Systematyka

Klasa: Okrytonasienne
Rząd: Skalnicowate
Rodzina: Agrestowate
Rodzaj: Porzeczka
Gatunek: Porzeczka czarna

Nazwy

Łacińska: Ribes nigrum
Angielska: Blackcurrant
Niemiecka: Schwarze Johannisbeere
Polskie nazwy: bździuch, świętojanki, pankracina, smorodzina, jagoda czarna,

Odmiany

W Polsce występuje 5 dzikich gatunków, kilka kolejnych jest uprawianych.

Występowanie

Porzeczka występuje w Europie i Azji oraz Ameryce.Rośnie w klimacie umiarkowanym i chłodnym.W Polsce rośnie dziko w lasacholszowychi zaroślach, często jest uprawiana.

Jest rośliną częściowo chronioną.

Surowiec

Surowcem w ziołolecznictwie jest liść oraz owoc czarnej porzeczki. Surowiec pozyskuje się głównie z uprawy. W medycynie ludowej surowcem są również pączki liściowe.

Zastosowanie w kuchni

Liście porzeczki dodaje się jako przyprawę do zalewy stosowanej przy kiszeniu ogórków, kapusty, pomidorów. Można je także dodać do jabłek w zalewie i konserwowanych owoców.

Z suszonych liści sporządza się herbatę. Aromatyczne liście używa się jako przyprawę do piwa. W niektórych krajach liście porzeczki dodaje się także do alkoholi, aby nadać im przyjemny aromat i smak.

W Anglii porzeczkę dodaje się do drinków, popularny jest drink, w którym cydr podaje się z odrobiną czarnej porzeczki.

Historia

Jako pierwsi uprawą czarnej porzeczki zajmowali się Francuzi w XV wieku. Jednak pierwsze pisemne wzmianki dotyczące jej spożycia pochodzą z zielników XVIII wiecznych zielarzy, którzy opisywali wykorzystanie owoców porzeczki jako składnika herbat i mikstur leczniczych. Czarną porzeczkę zachwalał między innymi ksiądz Kluk.

Medycyna ludowa

W lecznictwie ludowym odwary z liści stosuje się jako środek przeciw gośćcowi, krwotokom, puchlinie wodnej i skazie limfatycznej oraz jako środek napotny.

Składniki mineralne

Liście porzeczki zawierają olejek eteryczny, garbniki, pektyny, flawonoidy, kwasy tłuszczowe. To doskonałe źródło witamin, a w szczególności witaminy C. Porzeczka zawiera także wiele cennych minerałów jak: bor, magnez, żelazo, potas, mangan, miedź, wapń, glin, chrom.

DZIAŁANIE LECZNICZE

Wyciągi z liści:

• Wywierają działanie przeciwzapalne i słabo ściągające
• Hamują rozwój niekorzystnych drobnoustrojów w jelitach
• Stosuje się przy owrzodzeniach przewodu pokarmowego
• Działają silnie moczopędnie i są stosowane w chorobach dróg moczowych i pęcherza
• Pomagają wydalić nadmiar kwasu moczowego z organizmu
• Wykazują działanie napotne
• Stosuje się w płukankach do jamy ustnej i gardła
• Są pomocne na migrenowe bóle głowy
• Wykorzystuje się w leczeniu chorób reumatycznych
• Stosuje się przy stanach zapalnych skóry i egzemach
• Zapobiegają wypadaniu włosów