- Fitoterapia stanów zapalnych jamy ustnej
Fitoterapia stanów zapalnych jamy ustnej bardzo często jest pierwszym krokiem w łagodzeniu dolegliwości związanych ze schorzeniami jamy ustnej, gardła czy przyzębia. Zastosowanie płukanek z ziół takich jak szałwia, tymianek czy oregano złagodzi ból, zmniejszy obrzęk czy złagodzi inne dolegliwości, które mogą pojawić się w jamie ustnej.
Fitoterapia stanów zapalnych jamy ustnej
Jama ustna jest początkowym odcinkiem przewodu pokarmowego człowieka. To właśnie tam następuje rozdrobnienie i wstępna obróbka pokarmu, który dalej trafia do przełyku i żołądka. Ponieważ jama ustna stanowi połączenie środowiska wewnętrznego organizmu z środowiskiem zewnętrznym jest ona narażona na zakażenia drobnoustrojami. Dolegliwości jamy ustnej nie stanowią poważnego zagrożenia dla pacjenta, ale objawiają się sporym dyskomfortem i bolesnością, przez co utrudnione zostaje przyswajanie pokarmów.
Stany zapalne jamy ustnej- objawy
W stanach zapalnych jamy ustnej mogą pojawić się takie objawy jak: zaczerwienienie, ból, stan podgorączkowy, obrzęk. Do tego może pojawić się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej, krwawienia i rozpulchnianie dziąseł, plamy na języku, afty, pleśniawki, powiększone węzły chłonne czy zwiększona produkcja śliny. Wymienione obawy mogą dotyczyć zarówno błony śluzowej jak i całej jamy ustnej. Nie leczone stany zapalne jamy ustnej mogą prowadzić do powstania przewlekłego stanu zapalnego.
Do powszechnych przyczyn występowania stanów zapalnych jamy ustnej można zaliczyć: brak higieny jamy ustnej, próchnicę zębów, odkładanie się kamienia nazębnego, niewłaściwa dieta, nadużywanie alkoholu czy palenie papierosów.
Leczenie stanów zapalnych jamy ustnej
W łagodzeniu dolegliwości schorzeń jamy ustnej mają zastosowanie głównie zioła o właściwościach ściągających, przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych. Surowce te często wykazują również właściwości odkażające i przeciwbólowe. Surowce roślinne wspomagają leczenie stanów zapalnych jamy ustnej i przyzębia. Zawarte w nich związki takiej jak olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, saponozydy wykazują działanie ściągające, antybakteryjne i przeciwkrwotoczne, ale także regenerujące i osłaniające.
Fitoterapia stanów zapalnych jamy ustnej
- Szałwia lekarska– za działanie szałwii odpowiada w dużej mierze olejek eteryczny, który wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Wyciągi z liścia szałwii są stosowane w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, nieżytów jamy ustnej i gardła oraz pleśniawek. Szałwia jest także pomocna w leczeniu ropnego zapalenia dziąseł.
- Tymianek pospolity– za działanie tymianku również odpowiada olejek eteryczny, a także garbniki, kwasy polifenolowe i flawonoidy. Tymianek wykazuje działanie antyseptyczne, przeciwgnilne, przeciwbólowe i przeciwświądowe, jest składnikiem past do zębów oraz płukanek do ust.
- Mięta pieprzowa– liście mięty zawierają olejek eteryczny, kwas askorbinowy, karoten, rutynę, apigeninę. Związki te wykazują działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i odświeżające, stąd też olejek miętowy jest składnikiem past i płynów do płukania jamy ustnej.
- Oregano– dzięki zawartości olejków o działaniu przeciwbakteryjnym oregano świetnie sprawdzi się jako środek antybakteryjny, również w stosunku do bakterii odpornych na antybiotyki. Jego dodatkową zaleta jest ochrona przed tworzeniem się biofilmu Streptococcus pygenes- bakterii, które odpowiadają w dużej mierze za bakteryjne zakażania jamy ustnej
- Rumianek pospolity– wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Działa antyseptycznie i łagodzi wszelkie podrażnienia. Zewnętrznie jest stosowany do przemywania, płukania i pędzlowania jamy ustnej we wszystkich jej stanach zapalnych. Ze względu na łagodny smak jest tolerowany przez dzieci. Jest także pomocny przy ząbkowaniu niemowlaków. Rumianek wchodzi w skład różnych preparatów do płukania jamy ustnej oraz past do zębów
- Dąb szypułkowy– surowcem jest kora dębu, która dzięki zawartości garbników wykazuje silne działanie ściągające, zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz hamuje mikrokrwawienia. Kora dębu działa bakteriobójczo i wirusobójczo, stąd też ma zastosowanie w formie płukanek w leczeniu dolegliwości jamy ustnej, gardła i dziąseł. Korę dębu stosuje się w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, gronkowcowego zapalenia jamy ustnej, półpaśca czy aft. Surowiec wchodzi też w skład preparatów do płukania jamy ustnej.
- Pięciornik kurze ziele– kłącze pięciornika dzięki zawartości garbników wykazuje działanie ściągające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Nalewka z pięciornika jest stosowana zewnętrznie w zapaleniach jamy ustnej, do pędzlowania krwawień i w leczeniu wysiękowych stanów zapalnych dziąseł, paradontopatii zanikowej, drożdżycy jamy ustnej, pęcherzycy, liszaja płaskiego Wilsona, zapalenia dziąseł i przyzębia, wrzodziejącego zapalenia dziąseł, czy zapalenia gardła. Kłącze pięciornika wchodzi w skład preparatów do płukania jamy ustnej oraz niektórych past do zębów.
- Goździki– są bardzo popularnym środkiem stosowanym w stomatologii. Wykazują silne działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwbólowe. Działają także miejscowo znieczulająco i antyseptycznie. Olejek goździkowy jak i goździki zmniejszają ból zęba oraz objawy związane z zakażeniem zęba. Mogą przynieść chwilową ulgę przy bólu zęba.
- Czarnuszka siewna– związki zawarte w nasionach czarnuszki wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
- Eukaliptus– olejek pozyskiwany z eukaliptusa wykazuje właściwości antyseptyczne. Od wieków olejek ten jest stosowany w leczeniu objawów przeziębienia czy bólu gardła. Wyciągi z eukaliptusa działają przeciwbakteryjnie wobec bakterii zarówno Gram dodatnich jak i gram ujemnych.
Jakie jeszcze surowce roślinne można wykorzystać w fototerapii stanów zapalnych jamy ustnej?
Są to na pewno surowce, które zawierają garbniki, czyli: kłącze wężownika, liść i kora oczaru, liść orzecha włoskiego. Wśród surowców olejkowych można wymienić także: arnikę, krwawnik, macierzankę.
Dbając o jamę ustną i gardło warto pamiętać o osłaniającym działaniu surowców śluzowych, wśród których możemy wyróżnić: prawoślaz lekarski, podbiał pospolity, malwę czarną czy babkę lancetowatą, a także lipa czy czarny bez
Jałoza D., Kamińska- Jałoza M.; Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej; Herbalism nr 1 (1)/2015, str. 76-83
Terlecka P., Tomaszewski M., Iwaniuk P., Makuch M., Terlecki K.; Fitoterapia w zapaleniu błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych, w: Właściwości prozdrowotne roślin i ich metabolitów; Maciąg M, Maciąg K.; Lublin 2018, str. 152-160
Stefaniak N., Hüpsch- Marzec H., Wiench R.; Zastosowanie preparatów roślinnych w chorobach przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej; W: Maciąg M., Szklarczyk M.; Rośliny w medycynie, farmacji i przemyśle; Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin 2016, str. 110- 110
- Podobne artykuły