Najnowsze artykuły

Karotenoidy w żywności

Karotenoidy to naturalne barwniki występujące w żywności, które przemysł spożywczy wykorzystuje do barwienia masła, tłuszczy, sosów, lodów, słodyczy

Berberys zwyczajny ciekawostki

Berberys ciekawostki: Berberys to jeden z najpopularniejszych krzewów ozdobnych, którego owoce wykazują właściwości lecznicze

Kurkumina i jej wpływ na zdrowie

Kurkumina to naturalny barwnik nadający kurkumie jej charakterystyczny, intensywnie żółty kolor, wykazuje silne właściwości przeciwutleniające i prozdrowotne

Marchew zwyczajna- systematyka

Rząd: Selerowce
Rodzina: Selerowate
Rodzaj: Marchew

 

Nazewnictwo

Łacińska: Dacus carota spp. sativus
Angielska: Carrot
Niemiecka: Möhre
Polskie nazwy: karotka, ptasie gniazdo, marchew ogrodowa

Marchew zwyczajna- występowanie

Dzika marchew pochodzi z obszarów Euroazji, ale obecnie rośnie na całym świecie. W stanie dzikim można ją jeszcze spotkać na terenach Europy i południowo- zachodniej Azji.

 

Marchew odmiany

W Polsce marchew jest uprawiana w kilku odmianach różniących się kształtem i kolorem korzenia. Można spotkać odmiany o białym i żółtym kolorze korzenia.




Marchew zwyczajna jako surowiec

Jako surowiec leczniczy stosuje się miękisz korzenia, sok, nasiona oraz liście marchwi.
Marchew może być stosowana w postaci nalewki, naparu, soku lub okładu.

 

Marchew zwyczajna trochę historii

Marchew była znana i uprawiana w czasach przed rozwojem cywilizacji starożytnych Greków i Rzymian. Przypuszcza się, że pierwsze uprawy marchwi pojawiły się na terenie dzisiejszego Afganistanu lub Turcji. Z tych rejonów bowiem pochodzi najwięcej odmian tego warzywa. Na terenie Szwajcarii znaleziono nasiona marchwi pochodzące sprzed 2 tysięcy lat.

Marchew została udomowiona przez Rzymian na początku Imperium Rzymskiego, jednak jej warzywo nie znalazło uznania i szybko zarzucono jej uprawę.

Pierwsze udomowione korzenie marchwi mogły mieć kolor fioletowo- żółty i pochodziły z terenów Azji Mniejszej. Wzmianki o pomarańczowym korzeniu marchwi pochodzą z XV i XVI wieku. Marchew zaczęto uprawiać w Europie Zachodniej, prawdopodobnie w XIV w. Jednak dopiero pojawienie się w XVI wieku odmiany o jędrnym korzeniu i słodkawym smaku, spowodowało, że marchew zagościła w wielu kuchniach świata. Marchew o korzeniu pomarańczowym pojawiła się jako mutant marchwi żółtej w Holandii w XVII wieku i stopniowo rozpowszechniła się na świecie.

Marchew zwyczajna w medycynie ludowej

Medycyna europejska wykorzystuje odwar z suszonych liści marchwi jako środek przeciwcukrzycowy. Wodne wyciągi z korzenia marchwi stosuje się jako środek wywołujący miesiączkę oraz przeciwrobaczy. Również ziele marchwi wykorzystuje się jako środek przeciwrobaczy.

W lecznictwie wykorzystuje się sok z marchwi w leczeniu niemocy płciowej, a także kurzej ślepoty. Sok z marchwi z miodem lub rozgotowana w mleku tarta marchew to zalecane lekarstwo na przeziębienie.

Medycyna Chińska stosuje odwar z nasion, aby wywołać miesiączkę. Sok z marchwi poleca przy nowotworach żołądka, jelit oraz wrzodach macicy.

Marchew zwyczajna- zastosowanie

  • Wyciąg olejowy z marchwi, zawierający dużo karotenów bywa stosowany do barwienia i witaminizowania margaryn
  • Olejek eteryczny z marchwi jest stosowany jako środek aromatyzujący
  • Karoten pozyskany z marchwi dodaje się do pasz dla kur, aby żółtka jaj były bardziej pomarańczowe
  • Niektóre odmiany marchwi uprawia się na paszę dla zwierząt

Marchew zwyczajna- wartość odżywcza

Owoce marchwi zawierają związki białkowe, olej tłusty, choinę, flawonoidy oraz niewielką ilość olejku eterycznego.

Ziele marchwi dostarcza witaminę B2, karotenoidy, porfiryny oraz garbniki.

Korzeń marchwi, który ma największe zastosowanie w kuchni dostarcza duże ilości beta karotenu, któremu zawdzięcza swój kolor. Korzeń jest także bogaty we flawonoidy, sterole, związki siarkowe i azotowe, pektyny, kwasy organiczne, enzymy. Marchew jest źródłem wielu witamin i soli mineralnych.

MARCHEW ZWYCZAJNA DZIAŁANIE LECZNICZE

Marchew jest zaliczana do roślin o największej zawartości karotenu. Sok z marchwi ma działanie przeciwrobacze, szczególnie skuteczne przeciwko owsikom i gliście ludzkiej.

Surowa marchew:

  • poprawia przemianę materii
  • pobudza czynność wątroby
  • działa przeciwcukrzycowo
  • reguluje pracę jelit oraz działa przeciwbiegunkowo (szczególnie u dzieci)
  • pobudzają rozwój bakterii jelitowych oraz zwalczają zaburzenia trawienne u dzieci
  • jest stosowana w zapaleniach jelita cienkiego i okrężnicy
  • obniża poziom cholesterolu, dzięki czemu chroni przed miażdżycą
  • przeciwdziała anemii
  • jest znanym środkiem oczyszczającym krew, rozpuszcza żółć
  • działa wzmacniająco
  • ma właściwości remineralizujące, dzięki czemu pobudza naturalne siły obronne i wspomaga odporność
  • wykazuje działanie wykrztuśne
  • korzystnie wpływa na jakość widzenia
  • sprzyja wydzielaniu mleka u matek karmiących
  • reguluje krwawienie miesiączkowe.

Odwary z miazgi korzenia i liści stosowane są zewnętrznie w schorzeniach skórnych, takich jak czyraki, wrzody działają gojąco, dezynfekująco i odmładzająco na naskórek.

Owoce marchwi wykazują działanie spazmolityczne, przeciwskurczowe, rozszerzają naczynia wieńcowate. Wpływają również na liczbę czerwonych krwinek krwi oraz zwiększają przepływ krwi do serca. Wykazują również działanie podniecające.

 

Marchew zwyczajna- przeciwwskazania

Część korzenia wyrastająca ponad ziemię, lekko zazieleniona zawiera solaninę, która jest toksyczna. Tą część marchwi należy zawsze odcinać.

Należy zwrócić uwagę na to skąd pochodzi spożywana marchew, ponieważ marchew nawożona azotem może powodować zatrucia, szczególnie u małych dzieci.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Carper J.; Apteka żywności; Hannah Publishing Ltd, Londyn 1996, str. 215-218

Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, str. 213-215

Della Beffa M. T.; Zioła podręczny leksykon przyrodniczy; Świat książki 2004, str. 91

Fnimh A. C.; Encyclopedia of herbal medicine; Wyd. 3, DK New York 2016, str. 201

Górnicka J.; Leksykon zdrowia Apteka natury; AWM Martel, Kalisz 2005, str. 118-121

Lim T. K.; Edible and nonedible medicinal plants; Vol. 9, New York 2015, str. 374- 416

Miśkowiec A.; Marchew- polish speciality; Panacea Nr. 1 (42), styczeń- marzec 2013, str. 28-29

Olechnowicz- Stępień W., Lamer- Zarawska E.; Rośliny lecznicze stosowane u dzieci; PZWL, Warszawa 1992, str. 31-32

Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, Warszawa 1982, str. 127-128

Ożarowski A., Jaroniewski W.; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, str. 245-247

Poprzęcki W.; Ziołolecznictwo; Wyd. Spar 1989, str. 113

Ross I. A.; Medicinal Plants of the World, vol 1, chemical constituents, traditional and modern uses; 2th edition; Springer Science, 2003, str.197- 222

Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016, str. 411-413

Apteczka ziołowa na lato

Lato to czas wakacji i częstych podróży, na które warto zabrać ze sobą roślinne preparaty lecznicze jako alternatywę dla środków aptecznych.

Suszone morele- samo zdrowie

Suszone morele to zdrowa i pożywna przekąska, która powinna znaleźć się w każdym domu. Ich słodki smak zaspokoi chęć na coś słodkie, a niekoniecznie zdrowego.

Witamina B1- znaczenie i rola

Witamina B1 czyli tiamina to pierwsza odkryta witamina. Korzystnie wpływa na układ nerwowy oraz wspomaga sprawność umysłową

Niedobory witaminy B2- objawy

Ryboflawina znana jako witamina B2 jest nieznędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej niedobory mogą powodować stany zapalne błon śluzowych i skóry…

Czarna porzeczka (łac. Ribes nigrum)

Czarna porzeczka to krzew, który rośnie w wilgotnym i zaciemnionym terenie. Owoce czarnej porzeczki to źródło cennych witamin i minerałów oraz antocyjanów

owoc kiwi, aktinidia chińska

Kiwi- Actinidia deliciosa

Kiwi kryje w sobie ogromnych właściwościach prozdrowotnych. Ten niepozorny, mały owoc jest skarbnicą witamin i składników mineralnych.

Dziurawiec zwyczajny- właściwości

Dziurawiec zwyczajny występuje także pod nazwą ziele świętojańskie i jest byliną, która porasta polany, łąki, zarośla czy skraje lasów.