Arnika górska- systematyka

Rodzina: Astrowate, dawniej Złożone
Rodzaj: Arnika

Nazewnictwo

Łacińska: Arnica montana
Angielska: Mountain Arnica
Niemiecka: Bergwohlverleih
Polskie nazwy: kupalnik górski, arnika górska, arlinka, omieg, wilcze ziele, tranek górski, tranek angielski, pomornik, pomornik lekarski, pomornik górski, anielskie ziele, podkomornik, pięciornik górski

Pochodzenie nazwy arnika nie zostało do końca wyjaśnione. Przypuszcza się, że pochodzi ono od greckiego słowa – anion oznaczającego baranka, ze względu na włoski tworzące puszek na łodygach arniki.

Arnika górska- występowanie

Arnika górska jest objęta ścisłą ochroną i pozyskuje się ją z kontrolowanych upraw. Pochodzi ze środkowej Europy i Skandynawii. Roślina występuje od północnej części półwyspu Iberyjskiego aż po Skandynawię, a jej siedliskiem są ubogie łąki górskie położone na wysokości 2500 m. n. p. m. najczęściej w paśmie alpejskim lub subalpejskim. Można ją spotkać na przyleśnych łąkach, brzegach lasów, torfowisk oraz na zrębach.
W Polsce jej nieliczne naturalne siedliska znajdują się na Dolnym Śląsku, w Karpatach Wschodnich i Sudetach oraz na Mazurach i w Puszczy Białowieskiej.

Arnika odmiany

Do rodzaju arnika zaliczanych jest ok. 30 gatunków.

Arnika górska- surowiec

W ziołolecznictwie wykorzystuje się całe koszyczki, liście i kłącza z korzeniami. Surowiec pozyskuje się wyłącznie z uprawy. Często w kuracjach ziołowych arnika górska jest zastępowana amerykańską arniką łąkową (Arnica chamissonic) o podobnych właściwościach.
Obecnie wykorzystuje się głównie napary i nalewki oraz w postaci maści i mazideł. Często także w formie kompresów. Jest to surowiec stosowany wyłącznie do użytku zewnętrznego. Stosowanie arniki doustnie nie jest zalecane.

Arnika zastosowanie w kuchni

Kwiaty arniki można wykorzystać do dekoracji deserów.
Korzenie i kłącze są wykorzystywane jako przyprawa do produkcji nalewek i wódek ziołowych.
Arnika została zatwierdzona przez Radę Europy jako naturalny środek smakowy do żywności, z kolei FDA uznała, że arnika nie jest bezpiecznym ziołem i jest dopuszczona tylko jako dodatek do napojów alkoholowych. W niewielkich ilościach arnika może być dodatkiem aromatyzującym do wódek i napojów nie alkoholowych, mrożonych przetworów mlecznych, wypieków, galaretek i puddingów w ilościach nie przekraczających 0,04%.

Arnika górska- historia

O arnice wspominają Pliniusz i Dioskurydes, jednak w starożytności roślina ta nie miała większego znaczenia w lecznictwie. Wiadomo, że w okresie średniowiecza arnika była powszechnie stosowana w medycynie ludowej.

Dopiero w XII wieku jako pierwsza o arnice wspomniała Święta Hildegarda uznając ją za afrodyzjak. W tym też okresie pojawiają się uprawy arniki na terenie Europy Środkowej.
W XVI wieku pojawił się pierwszy naukowy opis tej rośliny sporządzony przez Pietro Matthiolusa.
Wprowadzenie arniki do aptek w XVIII wieku spowodowało duży wzrost zainteresowania zielem przez zielarzy i aptekarzy. Duże zapotrzebowanie na surowiec i niekontrolowany zbiór arniki z terenów naturalnych przyczynił się do wymierania gatunku.