- Morela
Morela jest najczęściej uprawiana w ciepłym klimacie, ale coraz częściej pojawiają się w naszych ogródkach i parkach. Znane i cenione już w starożytnych Chinach morele to źródło wielu witamin i minerałów. Już 1 szklanka soku morelowego zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w naszym organizmie. A to nie jedyna ich zaleta, dlatego warto sięgać po te owoce, nie tylko w sezonie.
Morela- systematyka
Rząd: Różowce
Rodzina: Różowate
Rodzaj: Śliwa
Nazwy
Łacińska: Prunus Armenica, Armeniaca vulgaris
Angielska: Aprcot
Niemiecka: Aprikose
Polskie nazwy: Morela
Morela- Występowanie
Morele pochodzą z obszarów dzisiejszego Kirgistanu oraz Chin. Dzikie drzewka morelowe można spotkać w Japonii oraz Azji, porastają tam rzadkie lasy, zbocza gór, stoki i wąwozy do 3000 m n.p.m. Morela jest często sadzona jako roślina ozdobna.
Morela- odmiany
Rodzaj morela obejmuje kilka gatunków: morelę syberyjską, morelę mandżurską, morelę ansu oraz najbardziej znaną u nas morelę zwyczajną.
Morele w zależności od odmiany i pochodzenia mogą być gorzkie- rosnące głównie w Europie oraz słodkie- uprawiane w Azji.
Surowiec
W celach leczniczych wykorzystuje się słodkie jądra owoców, żywicę oraz korę z drzew.
Surowiec leczniczy, którym są jądra owoców, wg wytycznych WHO nie powinien zawierać mniej niż 3% amigdaliny.
Morela- historia
Uprawa moreli sięga 4000 lat, a roślina ta była znana i uprawiana w Chinach nie tylko w celach smakowych, ale także jako roślina ozdobna. Morela była także uprawiana ok. 3000 lat temu w Indiach.
Do Europy drzewko morelowe dotarło z Armenii, która jest uważana za kolebkę tego słodkiego owocu. Stąd też nazwa łacińska moreli, która oznacza śliwkę armeńską. O tym, że w Armenii jest to dosyć popularna roślina świadczyć może istnienie w tym kraju ok. 50 gatunków moreli.
W obrębie Morza Śródziemnego morela była uprawiany już w I w. n. e., skąd rozprzestrzeniła się do północnych krajów Europy. W Polsce uprawę moreli rozpoczęto w XVI w.
W 1720 roku dzięki wyprawom za Ocean, nasiona moreli dotarły do Virginii, gdzie owoce moreli zyskały dużą popularność i dalej rozprzestrzeniły się w całej Ameryce Pn. W XVIII w. drzewka morelowe dotarły także do Ameryki Pd.
Morela w medycynie ludowej
W medycynie ludowej morele stosowano jako środek o działaniu przeciwgorączkowym, antyseptycznym i przeciwwymiotnym. Wykorzystywano je także w okulistyce.
W Indiach morela jest stosowana w medycynie Unani jako środek przeciwbiegunkowy, przeciwgorączkowy, przeciwwymiotny, przeciwrobaczy oraz w chorobach wątroby. W Korei morelę stosowano jako lek na kaszel i przeziębienia.
W Europie morela przez długi czas była uważana za afrodyzjak. A jej nasiona stosowano jako środek przeciwbólowy, przeciwrobaczy, przeciwastmatyczny, przeciwskurczowy, przeciwkaszlowy, łagodzący i zmiękczający. Morelę stosowano także jako środek wspomagający gojenie się ran.
Morela- zastosowanie
Z pestek moreli wytwarza się drogocenny olejek, który znalazł szerokie zastosowanie jako olejek do ciast
Przemysł farmaceutyczny wykorzystuje olej z pestek moreli jako składnik leków podawanych domięśniowo lub podskórnie, olej ten jest także składnikiem maści
Wyciągi z moreli są składnikami kremów, balsamów, peelingów
Olejek z pestek moreli stosuje się w przemyśle perfumeryjnym, gdzie dodaje się go jako nutę zapachową do perfum kwiatowych oraz letnich
Z liści i owoców moreli można pozyskać szarozielony barwnik
Twarde i trwałe drewno z drzewa morelowego było wykorzystywane do produkcji narzędzi rolniczych
Morela- składniki mineralne
Owoce moreli są bogate w błonnik i związki pektynowe. Zawierają cukry ( glukozę, fruktozę, maltozę, scukrozę), kwasy organiczne (winowy, cytrynowy, jabłkowy, salicylowy, chlorogenowy). Piękny kolor owoce moreli zawdzięczają obecności antocyjanin i proantocyjanin. Owoce dostarczają także flawonoidy ( w tym kwerecytynę), fitosterole, niewielką ilość olejku lotnego. Owoce moreli to również źródło witamin i soli mineralnych ( żelaza, potasu, fosforu, boru, magnezu, miedzi, kobaltu, selenu, jodu, cynku, manganu).
Jądro moreli, które znajduje zastosowanie w lecznictwie dostarcza do organizmu kwasy tłuszczowe (oleinowy, linolowy, palmitynowy, stearynowy, linolenowy, tetradekanowy, eikozanowy), białka, związki lotne (linalol, β-jono, heksanal, tripineol, geraniol , 2-nonenal,), kwas pangamowy, emulinę. Spożywając jądra moreli należy pamiętać, że nie należy ich spożywać w dużych ilościach ponieważ zawierają one także glikozydy cyjanogenne (amigdalinę, prunazynę, mondelonitryl).
Liście moreli zawierają węglowodany, kwasy organiczne, sole, witaminę C i PP.
MORELA - DZIAŁANIE LECZNICZE
Bogactwo składników aktywnych w owocach moreli wpływa na ich szerokie zastosowanie w lecznictwie ludowym. Owoc ten działa zasadotwórczo na organizm. Sok z moreli oraz świeże owoce są zalecane kobietom w ciąży, gdyż zawiera łatwo przyswajalne żelazo i wapń. Morela zawiera wiele minerałów niezbędnych do prawidłowej budowy kości, stąd owoc ten zalecany jest osobom zmagającym się z osteoporozą. Sok z moreli wpływa korzystnie na stan skóry, włosów oraz paznokci.
Owoc moreli:
pobudza apetyt
zmniejsza pH w żołądku, stąd ma zastosowanie w leczeniu nadkwasoty
zapobiega dolegliwością wątroby i woreczka żółciowego
chroni wątrobę przed nadmiernym stłuszczeniem i szkodliwym działaniem wolnych rodników
pozytywnie wpływa na ciśnienie krwi
reguluje poziom cholesterolu
wzmacnia naczynia krwionośne chroniąc przed pękaniem naczynek i żylakami
duża zawartość żelaza sprawia, że polecane jest osobom z anemią
wykazuje działanie moczopędne, dzięki czemu pomaga oczyścić nerki i wspomaga ich pracę
hamuje powstawanie kamieni nerkowych
ułatwia wydalanie nadmiaru wody z organizmu
wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn
dzięki dużej zawartości beta karotenu korzystnie wpływa na wzrok
Olej z nasion oraz jądra moreli wykazują działanie przeczyszczające. Amigdalina zawarta w jądrze moreli w niewielkich ilościach może spowolnić rozwój miażdżycy oraz zmniejsza stany zapalne.
Morela- przeciwwskazania
Picie zimnej wody po spożyciu świeżych owoców moreli może powodować biegunki.
Moreli nie powinno się także spożywać z surowym mlekiem, śliwkami, figami czy ogórkiem, ponieważ może to spowodować rozstrój żołądka.
Nie zaleca się spożywania moreli przy obniżonej funkcji tarczycy, chorobach wątroby i dwunastnicy, a także przy zapaleniu błony śluzowej żołądka i wrzodach.
Pestek moreli nie powinny spożywać kobiety w ciąży oraz podczas karmienia.
Morela- działanie niepożądane
Spożywanie większych ilości moreli może powodować problemy ze strony układu pokarmowego jak bóle brzucha, biegunki.
Pestek moreli nie należy spożywać w nadmiernych ilościach, ponieważ odnotowano zatrucia cyjankiem, który powstaje w organizmie w wyniku rozpadu amigdaliny.
Określono dawkę śmiertelną dla nasion moreli, która wynosi 7-10 ziaren dla dzieci oraz 50-60 ziaren dla dorosłych.
WHO monographs on select medical plants, Vol. 3, 2007, str. 64-76
Lim T. K., Edible medicinal and nonmedicinal Plants, Vol. 4, Fruits, Springer 2012, str: 442-450
Yanze Liu, Zhimin Wang, Junzeng Zhang; Dietary Chinese Herbs, chemistry, phatmakology and clinical evidence; Springer, Wien 2015, str. 477-472
Karabela M.; Morela; Panacea nr 4 (21), październik- grudzień 2007, str. 24
http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/Morele-reguluja-cisnienie-opozniaja-starzenie-i-lagodza-nadkwasote_37023.html (przed 19.11.2016)
http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,101460,11970535,Morele___nie_tylko_dla_tych__co_na_diecie_.html (przed 19.11.2016)
http://www.odzywianie.info.pl/przydatne-informacje/artykuly/art,Morele-i-suszone-morele-ciekawostki-i-wartosci-odzywcze.html (przed 19.11.2016)
http://mama-dobra-rada.pl/morele-wartosci-odzywcze-wlasciwosci-lecznicze/ (przed 19.11.2016)
- Podobne artykuły
