- Babka lancetowata
Babka lancetowata- systematyka
Rząd: Jasnotowce
Rodzina: Babkowate
Rodzaj: Babka
Nazewnictwo
Łacińska: Plantago lanceolata
Angielska: Buskthorn
Niemiecka: Wegerich
Polskie nazwy: języczki polne, babka wąskolistna, babka koniczynowa, barankowy język, psi języczek, babka długa, babka długolistna, babka zaostrzona, okojma, królowa dróg, biczki, żywiec
Średniowieczna modlitwa do dziewięciu ziół:
„I ty babko, matko roślin, otwarta ku słońcu, potężna we wnętrzu, nad którą skrzypiały wozy, nad którą przejeżdżały konno kobiety, przejeżdżały konno narzeczone i galopowały parskające byczki. Wszystkiemu stawiłaś opór i przeciwstawiasz się wszystkiemu. Tak też przeciwstawiasz się truciźnie, zarazie i nieszczęściu, które toczy się przez kraj.”
Babka lancetowata-występowanie
Pierwotnie babka lancetowa występowała na terenie Europy, Afryki Północnej oraz zachodnio- środkowej części Azji. Obecnie można ją spotkać na wszystkich kontynentach. W Polsce jest to gatunek pospolity na terenie całego kraju. Jednak przez rolników jest uważana za chwast.
Stosowanie herbicydów sprawia, że obszar naturalnego występowania babki lancetowatej się zmniejsza, dlatego od niedawna w niektórych krajach babka lancetowata jest uprawiana.
Odmiany
Rodzaj Plantago obejmuje ponad 160 gatunków. Wśród babek o właściwościach leczniczych można wymienić: babkę większą, babkę zwyczajną, babkę średnią, babkę piaskową, babkę jajowatą czy babkę azjatycką.
Babka lancetowata- surowiec
W lecznictwie wykorzystuje się liście i nasiona babki lancetowatej.
Surowiec farmakopealny (Plantaginis lanceolatae) powinien zawierać 1,5 % irydoidów w przeliczeniu na aukubinę.
Babka lancetowata- historia
Liście babki były uważane w starożytności za panaceum na wszelkie dolegliwości. W Chinach babka była znana 3 000 lat temu, gdzie była stosowana jako środek wykrztuśny, moczopędny, przeciwkrwotoczny i leczący bezpłodność. Surowiec był także stosowany w chorobach zakaźnych.
Babka lancetowata znana była w Persji i Arabii. Z kolei w Grecji i Rzymie leczono nią czerwonkę, kaszel. Powszechnie była to roślina wykorzystywana jako lek na 24 choroby.
Święta Hildegarda stosowała sok z babki do likwidowania piegów na twarzy i leczenia krwawych wymiotów. Nasiona z babki uznawała jako środek zapobiegający poronieniom.
W XIX i na początku XX wieku babkę lancetowatą uważano jako zioło działające odtruwająco.
Babka lancetowata w medycynie ludowej
W Polskiej medycynie ludowej babka jest znana jako lek działający na wszystkie błony śluzowe oraz jako środek czyszczący krew. Sok z liści stosuje się przy febrze, użądleniach pszczół, trzmieli jako środek przeciwbólowy i przeciw zakażeniom. Dawniej liście babki utarte z białkiem przykładano w miejsce ukąszeń żmii. Z kolei na kolkę brzuszną robiono okłady z ciepłych rozgotowanych liści.
Litwini mieszali sok z babki z winem i stosowali jako lek na krwotoki wewnętrzne.
Składniki mineralne
Głównymi związkami aktywnymi w liściach babki lancetowatej są glikozydy irydoidowe (aukubina, katalpol) oraz glikozydy fenetylowe (akteozyd, plantamajozyd). Ponadto w liściach babki można znaleźć polisacharydy, flawonoidy, garbniki, fitosterole, substancje śluzowe i pektyny. Surowiec dostarcza również kwasy organiczne: askorbinowy, nikotynowy, fumarowy, benzoesowy, cytrynowy, wanilinowy.
Babka lancetowata jest źródłem witamin (A, C, K) oraz soli mineralnych: wapnia, potasu, krzemu, cynku, siarki, magnezu, sodu, żelaza, manganu, miedzi, molibdenu, glinu, fosforu, boru.
BABKA LANCETOWATA DZIAŁANIE LECZNICZE
Babka lancetowata ma podobne właściwości i zastosowanie jak babka zwyczajna.
Liście babki stosuje się:
- przy uszkodzeniu błony śluzowej żołądka lub jelit przez różne substancje chemiczne lub endogenne, a także przy mało nasilonej biegunce
- pomocniczo przy wrzodach żołądka i dwunastnicy
- jako środek przeciwkrwotoczny
- jako środek moczopędny, który wpływa korzystnie na pracę nerek
- aby złagodzić kaszel i świszczący oddech
- przy silnym zaflegmieniu, przy kaszlu, krztuścu, dychawicy oskrzelowej, a nawet gruźlicy płuc
- w formie płukanek jamy ustnej przy stanach zapalnych
- jako środek podnoszący odporność
- w formie okładów, aby złagodzić stany zapalne spojówek.
- do leczenia ran, stłuczeń oraz poparzeń
- na ukąszenia owadów, węży i skorpionów
Andrzejewska- Golec E.; Babka lancetowata- tradycja i współczesne zastosowania w lecznictwie; Panacea nr. 3 (24), lipiec- wrzesień 2008, str. 15-17
Halarewicz A.; Atlas ziół- kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących; Wydawnictwo SBM Sp. Z o.o., Warszawa 2015, str. 26-27
Ogonowski J., Kołakowska A.; Preparaty kosmetyczne na bazie ekstraktów z babki lancetowatej; LAB 2016, nr. 5 str. 16-20
Olechnowicz- Stępień D., Lamer- Zarwaska E.; Rośliny lecznicze stosowane u dzieci; PZWL, Warszawa 1992, str. 42-45
Ożarowski A., Jaroniewski W.: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, str. 88-93
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016; str.178-179
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w polskim domu; Wydanie Watra, Warszawa 1988, str. 50- 52
Wasilewska G.; Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające; Wydawnictwo RM 2015, str.36-37
- Podobne artykuły
Jakie zioła zbierać we wrześniu
Wrzesień w kalendarzu, więc nastał czas, aby zrobić zapasy cennych ziół i owoców, które mogą się bardzo przydać zimą. Zobacz jakie zioła zbiera się we wrześniu
Babka lancetowata- łac. Plantago lancelota
Babka lancetowata to pospolity chwast o wielu cennych właściwościach. Liście babki przykłada się na rany, oparzenia, ukąszenia owadów…
Jakie zioła zbiera się w maju?
Maj to miesiąc, w którym pojawia się najwięcej ziół. To czas kiedy na łąkach króluje mniszek lekarski, rumianek, krwawnik.
Jakie zioła zbiera się w lipcu
W lipcu zbiera się zioła, które można suszyć na herbatki albo macerować w oleju. Najczęściej zbiera się dziurawiec, lipę, cykorię, dziewannę
