- Babka zwyczajna- właściwości i zastosowanie
Babka zwyczajna- systematyka
Rząd: Jasnotowce
Rodzina: Babkowate
Rodzaj: Babka
Nazewnictwo
Łacińska: Planago major
Angielska: Plamtain
Niemiecka: Breiter Wegerich
Polskie nazwy: babka szerokolistna, wielka, świętojańska, większa, szeroka; skołojna, skołojorza, podróżnik, baśki, babczok, krwi ogon, listek baśki, pięć żyłek
Babka zwyczajna- występowanie
Babka zwyczajna pochodzi z Europy oraz północno-środkowej Azji. Obecnie spotykana na wszystkich kontynentach. W Polsce występuje powszechnie na łąkach i pastwiskach, w ogrodach, przy drogach, w rowach i nad brzegami zbiorników wodnych.
Przez ogrodników babka uważana jest za chwast.
Babka zwyczajna- odmiany
Gatunek babki zwyczajnej charakteryzuje dużą zmienność siedliskową w zakresie owłosienia, nerwów na blaszce liściowej, długości szypuł kwiatostanowych. Babka może być drobna lub z dużymi liści wznoszącymi się do góry.
Babka zwyczajna- surowiec
Zarówno babka zwyczajna jak i lancetowata dostarczają równowartościowego surowca leczniczego. Surowcem leczniczym są liście, nasiona oraz łuski nasienne.
W lecznictwie stosuje się liście babki zewnętrznie na skórę, surowiec może być także stosowany w postaci naparów, wodnych ekstraktów i odwarów lub kapsułek. Z liści babki można także przygotować sok.
Babka zwyczajna- trochę historii
Babka to jeden z najstarszych środków leczniczych. Jej opis znajduje się w najstarszym zielniku chińskim pochodzącym z I w p. n. e. W Chinach zbierano liście oraz nasiona babki, które stosowano jako środek moczopędny, wykrztuśny oraz leczący bezpłodność.
W Grecji i Rzymie, babka była stosowana jako panaceum na wiele dolegliwości. Pisał o niej między innymi Dioskorydes, a Pliniusz Stary wymieniał w swoich dziełach 24 choroby, które poddają się babce.
W X wieku babkę odkryli lekarze arabscy i perscy, którzy zaczęli ją wprowadzać do swoich zestawów ziołowych.
Również w Europie babkę ceniono jako lek na zmęczenie i bezsenność. O jej właściwościach wspominali Albert Wielki, Parcelsus, Matthiolus.
Babka zwyczajna- wartość odżywcza
Liście babki są surowcem polisacharydowym. Są one źródłem węglowodanów prostych (galaktoza, fruktoza, glukoza), śluzu i gum. Za właściwości babki odpowiadają zawarte w jej liściach glikozydy irydoidowe jak akubina, katalpol. Babka zwyczajna to źródło flawonoidów ( baikalenina, apigenina) oraz kwasów organicznych (cytrynowy, wanilinowy, p-kumarynowy nikotynowy, fumarowy cynamonowy, chlorogenowy, kawowy, salicylowy, ursalowy). Wśród składników aktywnych zawartych w liściach babki można wymienić: pektyny, gorycze, saponiny, enzymy, cholinę. Babka dostarcza witaminy: A, C, K oraz minerały: żelazo, miedź, magnez, mangan, cynk, krzem, potas.
Śluz otrzymywany z liści babki to źródło polisacharydów złożonych, w skład których wchodzą: kwas galaktouronowy, galaktoza, arabinoza, ramnoza., glukoza, mannoza, ksyloza, fukoza.
BABKA ZWYCZAJNA- DZIAŁANIE LECZNICZE
Liście babki:
- Działają osłonowo na błony śluzowe przewodu pokarmowego
- Poprawiają ogólną równowagę organizmu
- Wspomagają leczenie wrzodów żołądka
- Są pomocne w nieżycie żołądka oraz zapaleniu okrężnicy
- W formie odwarów wykazują słabe działanie przeciwpasożytnicze
- Wykazują działanie moczopędne, maja zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych pęcherza
- Działają kojąco na płuca, redukują stan zapalny oraz podrażnienia,
- Wykazują działanie wykrztuśne
- Stosuje się je przy zapaleniu oskrzeli oraz przy utracie głosu
- Wspomagają odporność
- To stary środek na otarcia, drobne rany czy ukąszenia owadów
Ciekawostka:
W Belgii powstała specjalna mieszanka, w skład której wchodzi babka zwyczajna. Mieszanka ta jest zalecana dla osób chcących rzucić palenie. Babka działa w tej mieszance jako składnik łagodnie uspokajający.
Babka zwyczajna- działanie niepożądane
Pyłki babki należą do silnych alergenów.
Babka zwyczajna- przeciwwskazania
- Preparaty z babki mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami oraz mogą zaburzać ich wchłaniane
- Babki nie należy przyjmować w przypadku zdiagnozowanych chorób jelita.
Czikow P., Łaptiew J.; Rośliny lecznicze bogate w witaminy; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987 r., str. 52-52
Skarżyński A., Zioła czynią cuda, Agencja Wydawnicza Comes, Warszawa 1994, str. 49-51
Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2015; str. 184-185
Wielka księga ziół; Reader’s Digest; Warszawa 2009
WHO monographs on medicinal plants commonly used in the Newly Independent States (NIS); WHO 2010, str. 313-328
http://pl.herbs2000.com/ziola/babka_lanc.htm (26.01.2020)
http://www.panacea.pl/articles.php?id=3105 (26.01.2020)
- Podobne artykuły