- Zioła w Noc Kupały
Zioła w Noc Kupały
Noc Kupały to słowiańskie święto przypadające na najkrótszą noc w roku. Święto to dotyczy żywiołów ognia i wody, słońca i księżyca, kultu płodności, miłości oraz powitanie lata. Bardzo często w najkrótszą noc w roku na terenach Polski odbywały się magiczne rytuały, które ułatwiały kontakt z zaświatami. Świętujący rozpalali ogniska, skakali przez nie, kąpali się w rzekach na znak oczyszczającej mocy żywiołów. Młodzieńcy wróżyli z wianków puszczanych na wodzie.
Wierzono, że w noc Kupały przyrodę przenika niezwykła potężna siła- woda i ogień nabierają szczególnej mocy oczyszczającej i ochronnej, a rośliny- leczniczej.
Młodzież uczestnicząca w obchodach nocy kupały tworzyła kręgi wokół ognisk i w czasie tańców wrzucała zioła do ognia prosząc Kupałę i Ładę o płodność, odwzajemnioną miłość i udane małżeństwo.
Do rozpalania ognisk bardzo często wykorzystywano brzozę, ponieważ drzewo to uznawano za drzewo słońca. Jesionowe koła ze szprychami również dodawano do rozpalających się ognisk, co miało symbolizować słońce i jego promienie. Do płonących ognisk wrzucano również zioła, które miały czarodziejską moc, ale tylko tej jednej nocy, a dym z ognisk miał chronić przed gradem i klęskami.
Szczególnym zwyczajem w tą magiczną noc było poszukiwanie kwiatu paproci w lesie. Kwiat paproci miał zakwitać tylko na chwilę w czasie tej nocy, a biło z niego wcześniej niespotykane światło. Owo światło miało wskazywać miejsce, gdzie ukryte były skarby. Ponadto kwiat paproci obdarzał szczęściem i wszelkimi mądrościami swojego znalazcę. Na prośbę, osoby, która znalazła ten kwiat stawała się ona niewidzialna. Jak dotąd nie wiadomo, czy ktokolwiek widział kwitnący kwiat paproci.
Noc Kupały to także szczególny czas, kiedy zioła mają największą moc, ale też były elementem wielu rytuałów. Wierzono, że zioła zebrane w tym czasie nabierają wyjątkowych właściwości, przyciągają pomyślność oraz chronią przed wszelkim złem.
Zioła zebrane w noc świętojańską wetknięte w strzechy chat, kruszone i rozsypywane na drogach i rozstajach dróg miały chronić przed złymi mocami.
Wiązanki ziół i kwiatów wrzucano do wody, aby ich magiczna moc przeniknęła do wód.
Do ziół najbardziej kojarzących się z rytuałami sobótkowymi należy zaliczyć dziurawiec, który zawsze zakwita na św. Jana. Stąd też wiara w jego magiczną moc. Suszone bukiety dziurawca powieszone w pokoju miały przynosić pozytywne myśli i dbać o radosne spojrzenie na świat. Noszenie przy sobie kilka listków dziurawca miało chronić kobiety przed błędami, jakie popełniała w dawnych związkach i zapewnić pomyślność w świeżo zawartym związku.
Bylica piołun to kolejne magiczne ziele, które zebrane w noc Kupały wykorzystywano do przyozdabiana bram i domów. Ziele to miało chronić domowników prze złem, klątwami. Wierzono, że jest w stanie odwracać uroki i leczyć choroby powstające na skutek rzuconej klątwy. Bylica razem z kurdybankiem wpleciona w wianek miała pomagać osobie go noszącej łączyć się ze światem duchów.
Bardzo ważnym ziołem w tą magiczną noc była bylica pospolita. Wierzono, że roślina ta miała krzyżować i udaremniać wszelkie plany oraz nikczemne praktyki czarownic. Młode kobiety ubrane w białe suknie przepasane bylicom, w czasie obrzędów świętojańskich na głowach nosiły wieńce z ziół. Bylicą przepasały się nie tylko dziewczęta, ale także młodzi chłopcy. Zioło to miało dawać zdrowie i ochronę przed wszelkim złem, a kobietom zapewnić liczne potomstwo i lekki poród. Wieńce na głowach panien były symbolem panieństwa, wtykano w nie łuczywo, a później świece i puszczano na wodzie, aby wywróżyć, kiedy nadejdzie miłość. Wieńce te mogły mieć różne znaczenie. Plecione z bylicy i zakładane bydłu na rogi miały je chronić przed złymi urokami, inne były tylko ozdobą głów panien, a wieńce plecione dla dziewczyny i jej wybranka były wykorzystywane do wróżb. W tych ostatnich obowiązkowo musiało się znaleźć bylica, piołun oraz dziurawiec. Często w wieńcach znajdowały się również: liście paproci zwanej nasięźrzałem, rumianek, bławatek, ruta.
Babka nazywana również „babką świętojańską” to kolejne zioło związane z Nocą Świętojańską. W noc Kupały zbierano ją i wrzucano do lnianych woreczków, które następnie zalecano nosić przy sobie osobom mającym problem z opanowaniem gniewu. Wierzono, że pomaga w podejmowaniu decyzji, pozwala wyzbyć się tremy i wrodzonej nieśmiałości. Babka miała pomagać wyznaczyć sobie priorytetowe zadania i zamknąć wszystkie stare sprawy.
Jasnota biała– uchodziła za talizman pobudzający intelekt właściciela. Noszona przy sobie w ususzonej postaci miała sprzyjać zdobywaniu wiedzy i jej praktycznego wykorzystania. Jasnota uchodziła za zioło, które zachęca do rozwoju osobistego i poznawania siebie. Miała pomaga także rozwijać pamięć. Zielarki często zalecały spalanie zasuszonej jasnoty w kadzielnicy i naukę w okadzonym w ten sposób pomieszczeniu.
Chaber bławatek uważny był za roślinę, która zapobiega zdradzie. Jeżeli kobieta chciała się przed nią uchronić, wkładała suszone niebieskie płatki bławatka do medalionu, który nie wpuszczał do środka światła. Gotowy talizman codziennie nosiła na szyi. Suszone płatki bławatka wkładano także do sekretarzyków, w których trzymano ważne dokumenty, aby zapewnić pomyślny przebieg spraw.
Ruta– jej płatki ususzone w lnianym woreczku i włożone pod poduszkę miały zapewnić spokojny i głęboki sen. Bukiet ułożony z ruty miał pomóc pozbyć się negatywnych emocji i pracować nad rozwijaniem swoich mocnych stron.
Pięciornik gęsi– to najbardziej uniwersalny talizman. Ma zapewniać dostatek, miłość, zdrowie a nawet mądrość. Podarowany przyjacielowi na zawsze wzmacnia przyjacielskie więzi.
Do ziół o magicznej mocy zaliczano także miętę, biedrzeniec, bez, leszczynę.
- Podobne artykuły
