Najnowsze artykuły

Wrzesień- owoce sezonowe

Wrzesień to czas kiedy owoce sezonowe są najsmaczniejsze. Warto teraz sięgać po nasze polskie jabłka, gruszki i śliwki. We wrześniu dobrze jest zrobić przetwory z bzu, pigwy czy rokitnika

Poznaj rośliny strączkowe

Poznaj rośliny strączkowe

Rośliny strączkowe słyną z dużej zawartości białka. W połączeniu z warzywami i orzechami mogą stanowić zamiennik mięsa. Zaliczamy tutaj: groch, fasolę soczewicę, ciecierzycę, soję

Wrzesień- warzywa sezonowe

Warzywa sezonowe – wrzesień

Wrzesień obfituje w wiele warzyw sezonowych, które teraz są najsmaczniejsze i dostarczają wiele cennych substancji odżywczych wspomagających zdrowie i odporność.

sok z aronii

Sok z aronii- dlaczego warto go pić

Sok z aronii jest źródłem antyoksydantów. Korzystnie wpływa na układ krwionośny, wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, wspomaga odporność

Orzechy- rodzaje i właściwości

Orzechy to cenny składnik naszego pożywienia bogaty w korzystne dla zdrowia kwasy tłuszczowe. Wśród orzechów wyróżniamy wiele gatunków, które będą się różniły nieco składem i właściwościami

Barwnik e 173

E 173 Aluminium- Barwniki spożywcze

E173 czyli aluminium jest barwnikiem pochodzenia naturalnego. Zmienia on barwę produktów na metaliczny, srebrny odcień. Sprawdź dlaczego należy go unikać

                                            Czarny bez  często jest nazywany „apteczką tych, którzy mieszkają na wsi”

Czarny bez- systematyka

Rodzina: Piżmaczkowce, (dawniej przewiertniowate)
Rodzaj: Bez
Gatunek: Bez czarny


Nazewnictwo

Łacińska: Sambucus nigra
Angielska: Eldertree
Niemiecka: Schwarzer Holunder
Polskie nazwy: dziki bez czarny, bez lekarski, bzowina, hycja, holunder, bez apteczny, bez biały, bez pospolity, hyczka, gołębia pokrzywa, bez psi

 

Czarny bez- występowanie

Bez występuje w klimacie umiarkowanym. Spotkać go możemy na terenie Europy, środkowo-zachodniej Azji oraz północno- zachodniej Afryce. Czarny bez to roślina dziko rosnąca, którą najczęściej można spotkać w parkach, na skraju lasów, w zaroślach czy w wąwozach. Często tworzy zarośla na nieużytkach.  Bez jest rozsiewany przez paki, coraz częściej jest  także sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna i lecznicza.

 

Czarny bez- odmiany

Na świecie występuje 20 odmian bzu, w Polsce spotykamy trzy odmiany: bez czarny oraz bez koralowy. Rzadziej można spotkać bez hebd.

 

Surowiec

Surowcem leczniczym bzu są kwiaty (Sambuci flos) i owoce (Sambuci fructus), chociaż w dawnych czasach wykorzystywano również korę (Sambuci cortex),  i korzenie (Sambuci radix) oraz liście (Sambuci floium). W lecznictwie znaczenie ma także bez koralowy, chociaż jego działanie jest słabsze.




 Czarny bez- zastosowanie

  • Zapach bzu odstrasza muchy i komary, a także myszy i szczury czy karaluchy
  • W dawnych czasach odwary z tego surowca były wykorzystywane w leczeniu zwierząt
  • Przed wypędzeniem zwierząt na pastwiska nacierano je odwarem z bzu, aby odpędzić muchy i gzy

 

Czarny bez- składniki mineralne

Kwiaty czarnego bzu są surowcem flawonoidowym bogatym w rutozyd, etralaginę, pochodne kwerecytyny i kemferolu oraz astralaginę. To również  doskonałe źródło kwasów organicznych, steroli i saponin.  Ponadto surowiec zawiera niewielką ilość olejku eterycznego, którego głównym składnikiem są kwasy tłuszczowe, alkany i estry. Kwiaty bzu dostarczają witaminy: B1, B2, B3, B6, C, A oraz sole: wapnia, sodu, potasu, żelaza, glinu, selenu, jodu, fosforu, magnezu.

Związki polifenolowe, garbniki i fenylokwasy w dużej mierze odpowiadają za gorzki i cierpki smak płatków kwiatowych oraz wpływają na ich barwę. Aromat kwiatów zależy głównie od zawartości kwasu walerianowego i olejku eterycznego.

Kora czarnego bzu, która jest obecnie rzadko stosowana w lecznictwie jest bogata w: sole potasu, taniny, aminokwasy, alkaloidy, lektyny, tritrpeny.

Liście bzu czarnego zawierają witaminę C, karoten, glikozydy cyjanogenne, alkaloidy, flawonoidy, sterole, kwasy tłuszczowe.

Warto pamiętać, że cała roślina zawiera trujący związek sambunigrynę. Dlatego nie należy spożywać surowych przetworów z czarnego bzu. Sambunigryna ulega rozpadowi pod wpływem suszenia lub gotowania, stąd też wszystkie przetwory z czarnego bzu poddane obróbce cieplnej  są bezpieczne do spożycia.

CZARNY BEZ- DZIAŁANIE LECZNICZE 

Kwiaty bzu:

  • Pomagają pozbyć się wzdęć oraz zgagi
  • Pobudzają metabolizm glukozy oraz wpływają na wydzielanie insuliny w trzustce
  • Są zalecane przy zaburzeniach metabolicznych
  • Uszczelniają naczynia włosowate oraz poprawiają ich elastyczność, co zapobiega chorobom układu krążenia
  • Dawniej były stosowane przy ospie wietrznej i odrze
  • Jako płukanki są stosowane przy anginie, zapaleniu gardła i jamy ustnej
  • W formie inhalacji są zalecane przy przewlekłych nieżytach dróg oddechowych i uporczywym kaszlu
  • Działają napotnie, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie
  • Wzmagają wydzielanie śluzu w oskrzelach i ułatwiają wydalanie zalegające wydzieliny
  • Łagodzą nadwyrężone nerwy, zmniejszają nerwowość i działają uspokajająco
  • W formie okładów są wykorzystywane do przemywania oczu w stanach zapaleniach spojówek, stanach zapalnych gałki ocznej, łzawieniu oczu czy pękaniu naczyń w oczach
  • Mają zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych nerek oraz dróg moczowych i pęcherza
  • Wyciągi stosuje się przy nerwobólach
  • Napar w formie okładów stosuje się na poparzenia słoneczne
  • Wykorzystuje się do przemywań w schorzeniach skóry

 

Kora bzu:

  • Działa  moczopędnie, silniej niż kwiaty i owoc, stąd też stosuje się ją pomocniczo w leczeniu schorzeń nerek
  • Przeciwdziała tworzeniu się kamieni odkładających się w nerkach
  • Zapobiega obrzękom
  • Oczyszcza organizm i przyspiesza przemianę materii.

 

Liście bzu:

  • Znalazły zastosowanie w leczeniu kamicy żółciowej, zastojów żółci, po wycięciu pęcherzyka żółciowego, chorobie wrzodowej, nieżytach żołądka, zgadze
  • Wpływają korzystnie na naczynia krwionośne, przeciwdziałając ich pękaniu i zwiększając ich przepuszczalność.
  • Oczyszczają krew ze szkodliwych produktów przemiany materii
  • Są stosowane w leczeniu chorób zakaźnych jak grypa
  • Wykazują działanie wykrztuśne, przeciwkaszlowe i odkażające.
  • U alergików mogą zmniejszać obrzęki
  • W formie napary wykazują działanie przeciwwirusowe

 

Czarny bez- działanie niepożądane

Surowe owoce oraz kwiaty zawierają  związek o nazwie sambunigryna. Jest to toksyczna substancja wywołująca poczucie osłabienia organizmu oraz wymioty. Dlatego nie należy spożywać świeżych surowców z czarnego bzu. Podczas przetwarzania i działania wysokiej temp. sambunigryna ulega rozkładowi i traci właściwości toksyczne. Dlatego surowce z bzu spożywamy tylko po obróbce termicznej.

Czarny bez zaliczany do roślin silnie alergizujących.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Bernes J., Anderson L. A., David Phillipson J.; Herbal medicines, third edition; Pharmaceutical Press, 2007, str. 237-239

Górnicka J.; Apteka natury leksykon zdrowia; Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski 2005, str. 95, 187-189

Heodböhmer E.; Dla zdrowia i urody- czarny bez; wyd. RM, Warszawa 2010

Janda-Ulfig K.; Dziki bez- czyli wiejska apteczka; Panacea nr. 1 (18), styczeń- marzec 2007, str. 16-17

Kawecka A., M. Grzeszczuk M., Jadczak D.; Bez czarny; Panacea nr. 3 (40), lipiec- wrzesień 2012, str. 22-23

Matławska I.; Farmakognozja; Uniwersytet im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2008, str. 126-127, 154-155,

Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 242-244

Quave C.L.; Medicinal Plant monographs; Cassandra L. Quave Press, 2013, str. 540-551

Pajdzik J., Skubis M.; Rośliny polecane do uprawy w gospodarstwach ekologicznych; Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Karniowice 2016, str. 5-8

Senderski M.E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. M.E. Senderski; Podkowa Leśna 2016, str.196-200

Waszkiewicz- Robak B., Biller E.; Właściwości prozdrowotne czarnego bzu; Probl. Hig. Epidemiol. 2018, 99 (3), str. 217- 224

Vocka G.; Rośliny lecznicze od A do Z, uprawa i pielęgnacja, zbiory i przechowywanie, działanie zdrowotne; Wydawnictwo Klub dla Ciebie, 2005, str. 28-29

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/czarny-bez-wlasciwosci-i-dzialanie-przepis-na-sok-z-czarnego-bzu_37132.html  (przed 20.02.2016)

http://bonavita.pl/sok-z-czarnego-bzu-lecznicze-wlasciwosci-zastosowanie-oraz-przeciwwskaznia  (przed 20.02.2016)




Wrzesień- owoce sezonowe

Wrzesień to czas kiedy owoce sezonowe są najsmaczniejsze. Warto teraz sięgać po nasze polskie jabłka, gruszki i śliwki. We wrześniu dobrze jest zrobić przetwory z bzu, pigwy czy rokitnika

Jakie zioła zbierać we wrześniu

Wrzesień w kalendarzu, więc nastał czas, aby zrobić zapasy cennych ziół i owoców, które mogą się bardzo przydać zimą. Zobacz jakie zioła zbiera się we wrześniu

Białko- znaczenie w codziennej diecie

Białko w diecie jest obecne w wielu produktach spożywczych. Jest to niezbędny składnik pożywienia dostarczający aminokwasy, które organizm wykorzystuje do…

Skrzyp polny- łac. Eqisatum arvense

Skrzyp polny, zwany potocznie końskim ogonem, to jedna z najstarszych roślin porastających naszą planetę. Słynie z dobroczynnych właściwości

Poznaj rośliny strączkowe

Poznaj rośliny strączkowe

Rośliny strączkowe słyną z dużej zawartości białka. W połączeniu z warzywami i orzechami mogą stanowić zamiennik mięsa. Zaliczamy tutaj: groch, fasolę soczewicę, ciecierzycę, soję