryzują się białka nasion wszystkich roślin strączkowych, w tym soi i orzechów.

W posiłkach zazwyczaj dostarczana jest mieszanina aminokwasów, pochodzących z różnych źródeł białkowych. Stąd też organizm jest w stanie wykorzystać wszystkie niezbędne mu aminokwasy.

Białko zawarte w żywności może być różnej jakości, która zależy od aminokwasów zawartych w produkcie. Z tego względu białka można podzielić na:

  • Pełnowartościowe- zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy w ilościach pokrywających zapotrzebowanie człowieka. Są niezbędne do utrzymania życia, prawidłowego, wzrostu i rozwoju organizmu. Zalicza się do nich białka zwierzęce: jaja, mięsa, ryby, mleko
  • Częściowo pełnowartościowe- zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy, jednak niektóre z nich występują w niewystarczających ilościach w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Zalicza się tu większość białek roślinnych- białko zbóż, warzyw
  • Niepełnowartościowe- zawierające niewielkie ilości lub zupełnie niewystarczające ilości jednego lub kilku aminokwasów egzogennych, przez co nie warunkują życia, np. żelatyna

 

Zapotrzebowanie na białko

Zapotrzebowanie na białko zależne jest od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Przeciętnie zakłada się, że dorosły, zdrowy człowiek o prawidłowej masie ciała potrzebuje dziennie 0,9 g białka na 1 kg masy ciała

Większe zapotrzebowanie na białko mają:

  • kobiety w ciąży (1,1 g/kg masy ciała/dzień),
  • kobiety karmiące piersią (1,3 g/kg m. c./d),
  • niemowlęta (1,52 g/kg/d),
  • dzieci do 15. roku życia (1,1 g/kg/d).

O zwiększonym zapotrzebowaniu na białko mówi się również w przypadku osób uprawiających sport.

 

Źródła białka

Pełnowartościowe białko pochodzi z mięsa oraz ryb. Ponadto wartościowym źródłem białka będzie nabiał. Ze źródeł roślinnych najlepszymi źródłami białka są suche nasiona roślin strączkowych. Dodatkowo spore jego ilości znajdziemy również w kaszach i orzechach.

Niedobór białka może być wynikiem nie tylko jego braku lub niedostatecznej podaży w pożywieniu, ale także jego nieprawidłowego wchłaniania i przyswajania (np. w przebiegu chorób wątroby, nerek, przewlekłych biegunek).W krajach rozwiniętych bardzo rzadko obserwuje się niedobory białka w diecie. W przypadku takich  niedoborów w pożywieniu obserwuje się zahamowanie wielu procesów przemian metabolicznych lub ich zaburzenie, niedokrwistość, zanik odporności, zanik tkanki mięśniowej, zmiany degeneracyjne w narządach, ogólne osłabienie, apatię i zanik sprawności. Daleko posunięte niedożywienie białkowe powoduje kwashiorkor i wciąż jest obserwowane w krajach Dalekiego Wschodu, Afryce i Ameryce Łacińskiej. Kwashiorkor charakteryzuje się zahamowaniem wzrostu i dojrzewania, brakiem łaknienia, zmianami skórnymi i uszkodzeniami wątroby.

Nadmiar białka w diecie też nie jest wskazany ze względu na konieczność wydalania azotu z organizmu. Azot, który nie zostanie wykorzystany do budowy białek, przetwarzany jest w mocznik i amoniak, który obciąża nerki i wątrobę, odpowiedzialne za jego neutralizację i wydalenie. Zwiększone przyjmowanie białek skutkuje przyspieszoną filtracją i wydalaniem składników mineralnych, w tym wapnia, co może przyczyniać się do powstawania osteoporozy. W związku z tym zwiększa się ryzyko kamicy nerkowej  – choroby związanej z odkładaniem się złogów składników moczu w przewodzie moczowym.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Bilek, A. Pasternakiwicz, J. Typek; Dietetyka wybrane zagadnienia; Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014, str. 15

Jarosz; Normy żywienia dla populacji Polski; IŻŻ 2017, str. 40-55

https://portal.abczdrowie.pl/produkty-bogate-w-bialko (22.06.2019)

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/69819,bialka (22.06.2019)




Zdrowe nawyki żywieniowe- zbilansowana dieta

Zdrowe nawyki żywieniowe

Zdrowe nawyki żywieniowe czy to wymaga wielu wyrzeczeń? Niekoniecznie! Wystarczy poznać kilka zasad zdrowego odżywienia i małymi krokami zamienić je w nawyki.

Smaczny i pożywny chleb

Jak wybrać dobrej jakości chleb?

Dobrej jakości chleb stanowi ważny składnik zbilansowanej diety. Chleb powinien być twardy, ciężki, po przekrojeniu powinien się ciągnąć i lepić do noża.

Kiszonki

Korzyści i wartości odżywcze kiszonek

Kiszonki wykazują pozytywny wpływ na zdrowie, stanowią skarbnicę witamin, składników mineralnych oraz probiotyków. Dlatego warto po nie często sięgać

Odwodnienie organizmu

Odwodnienie organizmu- skutki i objawy

Odwodnienie to stan chorobowy, który pojawia się m.in. wtedy, gdy za mało pijemy. Odwodnienie następuje w wyniku utraty wody i elektrolitów przez organizm,

Berberys

Berberys zwyczajny ciekawostki

Berberys ciekawostki: Berberys to jeden z najpopularniejszych krzewów ozdobnych, którego owoce wykazują właściwości lecznicze

Barwniki stosowane w żywności

Barwniki stosowane w żywności regulacje

Barwienie żywności znane jest już od bardzo dawna. Kilka tysięcy lat temu używano barwników pochodzenia naturalnego: zwierzęcych, roślinnych i mineralnych….

Barwnik E 123- Amarant

E 123 Amarant- Barwnik spożywczy

Amarant czyli E 123 to syntetyczny barwnik dodawany do produktów spożywczych, napojów alkoholowych i kosmetyków, aby nadać im głęboki czerwono- niebieski kolor

Barwnik E 162 Betanina

E 162 Betanina- barwnik spożwyczy

E 162 czyli- betanina lub czerwień buraczana, – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów. Naturalny barwnik spożywczy koloru ciemnoczerwonego

Babka jajowata- łac. Plantago ovata

Babka jajowata ma zastosowane w profilaktyce zaparć i regulacji wypróżnień. Jej nasiona są uważane za cenne źródło błonnika pokarmowego…

Koler creative
miejsce na reklamę
miejsce na reklamę