- Por-łac. Allilum porrum
Por to niskokaloryczne i bogate w błonnik warzywo, które jest doskonałym dodatkiem do wielu dań. Warzywo to należy do tej samej rodziny co cebula czy czosnek i ma również zastosowanie w lecznictwie.
Systematyka
Rząd: Szparagowce
Rodzina: Amarylkowate
Rodzaj: Czosnek
Nazwy
Łacińska: Allilum porrum, Allilum ampeloprusum
Angielska: Leek
Niemiecka: Lauch
Polskie nazwy: Pór,
Nazwa łacińska pora- Allilum z celtyckiego oznacza piekący, ostry.
Występowanie
Por pochodzi prawdopodobnie ze wschodnich rejonów Morza Śródziemnego. Nie występuje w stanie dzikim.
Por- odmiany
Por należy do roślin z rodzaju Allilum. Rodzaj ten obejmuje ponad 500 gatunków. Poszczególne odmiany różnią się czasem uprawy, długością i kształtem oraz barwą liści czy długością łodygi rzekomej. Dana odmiana będzie inaczej wykorzystywana w przetwórstwie, ponieważ poszczególne odmiany charakteryzują się innym smakiem i sposobem przechowywania.
Zasadniczo odmiany pora dzieli się na dwie grupy:
- Odmiany letnie– zalicza się tutaj odmiany wczesne, średniowczesne i średnio późne. Odmiany te mają krótszy okres wegetacji, ich liście są jaśniejsze i mają delikatniejszy smak. Odmiany letnie są wykorzystywane na zaopatrzenie rynku latem oraz jako surowiec dla przemysłu i do przerobu na susz
- Odmiany zimowe- są to odmiany późne, które mają ciemnozielną barwę liści pokrytą nalotem woskowym oraz z mocno zgrubiałą cebulą i krótszą łodygą rzekomą.
Historia
Por był znany i wykorzystywany w starożytności. Cenili go Egipcjanie, Grecy, Rzymianie czy Żydzi. Roślina jest wymieniana w Biblii jako pokarm, którego brakowało Izraelitom, kiedy opuścili Egipt.
Początkowo por traktowano jako małowartościowe warzywo i stosowano głównie jako dodatek do sałatek. Za czasów panowania Nerona roślina zyskała na popularności. Neron uważał, że por ugotowany z oliwką doskonale wzmacnia głos. Władca ten tak był zafascynowany porem, że zyskał przezwisko „pożeracza porów”.
Hipokrates wykorzystywał por główkowaty w leczeniu wielu schorzeń. Podawał go wymiotującym krwią. Medyk twierdził, że por świetnie wpływa na płodność, a sok z rośliny rozluźniał ściągniętą macice. Ponadto starożytni stosowali utarty z miodem do oczyszczania wrzodów. Por miał wzbudzać miłosne pożądanie oraz sprowadzać sen. Sok z pora stosowano na ukąszenia węży oraz inne rany. Była to także odtrutka na zatrucie grzybami.
Do Polski por trafił za sprawą królowej Bony, która tęskniąc za ojczystą kuchnią sprowadziła do naszego kraju wiele warzyw, w tym właśnie pora.
Por jest narodowym symbolem Walii. Legenda głosi, że św. Dawid kazał wojskom broniącym Walii wpiąć pora w nakrycia głowy, aby walczący mogli odróżnić się od nieprzyjaciół. Do dziś w dniu św. Dawida w Walii stroi się ubrania porem. Współcześni kibice meczów rugby przynoszą ze sobą pory i wymachując nimi dopingując swoją drużynę.
Por u Świętej Hildegardy
Święta Hildegarda uważała, że por ma pobudzać w człowieku rządze, a spożywany na surowo działa szkodliwie, ponieważ źle wpływa na krew, soki i gnicie.
Por w medycynie ludowej
W dawnej medycynie por był stosowany jako lek na gruźlicę. Często warzywo to było także zalecane przy wszelkiego rodzaju zatruciach, a szczególnie przy zatruciach grzybami czy ołowiem.
Składniki mineralne
Por swoje działanie zawdzięcza obecności związków siarki- allicyny. Ponadto warzywo zawiera inulinę, kenferol, saponiny. Jest to źródło wielu witamin i minerałów.
POR- DZIAŁANIE LECZNICZE
Por:
- korzystnie wpływa na trawienie, pobudza apetyt, zwiększa przyswajanie pokarmów
- obniża poziom cukru we krwi
- jest źródłem łatwo przyswajalnego żelaza, dlatego jest zalecany przy anemii
- pozytywnie wpływa na poziom cholesterolu- reguluje stosunek złego cholesterolu do dobrego
- zmniejsza krzepliwość krwi
- poprzez zwiększenie ilości śluzu wykazuje działanie wykrztuśnie
- wspomaga odporność i chroni przed infekcjami
- wspomaga pracę nerek i ma właściwości moczopędne oraz oczyszczające organizm z toksyn
- podnosi sprawność seksualną mężczyzn i jest zaliczany do afrodyzjaków
- w formie okładów jest stosowany w leczeniu bólów reumatycznych i artretycznych
- ma działanie zasadotwórcze
- pomaga pozbyć się nieświeżego oddechu z ust
- jest stosowany w zatruciach grzybami oraz ołowiem
Zewnętrznie pora można stosować jako środek na czyraki, hemoroidy, odciski, nagniotki oraz na ukąszenia owadów. Okłady z pora stosuje się na rany, pęknięcia skóry oraz zadrapania.
Przeciwwskazania
Pora nie powinny w dużych ilościach spożywać osoby cierpiące na choroby wątroby, zgagę, wrzody czy wzdęcia. Nie zaleca się także, aby pora spożywały kobiety w ciąży.
Powszechnie uważa się, że składniki pora przechodzą do mleka matki i dlatego odradza się spożywania tego warzywa przez kobiety karmiące, ponieważ dziecko może odmówić ssania.
Działanie niepożądane
Por może powodować zgagę i wzdęcia, szczególnie w czasie ciąży.
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, str. 86-87
Górnicka J.; Leki z ogrodu; AWM, Warszawa 2012, str. 85- 86
Hirscher P.; Leczymy się i gotujemy ze świętą Hildegardą, Instytut Wydawniczy PAX, 2006, str. 10
Miśkowiec A.; Por- roślina Hipokratesa I Nerona; Panacea nr.1 (54), styczeń- marzec 2016, str. 28-29z
http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/por-wlasciwosci-i-wartosci-odzywcze_43347.html
http://bonavita.pl/por-wlasciwosci-wartosci-odzywcze-i-ciekawostki
http://zdrowokracja.pl/pora-na-pora-bo-to-samo-zdrowie/
http://domowyzielnik.blogspot.com/2013/03/zdrowie-ze-spizarni-por.html
Dane ze stron: przed 01.12.2019
- Podobne artykuły
Cebula- 15 ciekawych zastosowań
Nietypowe zastosowania cebuli, nie tylko w kuchni…. sprawdź jak możesz wykorzystać to popularne warzywo w różnych przypadkach
Czosnek pospolity (łac. Allilum sativum)
Czosnek pospolity to popularna przyprawa do wielu dań i sosów. Główka czosnku jest najsilniejszym naturalnym antybiotykiem
Syrop z cebuli – właściwości
Syrop z cebuli to domowy środek łagodzący kaszel i pierwsze objawy infekcji. Sprawdź jakie właściwości ma syrop z cebuli i kiedy go stosować…
Warzywa sezonowe – wrzesień
Wrzesień obfituje w wiele warzyw sezonowych, które teraz są najsmaczniejsze i dostarczają wiele cennych substancji odżywczych wspomagających zdrowie i odporność.