- Żywność funkcjonalna w profilaktyce nowotworów
Żywność funkcjonalna w chorobach nowotworowych
Nowotwory to jeden z najczęstszych powodów zgonów na świecie. Wielu naukowców uważa, że na wystąpienie nowotworów bardzo duży wpływ ma nasza dieta. Warto więc zadbać o swoją dietę i wprowadzić do niej duże ilości warzyw i owoców, które zmniejszą ryzyko zachorowania na nowotwory. Do najsilniejszych substancji hamujących proces nowotworzenia zalicza się witaminy antyoksydacyjne (A, C, E, D), odpowiednie tłuszcze i białka. Ważna jest też obecność w diecie przeciwutleniaczy. Nie bez znaczenia są również minerały: magnez, selen, cynk, mangan. Wszystkie te substancje można znaleźć właśnie w warzywach i owocach.
Istotne jest także spożywanie odpowiedniej ilości błonnika, który uniemożliwia wchłanianie wielu związków kancerogennych w jelitach, poprzez zwiększenie masy treści kałowej powoduje szybsze wydalenie toksyn z organizmu.
Jako produkt o najsilniejszym działaniu antynowotworowym wymienia się zieloną herbatę. Za jej działanie przeciwnowotworowe odpowiadają flawonoidy, a w szczególności galusan epigallokatechiny. Związek ten zmniejsza produkcję reaktywnych form tlenu, stymuluje wewnętrzne mechanizmy antyoksydacyjne, przyspiesza apoptozę komórek nowotworowych oraz zapobiega ich namnażaniu. Zielona herbata chroni przed tworzeniem się przerzutów. Przypuszcza się, że flawonoidy zawarte w zielonej herbacie uwrażliwiają komórki rakowe na działanie chemioterapii i radioterapii, a jednocześnie chronią zdrowe komórki przed toksycznym działaniem leczenia. Warto jednak wiedzieć, że aktywność antynowotworowa zielonej herbaty jest związana z wypijaniem dużych jej ilości.
W prewencji nowotworów duże znaczenie może mieć soja. Soja zawiera izoflawony, które mają znaczenie w zapobieganiu nowotworów hormonozależnych jak rak piersi, jajników, gruczołu krokowego.
Żywność funkcjonalna w chorobach nowotworowych
Ostatnio dużo uwagi poświęca się karotenoidom jako substancjom o działaniu przeciwnowotworowym. Znajdują się one w pomarańczowych warzywach, wśród których można wymienić te o najsilniejszym działaniu: likopen, beta karoten i luteina. Likopen wykazuje najsilniejsze działanie antyoksydacyjne w tej grupie i dlatego spożywanie dużej ilości sosów na bazie pomidorów może zmniejszyć występowanie niektórych nowotworów.
Związki zawarte w cebuli, czosnku, porach czy szczypiorku wpływają na zmniejszenie ryzyka powstania nowotworów poprzez pobudzenie enzymów detoksykacyjnych oraz hamowanie konwersji azotanów (III) zawartych w żywności do azotanów (V), zmniejszając tym samym możliwość powstawania rakotwórczych nitrozoamin. Ponadto warzywa te podnoszą odporność organizmu.
Jednym z najbogatszych źródeł związków o działaniu antyoksydacyjnym są owoce jagodowe, które zawierają antocyjaniny. Związki te odpowiadają za barwę owoców, przy czym im ciemniejszy owoc tym więcej antocyjanin zawiera. Regularne spożywanie owoców jagodowych może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów ze względu na działanie przeciwzapalne, antymutagenne i antyoksydacyjne. Dodatkowo owoce jagodowe zawierają duże ilości kwasu elagowego, który również wykazuje silne działanie antyoksydacyjne.
Czerwone wino z winogron zawiera związek o nazwie resweratrol. Substancja ta wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, antymutagenne i przeciwzapalne. Naukowcy podają, ze czerwone wino zmniejsza ryzyko zachorowania przed chorobami sercowo-naczyniowymi jaki i przed nowotworami prostaty, piersi czy jelita grubego.
Rośliny krzyżowe to kolejna grupa produktów, które powinny znaleźć się w diecie antynowotworowej. Zalicza się tutaj kapustę, brokuł, kalafior, brukselka i jarmuż. Warzywa te są źródłem glukozynolanów, które wykazują wielokierunkowe działanie na różnych etapach procesu kancerogenezy zmniejszając ryzyko wystąpienia raka jelita grubego czy prostaty. Co ważne wszystkie te warzywa oprócz glukozynolanów zawierają także duże ilości witaminy C i E, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne.
Kurkuma to przyprawa popularna w kuchni azjatyckiej. Swoją intensywną barwę kurkuma zawdzięcza zawartości kurkuminy, która wykazuje silne właściwości przeciwutleniajace, przeciwnowotworowe.
Darewicz M., Dziuba J., Panfil T.; Biologicznie aktywne składniki żywności funkcjonalnej w profilaktyce chorób nowotworowych; Żywność Nauka Technologia Jakość, 2003, 4 (37), str. 36-47
Trela A., Szymańska R.; Żywność funkcjonalna w profilaktyce zdrowotnej; Wszechświat, t. 119, nr 1-3/2018
https://www.dietomedica.pl/zywnosc-profilaktyce-chorob-nowotworowych/ (26.01.2021)
http://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/2018/01/03_Darewicz.pdf (28.01.2021)
- Podobne artykuły
