Alkaloidy- właściwości fizyczne

Większość alkaloidów to substancje krystaliczne, tylko nieliczne z nich mają konsystencję płynną (nikotyna). Niektóre alkaloidy mogą również występować jako substancje lotne. Wszystkie te związki są związkami optycznie czynnymi i najczęściej są lewoskrętne. Przeważająca część z nich ma charakter III-rzędowych zasad, nieliczne są II- lub I- rzędowymi zasadami. Jako wolne związki są trudno rozpuszczalne w wodzie, ale łatwo rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych. W przypadku soli rozpuszczalność jest dużo lepsza w wodzie, a słabsza w rozpuszczalnikach organicznych. Przeważnie  mają smak gorzki.

Alkaloidy- otrzymywanie

Duża różnorodność w budowie chemicznej alkaloidów świadczy o braku jednorodnego mechanizmu biosyntezy. Surowcami wykorzystywanymi do syntezy dla wielu alkaloidów są aminokwasy: fenyloalanina, lizyna, tryptofan.

Alkaloidy- podział

Zanim poznano budowę alkaloidów, do usystematyzowania tej grupy związków stosowano podział oparty na źródłach pozyskiwania danego alkaloidu. Nazwa rośliny, z której pozyskiwano surowiec stanowiła nazwę grupy, np. alkaloidy makowe, alkaloidy chinowe.
Obecnie w literaturze stosuje się podział biogenetyczny, który oparty jest na sposobie powstawania alkaloidów.

W oparciu o poglądy Hegnauera wyróżnia się trzy grupy alkaloidów:

a) Protoalkaloidy- gdzie atom azotu znajduje się poza układem heterocyklicznym. Powstają one z aminokwasów lub amin biogennych. Należą tu:

• Fenyloalkiloaminy (efedryna, kapsaicyna)
• Indoloalkiloaminy (tryptamina, serotonina)
• Betaniny (betanina)

b) Pseudoalkaloidy – gdzie atom azotu nie pochodzi od aminokwasów lecz jest wbudowany na drodze biosyntezy do już istniejącego szkieletu. Należą tu:

• Alkaloidy diterpenowe (akonityna, pakliteksel)
• Pochodne steroidowe (salasodyna)
• Związki, których fragment azotowy powstaje poprzez zastąpienie grupy hydroksylowej grupą aminową (kolchicyna)

c) Alkaloidy właściwe- gdzie atom azotu znajduje się w pierścieniu heterocyklicznym. Stanowią one największą grupę alkaloidów. Powstają w wyniku biosyntezy z aminokwasów. Wyróżniamy tutaj następujące grupy alkaloidów powstające z:

• Ornityny (alkaloidy tropanowe, pirolizydynowe)
• Lizyny (alkaloidy chinolizydynowe)
• Histydyny (alkaloidy imidazolowe, purynowe)
• Tyrozyny (alkaloidy izochinolinowe)
• Tryptofanu (alkaloidy indolowe)
• Amin biogennych (alkaloidy pirydynowe, piperydynowe, niektóre alkaloidy chinolinowe i pochodne benzazepiny)