
Na Bliskim Wschodzie wierzy się, że żucie 10 ziarenek czarnuszki dziennie zapobiega wszelkim chorobom.
Rząd: Jaskrowce
Rodzina: Jaskrowate
Rodzaj: Czarnuszka
Łacińska: Nigella Sativa
Angielska: Black cumin
Niemiecka: Schwarzkümmel
Polskie nazwy: czarnuszka ogrodowa, czarny kmin, czarnuszka egipska, czarnucha, kąkolnica, kolendra siewna, czarna kolendra, panna w zieleni, nigella
Czarnuszka pochodzi z Azji Mniejszej i Europy Południowo-Wschodniej. Występuje dziko w południowej Europie, północnej Afryce, Azji Mniejszej i w niektórych krajach azjatyckich. Jest rośliną uprawną w wielu krajach. W Polsce występuje w uprawie, czasami dziczejąca.
Rodzaj czarnuszka obejmuje około 20 gatunków, spośród których najbardziej znane są trzy gatunki: czarnuszka damasceńska, czarnuszka polna i czarnuszka siewna.
Surowcem lekarskim i przyprawowym są nasiona czarnuszki siewnej. Z nasion pozyskuje się olej, który również ma zastosowanie w lecznictwie.
Czarnuszka była znana w starożytnej Asyrii oraz w Babilonii, gdzie określano ją mianem czarnego kminku. Walory czarnuszki doceniono również w starożytnym Egipcie, gdzie olej z nasion tej rośliny był lekiem na wszystko prócz śmierci. Muzułmanie uważali czarnuszkę za lek na wszelkie schorzenia. Prawdopodobnie to o czarnuszce siewnej jest mowa w księdze Izajasza w Starym Testamencie, wzmiankę o roślinie znajdziemy również w przypowieści o siewcy.
Egipski faraon Tutenchamon podobno nie rozstawał się z olejem z czarnuszki, ponieważ wierzył, że ma on cudowne właściwości i pomoże zwalczyć wszystkie dolegliwości. Również Kleopatra i Nefretete ceniły olej z tej rośliny jako doskonały środek do zakrycia niedoskonałości urody.
Czarnuszkę wymieniali Hipokrates, Dioskurydes i Pliniusz Starszy jako środek leczniczy w chorobach przewodu pokarmowego i lek mlekopędny. Nasiona czarnuszki miały być pomocne przy bólach głowy i zębów. Z dzieła Dioskurydesa możemy się dowiedzieć, że Grecy stosowali czarnuszkę jako przyprawę do aromatyzowania chleba. Z kolei Pliniusz widział w nasionach zmieszanych z octem zbawienny lek na ukąszenia jadowitych gadów.
W średniowiecznym dokumencie Ludwika Pobożnego czarnuszka, występująca pod nazwą git, była zalecana do upraw na terenie ogrodów królewskich jako świetna przyprawa. W tym okresie często też była nazywana „czarną kolendrą”.
W Polsce w okresie odrodzenia czarnuszka była powszechnie uprawiana, o czym wiemy z dzieł Macieja z Urzędowa czy Syreniusza. W późniejszym czasie pisał o niej ksiądz Kluk. Wszyscy wymienieni autorzy zalecali nasiona czarnuszki jako doskonały dodatek do chleba.
Biedna ludność wykorzystywała czarnuszkę jako zamiennik drogich przypraw ze wschodu.
W XVIII wieku w aptekach sprzedawano syrop czarnuszkowy, powidła oraz olejek z czarnuszki.
Nasiona czarnuszki były istotnym składnikiem plastrów, maści lub odwarów stosowanych w leczeniu żółtaczki, robaczycy jelit, bólów zębów. Przypuszcza się, że w starożytności czarnuszka była elementem taniego kosmetyku stosowanego do usuwania piegów, śladów trądu czy opuchlin.
Na ziemiach wschodnich nasiona z czarnuszki podawano z kwasem ogórkowym lub buraczanym jako środek przeciwrobaczy. Czarnuszka była używana na „humorów rozrzedzenie i wiatrów pędzenie”.
W medycynie arabskiej i islamskiej roślina jest popularnym lekiem na wiele schorzeń. Nasiona czarnuszki wykorzystuje się jako środek w leczeniu rozstroju żołądka i kolek. Czarnuszka jest uważana za skuteczny środek pomocny w leczeniu skurczów, astmy, bólów głowy i zakażeń pasożytami wewnętrznymi.
Nasiona czarnuszki zawierają dużo kwasów tłuszczowych (linolowy, alfa-linolenowy, eikozadienowy, palmitynowy, oleinowy, laurynowy, mirystynowy, arachidowy), olejek eteryczny, alkaloidy, saponiny, gorczyce i garbiki. Czarne nasiona kąkolnicy to także źródło cennych aminokwasów, witamin i soli mineralnych, w tym cynk i selen.
Bielmo nasion jest bogate w białka i aminokwasy, szczególnie w walinę.
Olej z nasion czarnuszki jest bogaty w acetylowe sterole. Zawiera dużą ilość isofucosterolu.
Nasiona czarnuszki:
W okresie ciąży i karmienia piersią należy skontaktować się z lekarzem. Czarnuszki nie należy podawać dzieciom do pierwszego roku życia.
Adamowska A., Ochocka R. J.; Nigella sativa źródłem związków bioaktywnych; Postępy Fitoterapii 2016; 17 (2), str. 97-105
Izydorczyk I., Replin L., Kowalcze K.; Fitoterapia cukrzycy typy 2; str. 261-277 w: Kropowiec K., Szala M.; Rośliny: fizjologia, uprawa i ich interdyscyplinarne wykorzystanie; Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju, TYGIEL, Lublin 2015
Kawałko M. J.; Historie ziołowe; Krajowa agencja wydawnicza, Lublin 1986 r., str. 42, 128, 212- 219
Lim T. K., Edible Medicinal and Non-Medicinal Plants: Volume 5, Fruits, Springer Science+Business Media Dordrecht 2013, str. 506-567
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Wyd. Tempus Plus, Kraków 1998, str. 76-77
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016; str. 248-249
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w polskim domu; Wyd. Watra, Warszawa 1988r., str. 75- 77
Wolski T., Najda A., Wolska- Gawron K.; Zawartość lipidów i olejku eterycznego oraz właściwości biologiczne nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.); Postępy fitoterapii 2017, 18 (3), str. 235-241
Wyk B. E. ; Wink M.; Rośliny lecznicze świata ilustrowany przewodnik; MedPharm Polska, 2006, str. 216
http://www.przyprawowy.pl/czarnuszka.html (17.12.2014)
http://www.akademiawitalnosci.pl/20-powodow-dla-ktorych-pokochasz-czarnuszke/ (17.12.2014)
Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.
Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.
Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.