Soja warzywna jest warzywem, które budzi wiele kontrowersji, ze względu na fakt, iż znaczna jej część pochodzi z upraw modyfikowanych genetyczne. Szacuje się, że ok. 60% artykułów w sklepach zawiera soje lub składniki sojopochodne.

Soja jest jednym z podstawowych źródeł białka w diecie wegetarian. Nasiona soi mają doskonale zbalansowane ilości białka, tłuszczu i węglowodanów oraz zawierają wszystkie niezbędne witaminy i minerały. Soja jest doskonałym zastępnikiem mleka dla ludności azjatyckiej, która ma bardzo częste alergie na mleko.

Soja warzywna- systematyka

Rząd: Bobowce
Rodzina: Bobowate
Rodzaj: Soja

Nazwy

Łacińska: Glycine max, Glycine hispida
Angielska: Soy
Niemiecka: Soja
Polskie nazwy: soja zwyczajna, owłosiona, uprawna

Nazwa soja pochodzi od portugalskiej transkrypcji japońskiego słowa shoyu- oznaczającego sos z solonej fasoli.

Jej nazwa łacińska odnosi się do smaku-  glicyne oznacza słodki, max– duży. 

Soja warzywna- występowanie

Soja pochodzi z rejonu wschodnioazjatyckiego. Obecnie uprawiana na całym świecie, choć większość upraw skupia się w Ameryce.

Soja- odmiany

Soja obejmuje około 16 gatunków, z których najczęściej uprawianym gatunkiem jest soja warzywna.

Soja surowiec

Surowcem przyprawowym są nasiona soi (Sojae semen). W lecznictwie stosowany jest także olej sojowy, otrzymywany z nasion.

Soja warzywna- trochę historii

Warzywo to znane jest w Chinach od 4 tyś. lat. Jest to jedna z najstarszych roślin uprawnych na świecie. W Chinach, Japonii oraz Korei soja jest określana mianem świętej rośliny.

Znanych jest kilka legend dotyczących powstania i początków spożywania soi. Jedna z nich mówi, że dwóch bandytów Yu Xi-ong i Gong Gang-Shi zgubili się na pustyni i przeżyli tylko dlatego, że spożywali nasiona nieznanej dotąd rośliny, która była soją.

Pierwsza wzmianka o soi pojawia się w dworskich wierszach Księgi Ody z VI w. p. n.e. W owym tekście podana jest informacja, że soja pochodzi z północnych Chin, zaczęła być uprawiana w okresie Chang ok. Xv w. p.n.e. W 1595 r. Li Shi-zhen poświęcił znaczną część swojego traktatu o botanice i właściwościach leczniczych roślin opisowi soi.

Początkowo roślinę tą wykorzystywano jako zielony nawóz. Dopiero z czasem odkryto, że sfermentowane ziarno soi można spożywać.

Do Japonii soja dotarła na początku naszej ery, wraz z chińskimi misjonarzami buddyjskim. W X wieku Japończycy zaczęli na dużą skalę produkować sos z solonych nasion soi wg. przepisu z Chin. Wiadomo, że soja zasilała cesarski skarbiec w Japonii, a w czasie wojen była często ratunkiem dla głodnych żołnierzy. 

W Europie warzywo to znane jest od XVI w. W XVIII wieku pojawiły się pierwsze uprawy soi w ogrodach w Paryżu i Londynie, ale służyły one głównie nauce i interesom prywatnym. Europejczycy początkowo wykorzystywali soję wyłącznie do produkcji paszy dla zwierząt oraz produkcji oleju.

W USA soja pojawiła się w połowie XVIII w., jednak na dużą skalę zaczęto ją produkować dopiero na początku XX wieku. Początkowo roślina miała znaczenie jako pasza dla zwierząt oraz w przemyśle naftowym. Fabryki Forda wytwarzały tworzywa do akcesoriów samochodowych z makuchu powstałego po wyciskaniu oleju.

Jako pierwszy produkt sojowy zostało wprowadzone mleko sojowe, a następnie substytuty mięsa na bazie soi. Ich producentem był John Harvey Kellogg. W latach 60-tych XX w. zaczęto wykorzystywać soję także do produkcji mąki sojowej, grysiku oraz powszechnie stosowanych dziś koncentratów białka sojowego.

Do 1954r. to Chiny były potentatem w produkcji soi, jednak z czasem liderem stały się Stany, które do dziś są głównym producentem soi na świece. To właśnie w USA opracowano oraz wyhodowano soję z wszczepionymi obcymi genami. Okaz ten jest szczególnie odporny na silny środek chwastobójczy.
Soja jest jednym z najczęściej modyfikowanych ziaren na świecie. Szacuje się, że uprawiana w USA soja aż 93% jest genetycznie modyfikowanej, natomiast w światowej produkcji ok 75% soi również pochodzi z upraw modyfikowanych. Podczas produkcji soja modyfikowana i niemodyfikowana jest mieszana w silosach skąd trafia na eksport. Głównym odbiorcom soi z USA jest Europa.

Jak na razie do tej pory nikt nie przeprowadził badań dotyczących wpływu spożywania genetycznie modyfikowanych organizmów na zdrowie człowieka.