- Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa)
Czarnuszka siewna- remedium na wszystkie choroby
Na Bliskim Wschodzie wierzy się, że żucie 10 ziarenek czarnuszki dziennie zapobiega wszelkim chorobom.
Czarnuszka siewna- systematyka
Rząd: Jaskrowce
Rodzina: Jaskrowate
Rodzaj: Czarnuszka
Nazewnictwo
Łacińska: Nigella Sativa
Angielska: Black cumin
Niemiecka: Schwarzkümmel
Polskie nazwy: czarnuszka ogrodowa, czarny kmin, czarnuszka egipska, czarnucha, kąkolnica, kolendra siewna, czarna kolendra, panna w zieleni, nigella
Czarnuszka siewna- występowanie
Czarnuszka pochodzi z Azji Mniejszej i Europy Południowo-Wschodniej. Występuje dziko w południowej Europie, północnej Afryce, Azji Mniejszej i w niektórych krajach azjatyckich. Jest rośliną uprawną w wielu krajach. W Polsce występuje w uprawie, czasami dziczejąca.
Czarnuszka- odmiany
Rodzaj czarnuszka obejmuje około 20 gatunków, spośród których najbardziej znane są trzy gatunki: czarnuszka damasceńska, czarnuszka polna i czarnuszka siewna.
Surowiec leczniczy
Surowcem lekarskim i przyprawowym są nasiona czarnuszki siewnej. Z nasion pozyskuje się olej, który również ma zastosowanie w lecznictwie.
Czarnuszka siewna- trochę historii
Czarnuszka była znana w starożytnej Asyrii oraz w Babilonii, gdzie określano ją mianem czarnego kminku. Walory czarnuszki doceniono również w starożytnym Egipcie, gdzie olej z nasion tej rośliny był lekiem na wszystko prócz śmierci. Muzułmanie uważali czarnuszkę za lek na wszelkie schorzenia. Prawdopodobnie to o czarnuszce siewnej jest mowa w księdze Izajasza w Starym Testamencie, wzmiankę o roślinie znajdziemy również w przypowieści o siewcy.
Egipski faraon Tutenchamon podobno nie rozstawał się z olejem z czarnuszki, ponieważ wierzył, że ma on cudowne właściwości i pomoże zwalczyć wszystkie dolegliwości. Również Kleopatra i Nefretete ceniły olej z tej rośliny jako doskonały środek do zakrycia niedoskonałości urody.
Czarnuszkę wymieniali Hipokrates, Dioskurydes i Pliniusz Starszy jako środek leczniczy w chorobach przewodu pokarmowego i lek mlekopędny. Nasiona czarnuszki miały być pomocne przy bólach głowy i zębów. Z dzieła Dioskurydesa możemy się dowiedzieć, że Grecy stosowali czarnuszkę jako przyprawę do aromatyzowania chleba. Z kolei Pliniusz widział w nasionach zmieszanych z octem zbawienny lek na ukąszenia jadowitych gadów.
W średniowiecznym dokumencie Ludwika Pobożnego czarnuszka, występująca pod nazwą git, była zalecana do upraw na terenie ogrodów królewskich jako świetna przyprawa. W tym okresie często też była nazywana „czarną kolendrą”.
W Polsce w okresie odrodzenia czarnuszka była powszechnie uprawiana, o czym wiemy z dzieł Macieja z Urzędowa czy Syreniusza. W późniejszym czasie pisał o niej ksiądz Kluk. Wszyscy wymienieni autorzy zalecali nasiona czarnuszki jako doskonały dodatek do chleba.
Biedna ludność wykorzystywała czarnuszkę jako zamiennik drogich przypraw ze Wschodu.
W XVIII wieku w aptekach sprzedawano syrop czarnuszkowy, powidła oraz olejek z czarnuszki.
Czarnuszka siewna w medycynie ludowej
Nasiona czarnuszki były istotnym składnikiem plastrów, maści lub odwarów stosowanych w leczeniu żółtaczki, robaczycy jelit, bólów zębów. Przypuszcza się, że w starożytności czarnuszka była elementem taniego kosmetyku stosowanego do usuwania piegów, śladów trądu czy opuchlin.
Na ziemiach wschodnich nasiona z czarnuszki podawano z kwasem ogórkowym lub buraczanym jako środek przeciwrobaczy. Czarnuszka była używana na „humorów rozrzedzenie i wiatrów pędzenie”.
W medycynie arabskiej i islamskiej roślina ta jest popularnym lekiem na wiele schorzeń. Nasiona czarnuszki wykorzystuje się jako środek w leczeniu rozstroju żołądka i kolek. Czarnuszka jest uważana za skuteczny środek pomocny w leczeniu skurczów, astmy, bólów głowy i zakażeń pasożytami wewnętrznymi.
Czarnuszka siewna- wartość odżywcza
Nasiona czarnuszki zawierają dużo kwasów tłuszczowych, olejek eteryczny, alkaloidy, saponiny, gorczyce i garbiki. Czarne nasiona kąkolnicy to także źródło cennych aminokwasów, witamin i soli mineralnych, w tym cynk i selen.
Bielmo nasion jest bogate w białka i aminokwasy, szczególnie w walinę.
Olej z nasion czarnuszki jest bogaty w acetylowe sterole. Zawiera dużą ilość isofucosterolu.
CZARNUSZKA SIEWNA DZIAŁANIE LECZNICZE
Nasiona czarnuszki:
- Wykazują działanie żółciopędne i żółciotwórcze
- Regulują poziom cukru we krwi obniżając poziom glukozy
- Pomagają zwalczyć pasożyty
- Obniżają ciśnienie krwi, zmniejszają ryzyko tworzenia się zakrzepów oraz chronią przed miażdżycom
- Regulują poziom cholesterolu i lipidów we krwi
- Zmniejszają ilość szczawianów w organizmie, a tym samym chronią nerki przed kamieniami nerkowymi
- Wpływają na układ immunologiczny, poprawiając odporność
- Są stosowane w leczeniu zapalenia zatok i kataru
- Mogą być cennym surowcem stosowanym w leczeniu procesów zapalnych i autoimmunologicznych
- Zmniejszają bolesne miesiączki
- Działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie
- Mają zastosowanie w leczeniu trądziku i atopowego zapalenia skóry
- Przyspieszają gojenie się ran, owrzodzeń czy zmian ropnych
- Działają przeciwgrzybiczne, antywirusowo oraz antybakteryjne.
Czarnuszka- działanie niepożądane
Związki zawarte w olejkach lotnych są toksyczne i mogą powodować paraliż, dlatego nie należy stosować tej przyprawy w nadmiarze.
Czarnuszka siewna -przeciwwskazania
W okresie ciąży i karmienia piersią należy skontaktować się z lekarzem. Czarnuszki nie należy podawać dzieciom do pierwszego roku życia.
Adamowska A., Ochocka R. J.; Nigella sativa źródłem związków bioaktywnych; Postępy Fitoterapii 2016; 17 (2), str. 97-105
Izydorczyk I., Replin L., Kowalcze K.; Fitoterapia cukrzycy typy 2; str. 261-277 w: Kropowiec K., Szala M.; Rośliny: fizjologia, uprawa i ich interdyscyplinarne wykorzystanie; Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju, TYGIEL, Lublin 2015
Kawałko M. J.; Historie ziołowe; Krajowa agencja wydawnicza, Lublin 1986 r., str. 42, 128, 212- 219
Lim T. K., Edible Medicinal and Non-Medicinal Plants: Volume 5, Fruits, Springer Science+Business Media Dordrecht 2013, str. 506-567
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Wyd. Tempus Plus, Kraków 1998, str. 76-77
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016; str. 248-249
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w polskim domu; Wyd. Watra, Warszawa 1988r., str. 75- 77
Wolski T., Najda A., Wolska- Gawron K.; Zawartość lipidów i olejku eterycznego oraz właściwości biologiczne nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.); Postępy fitoterapii 2017, 18 (3), str. 235-241
Wyk B. E. ; Wink M.; Rośliny lecznicze świata ilustrowany przewodnik; MedPharm Polska, 2006, str. 216
http://www.przyprawowy.pl/czarnuszka.html (17.12.2014)
http://www.akademiawitalnosci.pl/20-powodow-dla-ktorych-pokochasz-czarnuszke/ (17.12.2014)
- Podobne artykuły
Czarnuszka siewna- łac. Nigella sativa
Czarnuszka siewna to roślina dająca nasiona, które znalazły zastosowanie w kuchni, kosmetyce i lecznictwie dzięki swoim wyjątkowym właściwościom
Oleje roślinne w kosmetyce- zastosowanie
Oleje roślinne były wykorzystywane już w starożytności do pielęgnacji ciała. Stosowano je do celów kosmetycznych, relaksacyjnych oraz terapeutycznych……