Jałowiec pospolity to niewielki krzew porastający lasy w Polsce. Owoce jałowca są cenioną przyprawą, która ma także zastosowanie w lecznictwie.

Jałowiec pospolity- systematyka

Rząd: Cyprysowce
Rodzina: Cyprysowate
Rodzaj: Jałowiec

 

Nazewnictwo

Łacińska: Juniperus communis
Angielska: Juniper
Niemiecka: Wacholder
Polskie nazwy: brzewik, jodłowiec, kadyk, jaglina, cedr, cedr czerwony 

Nazwa gatunkowa jałowca pochodzi od rzymskiej nazwy jałowca sabińskiego stosowanego jako środek poronny, iuvenis– oznacza młodą kobietę, perere– rodzić.

Polska nazwa jałowca związana jest z występowaniem rośliny na ubogich, jałowych glebach.

 

Jałowiec pospolity-występowanie

Jałowiec jest krzewem, który występuje na całej półkuli północnej, można go spotkać w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rozpowszechniony jest na nizinach i w niższych partiach gór. Jałowiec rośnie na brzegach lasów oraz piaszczystych nieużytkach, ugorach, wrzosowiskach, rzadziej w lasach i borach sosnowych. Niekiedy bywa sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna. W Europie półdniowej uprawiany dla owoców.

Co ciekawe krzewy jałowca są pierwszym gatunkiem kolonizującym wydmy śródlądowe oraz wysychające bagna.

 

Odmiany

Znanych jest ponad 50- 71 gatunków jałowca mających znaczenie w uprawie. W Polsce w stanie dzikim występują dwa gatunki jałowca, a kilkanaście innych odmian jest uprawianych jako rośliny ozdobne. Niektóre odmiany jałowca posiadają trujące dla człowieka owoce.

 

Jałowiec pospolity- surowiec

Surowcem zielarskim jest owoc jałowca (Juniperi fructus). Ze świeżych owoców destyluje się olejek jałowcowy (Juniperi oleum).

Z owoców jałowca przygotowuje się napary i odwary, czasami także nalewki.




Jakie zioła zbiera się w listopadzie

Pomimo, że w listopadzie pogoda nie jest zbyt zachęcająca, warto w tym miesiącu wybrać się po korzenie i owoce, które korzystnie wpłyną na nasze zdrowie.

Rośliny lecznicze zbierane zimą

Zimą można zbierać takie surowce zielarskie jak: jałowiec, świerk, gwiazdnica, przytulia. To także czas zbierania dzikich owoców: róży, berberysu, brusznicy

Historia

Przypuszcza się, że właściwości lecznicze jałowca były wykorzystywane w Europie w czasach prehistorycznych. Egipcjanie stosowali jałowiec do balsamowania zwłok. Hipokrates twierdził, że owoce jałowca są pomocne na afty. Katon zwrócił uwagę na działanie moczopędne i przeczyszczające wina jałowcowego oraz odwarów z gałązek i owoców jałowca.  Rzymski lekarz Galen stosował jałowiec jako środek oczyszczający wątrobę i nerki oraz przy hemoroidach i w celu wywołania menstruacji. Diskurydes opisał jałowiec w swoim dziele: De Materia pod nazwą Arkeothos Mikra jako lek działający rozgrzewająco, moczopędnie oraz mający właściwości ściągające, lek łagodny dla żołądka, stosowany przy dolegliwościach w klatce piersiowej i kaszlu.

W czasach średniowiecza owoce jałowca były stosowane jako środek na wszelkie dolegliwości. Wierzono wówczas, że żucie szyszkojagód jałowca uchroni od wszelkich zaraz, z kolei ostre igły drzewa jałowcowego traktowano jako środek chroniący przed nieczystymi siłami.

Święta Hildegarda zalecała owoce jałowca w leczeniu chorób płuc, wątroby i nerek. Nieco później do celów leczniczych zaczęto oprócz szyszkojagód stosować także liście, zielone pędy, drewno oraz smołę.

Z XVI wiecznych podań Falimierza wiemy, że jałowiec był wówczas stosowany jako środek trawienny. Roślinę dodawano także do kąpieli. Marcin z Urzędowa zalecał za Dioskurydesem stosowanie jałowca na ukąszenia węży.

Polski lekarz XIX wieku August Hiacynt Dziarkowski zalecał wdychanie aromatu jałowcowego.

Jałowiec pospolity- składniki mineralne

  • Głównym składnikiem aktywnym owoców jałowca jest olejek eteryczny, który zawiera ponad 60 związków. Głównymi składowymi olejku są: α- i β- pinen, kamfen. Ponadto szyszkojagody jałowca zawierają cukier (glukoza, fruktoza), związki goryczowe i żywiczne, flawonoidy, taniny. Wśród związków, które wpływają na właściwości jałowca można wymienić także: kwasy tłuszczowe ( laurowy, palmowy, oleinowy, linolowy), kwasy glukuronowe  oraz sterole: (ß-sitosterol, kampesterol, cholesterol).

JAŁOWIEC POSPOLITY DZIAŁANIE LECZNICZE 

Szyszkojagody jałowca:

  • Poprawiają procesy trawienne, pobudzają apetyt, są polecane przy nieżycie żołądka
  • Zwiększają wydzielanie żółci, dzięki czemu łatwiej trawimy tłuste i ciężkostrawne potrawy
  • Znoszą nadmierną fermentację w jelitach
  • Łagodzą kilkę jelitową i zmniejszą wzdęcia brzucha 
  • Są stosowane w przypadku nieżytu i zapalenia oskrzeli oraz astmy
  • Miały zastosowanie jako środek napotny w chorobach przeziębieniowych i przy gorączce 
  • Działają moczopędne, poprzez zwiększenie wydalania wody ustrojowej, jonów sodu i kwasu moczowego
  • Zapobiegają nawrotom zapalenia pęcherza oraz niszczą pozostałe bakterie odpowiedzialne za częste infekcje pęcherza
  • Niegdyś były stosowane przy opóźniającym się cyklu menstruacyjnym
  • Są pomocne w leczeniu dolegliwości reumatycznych
  • Wymieszane z woskiem pszczelim przyłożone na rany lub ukąszenia owadów łagodzą podrażnienie i odkażają 

Oprócz szyszkojagód w lecznictwie ma znaczenie także olejek eteryczny pozyskiwany z jałowca.

 

Jałowiec pospolity- działanie niepożądane

Zatrucia spowodowane przyjmowaniem owoców jałowca zdarzają się bardzo rzadko. Doustne przyjmowanie wyciągów z jałowca przez dłuższy okres czasu może powodować podrażnienia błon śluzowych żołądka, rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca oraz utrzymujący się stan zapalny.  Spożywanie większych ilości szyszkojagód jałowca powoduje podrażnienie nerek objawiające się trudnością w oddawaniu moczu, białkomoczem oraz bólami nerek

Olejek eteryczny z jałowca może mieć działanie drażniące na skórę. Przy stosowaniu zewnętrznym preparatów z jałowcem oraz olejku mogą pojawić się objawy takie jak swędzenie, pieczenie, pęcherze czy obrzęk.

Może spowodować halucynacje, zaburza wchłanianie żelaza. Może wywoływać poronienia. 

 

Jałowiec pospolity- przeciwwskazania

  • Preparatów z jałowca nie zaleca się stosować kobietom w ciąży ze względu na jego silne działanie drażniące i poronne.
  • Osoby cierpiące na ostre zapalenia dróg moczowych i niewydolność nerek powinny wystrzegać się spożywania jałowca.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Charles D. J.; Antioxidant properties of spices, herbs and other sources; Springer Science 2013, str. 357- 362

Gregg S.; The complete illustrated encyclopedia of magical plants; Fair Winds Press, 2014, str. 132

Griffith W.; Witaminy, pierwiastki i minerały; Agencja Elipsa, Warszawa 1994r., str. 326

Khan I. K., Abourashed E. A. ; Leung’s encyclopedia of common natural ingredients used in food, drugs and cosmetics; Wiley 2010, str. 389-392

Kuźnicka B., Dziak M.; Zioła i ich stosowanie, Historia i współczesność; Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Wyd. IV, Warszawa 1987r, str. 67-69

Ody P.; Zioła w domu; Świat Książki 1990 str. 38, 114

Ożarowski A., Jaroniewski W.; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, str. 175- 177

Pajor W. J.; Mała encyklopedia przypraw smaków i ziołolecznictwa; Tempus Plus, Kraków 1998r., str. 97-99

Rumpel J.; Jałowiec niepospolity…; Panacea nr 3-4 (60-61) lipiec-grudzień 2017, str.32-34

Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; Wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016, str.305-308

Skarżyński A.; Zioła czynią cuda; Agencja Wydawnicza COMES, 1994, str. 95-98

Typek K. ; Któż nie zna jałowca?; Aptekarz Polski nr. 77 (55e), styczeń 2013, str. 29-32

http://www.czytelniamedyczna.pl/2598,jalowiec-pospolity-juniperus-communis-l-popularna-lecznicza-roslina-olejkowa.html (20.09.2019)




Ostryż długi- łac. Curcuma longa

Ostryż długi to popularna przyprawa- nazywana kurkumą. , Kurkumę można wykorzystać jako barwnik spożywczy. Swoje właściwości lecznicze kurkuma zawdzięcza kurkuminie.

Estragon łac. Artemisia dracunculus

Estragon zwalcza również brak apetytu, ma działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Co ważne, wpływa też na obniżenie cholesterolu, a dodatkowo zawiera kwasy organiczne oraz minerały

Czym jest skaling i piaskowanie zębów?

Skaling to zabieg wykonywany przy użyciu skalpela, który usuwa kamień nazębny i osad z zębów. Z kolei piaskowanie zębów polega na czyszczeniu zębów przy użyciu pasty piaskowej

Jaki tran dla dzieci wybrać?

Jak wybrać najlepszy tran dla dzieci? W pierwszej kolejności warto wziąć pod uwagę skład- dobre produkty zawierają dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych…

Matcha Extereme- wspomóż odchudzanie

Matcha Extereme to suplement o unikatowym połączeniu 4 niezwykłych składników, który wspomaga odchudzanie i każdego dnia dba o Twoją sylwetkę i dobry nastrój.

Baza wiedzy to nie tylko źródło informacji

Owoce acai łac. Euterpe oleracea

Jagody acai wykazują silne działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Są doskonałym środkiem zwalczającym powstające w organizmie wolne rodniki,

Koper włoski

Koper włoski (fenkuł) – właściwości: łagodzi problemy trawienne, wzmacnia odporność, pozwala szybciej zwalczyć przeziębienie

Aloes zwyczajny- łac. Aloe vera

Aloes zwyczajny, aloes barbadoski (Aloe vera) o najpopularniejszy gatunek aloesu, wykorzystywany w medycynie i kosmetyce, uprawiany na szeroką skalę w celu

Pyszne pomysły na kotlety roślinne

Kotlety kojarzą się głównie z solidnym schabowym, a tymczasem w wersji warzywnej są naprawdę smaczne i pożywne. Zainspiruj się przepisami na kotlety warzywne

Nalewka z dzikiej róży

Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.

Jabłka

Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.

Pestki dyni a zdrowie

Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…

O Blogu

Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych. 

#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze

Musisz wiedzieć

Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.