- Bylica piołun- łac. Artemisia absynthium
Bylica piołun- systematyka
Rodzina: Astrowate
Rodzaj: Bylica
Gatunek: Bylica piołun
Bylica- nazewnictwo
Nazwał łacińska: Artemisia absinthium
Nazwa angielska: Common wormwood
Nazwa niemiecka: Wermut, Magenkraut
Polskie nazwy ludowe: piołun, piołunek, połyń, poleń, pioli polny, bielica płołun, bilica piołun, psia ruta, absynt, wermut, panieńskie ziele,
Nazwa rodzaju Artemisia pochodzi od greckiej bogini Artemidy. Nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa „apsinthion” – co oznacza nie zdatny do picia.
Inna etymologia nazwy wywodzi się od greckiego słowa artemis– dobry, zdrowy oraz apsinthion– co oznacza nie lubiany, zapewne przez gorzki smak.
Polska nazwa tej rośliny wywodzi się od prasłowiańskiego słowa „pioły”, które oznacza gorycz- w nawiązaniu do gorzkiego smaku zioła.
Bylica piołun- występowanie
Bylica piołun rośnie na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego. Pochodzi z suchych terenów Euroazji. Obecnie rozpowszechniona w strefie umiarkowanej Europy i Afryki Północnej, zawleczona do obu Ameryk i Nowej Zelandii.
W Polsce jest to roślina pospolita, rosnąca na polach i nieużytkach. Najlepiej rośnie na glebach suchych, na skalanych zboczach i pustkowiach. Coraz częściej występuje w uprawie. Często rośnie na terenach napromieniowanych.
Bylica- odmiany
Znanych jest około 400 gatunków bylic rosnących głównie na półkuli północnej. Oprócz bylicy piołun w naszym kraju można spotkać jeszcze 6 gatunków z rodziny Artemisia.
Bylica piołun- surowiec
W ziołolecznictwie wykorzystuje się części nadziemne piołunu- liście i kwiaty. Do celów leczniczych wykorzystuje się najczęściej przyziemne liście wyrosłe w pierwszym roku wegetacji rośliny.
Ziele piołunu (Absinthii herba) jest surowcem farmakopealnym, znajdującym się w wielu farmakopeach.
Bylica piołun- trochę historii
Piołun jest rośliną biblijną. Można znaleźć liczne wzmianki o tej roślinie w Piśmie Świętym, gdzie jest utożsamiany z wszystkimi grzechami świata. Jako roślinę leczniczą piołun znano w starożytnym Babilonie i Asyrii, a prawdopodobnie także w Palestynie. Bylica ta znana była również w starożytnym Egipcie, o czym świadczy wzmianka o nim w słynnym papirusie Ebersa. W swoich obrzędach rośliny tej używali kapłani Izydy- piołun był wówczas stosowany jako lek na gorączkę i bóle menstruacyjne.
Rośliny Artemisa były znane w starożytnej Grecji i Rzymie, jednak nie ma pewności czy starożytni autorzy piszą o bylicy piołun czy o innym gatunku bylicy.
Pliniusz Stary zalecał wkładanie ziela piołunu pod poduszkę dla przywrócenia mocnego snu. Roślina włożona do skrzyni z bielizną miała odpędzić mole, pchły, wszy i inne robactwo.
Avicenna wymieniał bylicę jako środek żółciopędny, moczopędny i przeciwgorączkowy. Zalecał ryż przygotowany z miodem i piołunem jako środek przeciwrobaczy oraz przy zatruciu grzybami i przeciw obrzękom. Z kolei opatrunki i kompresy z piołunem polecał przy chorobach uszu. Zioło to miało także regulować miesiączkowanie.
W salerańskim kodeksie zdrowia wspomniano, o działaniu leczniczym piołunu w przypadku kamicy moczowej i paraliżu.
Staroangielskie herbarium podaje zastosowanie dla piołunu jako środka do użytku zewnętrznego na rany i robaki.
W średniowieczu piołun był uważany za panaceum. Wykorzystywano go do aromatyzowania piwa i miodów pitnych.
Marcin z Urzędowa podaje, że wywar z nasion piołunu łagodzi dychawicę, a po zmieszaniu z winem neutralizuje ukąszenia żmii i wywołuje miesiączkę. O piołunie pisał Syreniusz, który zalecał stosowanie rośliny przy problemach żołądkowych, żółciowych oraz jako środek moczopędny.
Niemiecki botanik Lonicerus radził dodawać piołun do różnych potraw jako środek sprzyjający trawieniu, rozgrzewający i wydalający trucizny oraz żółć.
Paracelsus za starożytnymi traktował ziele piołunu jako środek przeciwrobaczy, działający na dolegliwości żołądkowe. Sądził także, że piołun można stosować profilaktycznie przeciw chorobie morskiej.
Parkinson powołując się na Pliniusza twierdził, że jedzenie kilku liści piołunu chroni przed nadpobudliwością i pijaństwem. Ziele piołunu miało być pomocne na nieświeży oddech.
Bylica piołun- składniki mineralne
Do najważniejszych związków zawartych w zielu piołuny można zaliczyć laktony seskwiterpenowe typu gwajanu oraz typu pelenoidów, a także olejek eteryczny zawierający tujon. Działanie piołunu jest związane z zawartością flawonoidów (artementyny, kwerecytyny, rutyny), kwasów organicznych (bursztynowego, kawowowego, chlorogenowego, siringynowego, wanilinowego, salicylowego, jabłkowego, walerianowego, krzemowego). Roślin zawiera także związki kumarynowe, garbniki, karotenoidy, żywice i sole mineralne- głównie żelazo, miedź, potas.
BYLICA PIOŁUN DZIAŁANIE LECZNICZE
Piołun jest ziołem o silnym działaniu i dlatego przetwory z piołunu należy stosować ostrożnie przez krótki okres, czynić przerwy w stosowaniu oraz nie przekraczać zalecanych dawek, a także zalecanej częstotliwości przyjmowania ziela. W razie wątpliwości należy zgłosić się do dobrego zielarza.
Bylica piołun:
- Jest stosowana w leczeniu dolegliwości trawiennych, wzmaga apetyt i poprawia trawienie
- Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, wykazuje działanie wiatropędne i łagodzi dolegliwości dyspeptyczne
- Ma zastosowanie przy bezkwaśności żołądkowej, niestrawności, w przewlekłych nieżytach żołądka i jelit
- Może być stosowana przy zgadze, odbijaniu się, bólach brzucha, a nawet kolce jelitowej i zaparciach atonicznych, jest szczególnie pomocny przy czerwonce
- Ma działanie żółciopędne działa korzystnie na wątrobę i trzustkę, dlatego ziele wykorzystuje się w leczeniu zapalenia wątroby
- Jest podawana przy niewydolności trzustki ze zmniejszonym wytwarzaniem enzymów trawiennych
- Może mieć zastosowanie w leczenie chorby Crohna
- Jest znanym od wieków środkiem na robaki obłe (glista ludzka, owsiki)
- Działa krwiotwórczo, a w medycynie ludowej jest uważana za środek czyszczący krew
- Wzmacnia odporność organizmu
- Może być pomocna przy dusznościach, jeżeli będzie się wdychać jej zapach
- Bywa wykorzystywana do łagodzenia napięcia nerwowego
- Jest wykorzystywana do okładów przy stłuczeniach
- Dodana do kąpieli pomaga przy bólach reumatycznych
- W postaci ekstraktów wodne wykazuje działanie ochronne przed wirusem opryszczki
Zewnętrznie wyciągi z piołunu działają trująco na pasożyty skóry jak świerzbowce i wszy. Naparem z piołun można płukać głowę po myciu przy łupieżu. Wyciągi z bylicy stosuje się na trudno gojące się rany, owrzodzenia, liszaje oraz w leczeniu łuszczycy. Napar z ziela może być dodatkiem do kąpieli w przypadku skóry trądzikowej i tłustej.
Bylica piołun- działanie niepożądane
Duże dawki piołunu mogą powodować zwiększenie się ślinienia, przekrwienie błon śluzowych oraz narządów wewnętrznych, w tym macicy. W większych dawkach wyciągi podawane z określoną częstotliwością mogą powodować zawroty głowy, zwiększoną agresywność, a nawet kurcze epileptyczne. U kobiet mogą wystąpić także krwawienia maciczne, które mogą spowodować poronienia. Gorzki smak piołunu przechodzi do mleka matki i może oddziaływać na karmione dziecko.
Pyłki roślin astrowatych, do których należy piołun w czasie kwitnienia coraz częściej powodują alergię, która objawia się nieżytem nosa, zapaleniem spojówki, astmy pyłkowej. Przy kontakcie ze skórą mogą pojawić się zaczerwienia skóry.
Tujon zawarty w piołunie powoduje zaburzenia czynności mózgu wywołując psychozy. Substancja ta może powodować uzależnienia
Bylica piołun- przeciwwskazania
- Krwawienia w przewodzie pokarmowym, wrzody żołądka i dwunastnicy
- Ostre stany nieżytowe błon śluzowych żołądka i jelit
- Niedrożność przewodu żółciowego, zapalenie dróg żółciowych lub choroby wątroby
- Zapalenie wyrostka robaczkowego
- Żylaki odbytu
- Miesiączkowanie
- Ciąża oraz okres karmienia
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub rośliny z rodziny Asterace
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolne i Leśne, Warszawa 1987r., str., 74-77
Griffith H. W.; Witaminy, pierwiastki i minerały; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r., str. 293
Medici M.; Księga dobrych czarów; Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 1995, str. 100-101
Motta G. B.; Lecznicze rośliny Biblii, tajemnice zdrowotne Pisma Świętego; Wyd. Esprit, Kraków 2016, str.,45-47
Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 76-78
Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989 str. 116-119
Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw, smaków i ziołolecznictwa; Wyd. Tempus Plus S.C., Kraków 1998r., str. 64-65
Poprzęcki W.; Ziołolecznictwo; Wyd. Spar 1989r., str. 78
Posch H.; Co to jest medycyna Hildegardy?; Powrót do Natury- katolickie publikacje; Gdańsk; str. 26, 54, 57, 76
Quave C. L.; Medicinal Plant Monographs; Cassandra L. Quave 2013, str. 83-91
Rapieklo P., Waryszko-Chmielewska E.; Pyłek bylicy; Alergia, Astma, Immunologia, 1999, 4 (3) str. 139-142
Senderski M.E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; M.E. Senderski, Podkowa Leśna 2016, str. 226-228
Tobyn G., Denham A., Whitelegg M; Herbal Tradition 2000 years of medicinal plant knowledge; Elsevier, Londyn 2011, str. 105- 121
Tyszyńska- Kownacka D., Starek T.; Zioła w Polskim domu; Wyd. Watra, Warszawa 1988r. Str., 67-69
Wielka księga ziół; Reader’s Digest; Warszawa 2009, str. 21,
Wójcik- Stopczyńska B., Kiedos P.; Piołun pełen gorczycy; Panacea nr 4/1 (57/58), listopad 2016- marzec 2017, str. 34-35
http://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Bylica_pio%C5%82un (01.05.2019)
http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_bylica_piolun.html (01.05.2019)
http://rozanski.li/478/piolun-herba-absinthii-jako-surowiec-farmakopealny/ (01.05.2019)
Monografia EMA (11.05.2019)
https://klaudynahebda.pl/bylica-piolun/ (16.06.2019)
- Podobne artykuły
Bylica piołun- łac. Artemisia absinthium
Bylica piołun to niepozorne ziele wykazujące liczne właściwości zdrowotne. Piołun jest polecany przede wszystkim przy problemach trawiennych
Magia ziół zioła w noc kupały
Przed nami najkrótsza noc w roku, przez Słowian obchodzona jako Noc Kupały. W tą magiczną noc zioła nabierały szczególnych właściwości….
Bylica piołun- zastosowanie w życiu codziennym
Piołun (Bylica Piołun) to powszechnie występująca roślina o właściwościach zarówno toksycznych jak i leczniczych. Roślina ta ma także szerokie zastosowanie w gospodarstwie domowym.
Bylica piołun- zastosowanie w kuchni
Bylica piołun to powszechnie występująca roślina, która niegdyś miała zastosowanie w kuchni i nie tylko….