Rząd: Selerowce
Rodzina: Baldaszkowate, seleretowate
Rodzaj: Fenkuł
Gatunek: Fenkuł włoski
Łacińska: Foeniculum capillaceum, Foeniculum vulgare, Foeniculum officinale
Angielska: Fennel
Niemiecka: Gemeiner
Polskie nazwy: fenkuł, fenkuł wołoski, fenkuł pospolity, fenkuł lekarski, koper, koperek, kopr, kopr włoski, anyż, anyżek, anyżek włoski, świniak, osłodziec, koper lekarski, fenkel
Nazwa łacińska pochodzi od włoskiego słowa Foeniculum, co można przetłumaczyć jako drobne siano, co zapewne nawiązywało do drobnych listków kopru.
Nazwa polska koper pochodzi od słowiańskiego słowa „kopeć” oznaczającego zapach.
Koper włoski wywodzi się z rejonu Morza Śródziemnego oraz Azji Mniejszej. Obecnie jest uprawiany w całej Europie, Argentynie, Azji, Nowej Zelandii, Południowej Afryce.
Wyróżnia się dwa podstawowe podgatunki kopru:
Surowcem leczniczym są owoce, często mylnie nazywane nasionami, zawierające olejek koprowy.
Koper należy niewątpliwie do najstarszych roślin leczniczych i przyprawowych. Jest opisany w papirusie Ebersa. Wzmianki o nim znajdują się w Nowym Testamencie oraz w piśmiennictwie greckim i rzymskim. Znany też był w medycynie chińskiej i arabskiej. Jest to roślina zaliczana przez starożytnych do siedmiu roślin świętych.
Grecy wierzyli, że Prometeusz przyniósł ogień z Olimpu na Ziemię w wielkiej łodydze kopru włoskiego. Dlatego też dla Greków koper był symbolem sukcesu. Hipokrates zaliczył koper włoski do ziół o działaniu diuretycznym i wiatropędnym. O roślinie wspomina także Dioskurides.
W starożytnej Grecji i Rzymie stosowano go przeciwko kolkom i chorobom przewodu pokarmowego, a także na bóle głowy i choroby skóry. Rzymianie wykorzystywali koper jako środek rozweselający i wywołujący prorocze wizje.Gladiatorzy tak wierzyli we wzmacniające właściwości kopru, że kilka dni przed walką wcierali wyciąg z owoców kopru w mięśnie.
Ze starożytnego Rzymu koper dotarł do Europy, gdzie w średniowieczu często uprawiano go w przyklasztornych ogródkachmiędzy innymi na terenie Niemiec, a także na dworze Karola Wielkiego. W średniowieczu żuto nasiona kopru w czasie długich, nudnych kazań, żeby powstrzymać burczenie w brzuchu.
O zielu pisali: święta Hildegarda, Paracelsus, Matthiolus. Szymon z Łowicza podaje, że nasiona kopru spożywane z cząbrem poprawiają słaby wzrok.
Według świętej Hildegardy „koper włoski nie szkodzi żadnemu człowiekowi jedzony na surowo, w każdej postaci spożyty uszczęśliwi człowieka, nada on skórze ładnego koloru i przyjemnego zapachu, wspomaga też trawienie”.Dalej święta podaje: „Kto spożywa koper włoski lub jego owoc codzienne na czczo, on zmniejszy {zły śluz} oraz zgniliznę, w oddechu zniszczy zły zapach, a i oczy błyszczały się będą, ma on bowiem w sobie dobre ciepło i szlachetne siły”.
Owoce kopru włoskiego zawierają:
Wartość odżywcza | g/ 100g |
---|---|
Kalorie | 345 kcal |
Woda | 8,81 |
Białko | 15,8 |
Tłuszcze | 14,87 |
Węglowodany | 52,92 |
Błonnik | 39,8 |
Obecnie herbatka koprowa jest podstawowym lekiem stosowanym u niemowląt
Według zaleceń monografii WHO dzienna dawka suszonych owoców kopru włoskiego powinna wynosić 5-7 g w formie naparu. Przyjmowanie wyższych dawek nie jest zalecane przez okres dłuższy niż kilka tygodni.
Zalecana dawka dla syropu koprowy lub miodu koprowego to 10-20g, dla nalewki z kopru 5-7,5 ml. Nalewkę przyjmuje się 2-3 razy dziennie po 30 kropli. Olejek koperkowy 3 razy dziennie po 2-3 krople.
Owoce kopru zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić na 15-20 minut pod przykryciem. Po przecedzeniu pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki naparu po posiłkach przy różnego rodzaju zaburzeniach trawiennych,przy braku apetytu oraz w schorzeniach górnych dróg oddechowych.Dla dzieci po 1 łyżce lub łyżeczce naparu w zależności od wieku co 3 godziny przy bólach brzucha i zaparciach, oraz jako środek wykrztuśny. Dla matek zaleca się picie ¼ szklanki naparu.
Napar dla niemowląt: 1 łyżeczka zmielonych nasion w szklance gorącej wody, osłodzić 2 łyżeczkami cukru, zaparzyć w termosie przez 30 minut. Podawać kilka razy dziennie po 1 łyżeczce (w mleku).
Olejek koprowy może być stosowany do aromatyzowania past do zębów i mydeł, kremów, liotonów. Olejek koprowy jest wykorzystywany także w przemyśle perfumeryjnym.Wywar z owoców kopru stosuje się do wcierań w skórę głowy na porost włosów oraz do włosów przetłuszczających się. Naparem można także przecierać twarz przy cerze tłustej, choć czasami koper może uczulać. Koper bywa często stosowany jako domowy kosmetyk z połączeniu z maślanką lub miodem jako balsam oczyszczający i odświeżający do skóry.
Zaparzyć herbatkę z kopru. Po naciągnięciu dodać łyżkę miodu. Czystą gazę zamoczyć w herbatce i przyłożyć na twarz. Po 15 minutach zdjąć kompres.
Kompres ten działa wygładzająco, szczególnie na zmarszczki.
Literatura
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.