Rodzina: Astrowate
Rodzaj: Bylica
Gatunek: Bylica piołun
Łacińska: Artemisia absinthium
Angielska: Common wormwood
Niemiecka: Wermut, Magenkraut
Polskie nazwy: piołun, piołunek, połyń, poleń, pioli polny, bielica płołun, bilica piołun, psia ruta, absynt, wermut, panieńskie ziele,
Nazwa rodzaju Artemisia pochodzi od greckiej bogini Artemidy. Polska nazwa tej rośliny wywodzi się od prasłowiańskiego słowa „pioły”, które oznacza gorycz- w nawiązaniu do gorzkiego smaku zioła.
Nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa „apsinthion” – co oznacza nie zdatny do picia.
Inna etymologia nazwy wywodzi się od greckiego słowa artemis- dobry, zdrowy oraz apsinthion- co oznacza nie lubiany, zapewne przez gorzki smak .
Bylica piołun rośnie na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego. Pochodzi z suchych terenów Euroazji. Obecnie rozpowszechniona w strefie umiarkowanej Europy i Afryki Północnej, zawleczona do obu Ameryk i Nowej Zelandii.
W Polsce jest to roślina pospolita, rosnąca na polach i nieużytkach. Najlepiej rośnie na glebach suchych, na skalanych zboczach i pustkowiach. Coraz częściej występuje w uprawie. Często rośnie na terenach napromieniowanych.
Znanych jest około 400 gatunków bylic rosnących głównie na półkuli północnej. Oprócz bylicy piołun w naszym kraju można spotkać jeszcze 6 gatunków z rodziny Artemisia.
W ziołolecznictwie wykorzystuje się części nadziemne piołunu- liście i kwiaty. Do celów leczniczych wykorzystuje się najczęściej przyziemne liście wyrosłe w pierwszym roku wegetacji rośliny.
Absinthii herba jest surowcem farmakopealnym, znajdującym się w wielu farmakopeach.
W 1984 r. niemiecka Komisja E wydała monografię bylicy piołun, gdzie podano, że suszone części nadziemne powinny zawierać minimum 0,3 % olejku lotnego oraz co najmniej 15000 goryczy. EMA przyjęła gorzkość piołunu nie mniejszą niż 10000.
Piołun jest rośliną biblijną. Można znaleźć liczne wzmianki o tej roślinie w Piśmie Świętym, gdzie jest utożsamiany z wszystkimi grzechami świata. Jako roślinę leczniczą piołun znano w starożytnym Babilonie i Asyrii, a prawdopodobnie także w Palestynie. Bylica piołun znana była również w starożytnym Egipcie, o czym świadczy wzmianka o nim w słynnym papirusie Ebersa. W swoich obrzędach rośliny tej używali kapłani Izydy- piołun był wówczas stosowany jako lek na gorączkę i bóle menstruacyjne.
Niewątpliwie roślinę tą stosowali lekarze greccy i rzymscy. Co prawda nie ma pewności czy starożytni autorzy piszą o bylicy piołun czy o innym gatunku bylicy.
Pliniusz Stary zalecał wkładanie ziela piołunu pod poduszkę dla przywrócenia mocnego snu. Polecał również wkładanie rośliny do skrzyni z bielizną, by odpędzić mole, pchły, wszy i inne robactwo.
Avicenna wymieniał bylicę jako środek żółciopędny, moczopędny i przeciwgorączkowy. Zalecał ryż przygotowany z miodem i piołunem jako środek przeciwrobaczy oraz przy zatruciu grzybami i przeciw obrzękom. Z kolei opatrunki i kompresy z piołunem polecał przy chorobach uszu. Zioło to miało także regulować miesiączkowanie.
W salerańskim kodeksie zdrowia wspomniano, o działaniu leczniczym piołunu w przypadku kamicy moczowej i paraliżu.
Staroangielskie herbarium podaje zastosowanie dla piołunu jako środka do użytku zewnętrznego na rany i robaki.
W średniowieczu piołun był uważany za panaceum. Wykorzystywano go do aromatyzowania piwa i miodów pitnych.
Święta Hildegarda określiła piołun mianem leku na wszystkie dolegliwości. Wg Świętej piołun ogrzewa żołądek, oczyszcza jelita umożliwiając dobre trawienie. Hildegarda zaleca piołunówkę lub żucie ziela piołunu na dolegliwości związane z menopauzą. Z kolei sok wiosenny z absyntu Święta zaleca jako środek przeciw zwapnieniu żył.
Marcin z Urzędowa podaje, że wywar z nasion piołuny łagodzi dychawicę, a po zmieszaniu z winem neutralizuje ukąszenia żmii i wywołuje miesiączkę.
O piołunie pisał Syreniusz, który zalecał stosowanie rośliny przy problemach żołądkowych, żółciowych oraz jako środek moczopędny.
Niemiecki botanik Lonicerus radził dodawać piołun do różnych potraw jako środek sprzyjający trawieniu, rozgrzewający i wydalający trucizny oraz żółć.
Paracelsus za starożytnymi traktował ziele piołunu jako środek przeciwrobaczy, działający na dolegliwości żołądkowe. Sądził także, że piołun można stosować profilaktycznie przeciw chorobie morskiej.
Parkinson powołując się na Pliniusza twierdził, że jedzenie kilku liści piołunu chroni przed nadpobudliwością i pijaństwem. Ziele piołunu miało być pomocne na nieświeży oddech.
W XIX wieku w kręgu cyganerii francuskiej bardzo modne było picie alkoholu na bazie piołunu- absyntu. Jednak po wielu ekscesach związanych ze spożyciem trunku oraz podejrzeniach o szkodliwe działanie tujonu, głównego składnika piołunu, w kilku krajach zabroniono produkcji tego trunku według starych receptur. Pod wpływem absyntu tworzyli między innymi: Vincent van Gogh, Picasso, Baudelaire, Rimbaud.
Do najważniejszych związków zawartych w zielu piołuny można zaliczyć laktony seskwiterpenowe typu gwajanu oraz typu pelenoidów, a także olejek eteryczny zawierający tujon. Działanie piołunu jest związane z zawartością flawonoidów (artementyny, kwerecytyny, rutyny), kwasów organicznych (bursztynowego, kawowowego, chlorogenowego, siringynowego, wanilinowego, salicylowego, jabłkowego, walerianowego, krzemowego). Roślin zawiera także związki kumarynowe, garbniki, karotenoidy, żywice i sole mineralne- głównie żelazo, miedź, potas.
Piołun jest ziołem o silnym działaniu i dlatego przetwory z piołunu należy stosować ostrożnie przez krótki okres, czynić przerwy w stosowaniu oraz nie przekraczać zalecanych dawek, a także zalecanej częstotliwości przyjmowania ziela.
Bylica piołun:
Zewnętrznie wyciągi z piołunu działają trująco na pasożyty skóry jak świerzbowce i wszy. Naparem z piołun można płukać głowę po myciu przy łupieżu. Wyciągi z bylicy stosuje się na trudno gojące się rany, owrzodzenia, liszaje oraz w leczeniu łuszczycy. Napar z ziela może być dodatkiem do kąpieli w przypadku skóry trądzikowej i tłustej.
Duże dawki piołunu mogą powodować zwiększenie się ślinienia, przekrwienie błon śluzowych oraz narządów wewnętrznych, w tym macicy. W większych dawkach wyciągi podawane z określoną częstotliwością mogą powodować zawroty głowy, zwiększoną agresywność, a nawet kurcze epileptyczne. U kobiet mogą wystąpić także krwawienia maciczne, które mogą spowodować poronienia.
Gorzki smak piołunu przechodzi do mleka matki i może oddziaływać na karmione dziecko.
Pyłki roślin astrowatych, do których należy piołun w czasie kwitnienia coraz częściej powodują alergię, która objawia się nieżytem nosa, zapaleniem spojówki, astmy pyłkowej. Przy kontakcie ze skrą mogą pojawić się zaczerwienia skóry.
Tujon zawarty w piołunie powoduje zaburzenia czynności mózgu wywołując psychozy. Substancja ta może powodować uzależnienia
Źródła
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.