- Babka lancetowata
Babka lancetowata- systematyka
Rząd: Jasnotowce
Rodzina: Babkowate
Rodzaj: Babka
Nazewnictwo
Łacińska: Plantago lanceolata
Angielska: Buskthorn
Niemiecka: Wegerich
Polskie nazwy: języczki polne, babka wąskolistna, babka koniczynowa, barankowy język, psi języczek, babka długa, babka długolistna, babka zaostrzona, okojma, królowa dróg, biczki, żywiec
Średniowieczna modlitwa do dziewięciu ziół:
„I ty babko, matko roślin, otwarta ku słońcu, potężna we wnętrzu, nad którą skrzypiały wozy, nad którą przejeżdżały konno kobiety, przejeżdżały konno narzeczone i galopowały parskające byczki. Wszystkiemu stawiłaś opór i przeciwstawiasz się wszystkiemu. Tak też przeciwstawiasz się truciźnie, zarazie i nieszczęściu, które toczy się przez kraj.”
Babka lancetowata-występowanie
Pierwotnie babka lancetowa występowała na terenie Europy, Afryki Północnej oraz zachodnio- środkowej części Azji. Obecnie można ją spotkać na wszystkich kontynentach. W Polsce jest to gatunek pospolity na terenie całego kraju. Jednak przez rolników jest uważana za chwast.
Stosowanie herbicydów sprawia, że obszar naturalnego występowania babki lancetowatej się zmniejsza, dlatego od niedawna w niektórych krajach babka lancetowata jest uprawiana.
Odmiany
Rodzaj Plantago obejmuje ponad 160 gatunków. Wśród babek o właściwościach leczniczych można wymienić: babkę większą, babkę zwyczajną, babkę średnią, babkę piaskową, babkę jajowatą czy babkę azjatycką.
Babka lancetowata- surowiec
W lecznictwie wykorzystuje się liście i nasiona babki lancetowatej.
Surowiec farmakopealny (Plantaginis lanceolatae) powinien zawierać 1,5 % irydoidów w przeliczeniu na aukubinę.
Babka lancetowata- historia
Liście babki były uważane w starożytności za panaceum na wszelkie dolegliwości. W Chinach babka była znana 3 000 lat temu, gdzie była stosowana jako środek wykrztuśny, moczopędny, przeciwkrwotoczny i leczący bezpłodność. Surowiec był także stosowany w chorobach zakaźnych.
Babka lancetowata znana była w Persji i Arabii. Z kolei w Grecji i Rzymie leczono nią czerwonkę, kaszel. Powszechnie była to roślina wykorzystywana jako lek na 24 choroby.
Święta Hildegarda stosowała sok z babki do likwidowania piegów na twarzy i leczenia krwawych wymiotów. Nasiona z babki uznawała jako środek zapobiegający poronieniom.
W XIX i na początku XX wieku babkę lancetowatą uważano jako zioło działające odtruwająco.
Babka lancetowata w medycynie ludowej
W Polskiej medycynie ludowej babka jest znana jako lek działający na wszystkie błony śluzowe oraz jako środek czyszczący krew. Sok z liści stosuje się przy febrze, użądleniach pszczół, trzmieli jako środek przeciwbólowy i przeciw zakażeniom. Dawniej liście babki utarte z białkiem przykładano w miejsce ukąszeń żmii. Z kolei na kolkę brzuszną robiono okłady z ciepłych rozgotowanych liści.
Litwini mieszali sok z babki z winem i stosowali jako lek na krwotoki wewnętrzne.
Składniki mineralne
Głównymi związkami aktywnymi w liściach babki lancetowatej są glikozydy irydoidowe (aukubina, katalpol) oraz glikozydy fenetylowe (akteozyd, plantamajozyd). Ponadto w liściach babki można znaleźć polisacharydy, flawonoidy, garbniki, fitosterole, substancje śluzowe i pektyny. Surowiec dostarcza również kwasy organiczne: askorbinowy, nikotynowy, fumarowy, benzoesowy, cytrynowy, wanilinowy.
Babka lancetowata jest źródłem witamin (A, C, K) oraz soli mineralnych: wapnia, potasu, krzemu, cynku, siarki, magnezu, sodu, żelaza, manganu, miedzi, molibdenu, glinu, fosforu, boru.
BABKA LANCETOWATA DZIAŁANIE LECZNICZE
Babka lancetowata ma podobne właściwości i zastosowanie jak babka zwyczajna.
Liście babki stosuje się:
- przy uszkodzeniu błony śluzowej żołądka lub jelit przez różne substancje chemiczne lub endogenne, a także przy mało nasilonej biegunce
- pomocniczo przy wrzodach żołądka i dwunastnicy
- jako środek przeciwkrwotoczny
- jako środek moczopędny, który wpływa korzystnie na pracę nerek
- aby złagodzić kaszel i świszczący oddech
- przy silnym zaflegmieniu, przy kaszlu, krztuścu, dychawicy oskrzelowej, a nawet gruźlicy płuc
- w formie płukanek jamy ustnej przy stanach zapalnych
- jako środek podnoszący odporność
- w formie okładów, aby złagodzić stany zapalne spojówek.
- do leczenia ran, stłuczeń oraz poparzeń
- na ukąszenia owadów, węży i skorpionów
Andrzejewska- Golec E.; Babka lancetowata- tradycja i współczesne zastosowania w lecznictwie; Panacea nr. 3 (24), lipiec- wrzesień 2008, str. 15-17
Halarewicz A.; Atlas ziół- kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących; Wydawnictwo SBM Sp. Z o.o., Warszawa 2015, str. 26-27
Ogonowski J., Kołakowska A.; Preparaty kosmetyczne na bazie ekstraktów z babki lancetowatej; LAB 2016, nr. 5 str. 16-20
Olechnowicz- Stępień D., Lamer- Zarwaska E.; Rośliny lecznicze stosowane u dzieci; PZWL, Warszawa 1992, str. 42-45
Ożarowski A., Jaroniewski W.: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, str. 88-93
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016; str.178-179
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w polskim domu; Wydanie Watra, Warszawa 1988, str. 50- 52
Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wydawnictwo RM 2015, str.36-37
- Podobne artykuły
Jakie zioła stosować na kaszel
Gdy pojawi się kaszel, zwłaszcza ten suchy warto sięgnąć po zioła. Przy kaszlu sprawdzą się podbiał, prawoślaz, anyż, koper włoski czy sosna.
Magia ziół zioła w noc kupały
Przed nami najkrótsza noc w roku, przez Słowian obchodzona jako Noc Kupały. W tą magiczną noc zioła nabierały szczególnych właściwości….
Jakie zioła zbiera się w maju?
Maj to miesiąc, w którym pojawia się najwięcej ziół. To czas kiedy na łąkach króluje mniszek lekarski, rumianek, krwawnik.
Babka zwyczajna- łac. Plantago major
Babka zwyczajna nazywana również babką szerokolistną to jedno z wielu ziół chętnie wykorzystywanych w medycynie ludowej oraz niekonwencjonalnej
