Jałowiec pospolity to niewielki krzew porastający lasy w Polsce. Owoce jałowca są cenioną przyprawą, która ma także zastosowanie w lecznictwie.
Rząd: Cyprysowce
Rodzina: Cyprysowate
Rodzaj: Jałowiec
Łacińska: Juniperus communis
Angielska: Juniper
Niemiecka: Wacholder
Polskie nazwy: brzewik, jodłowiec, kadyk, jaglina, cedr, cedr czerwony
Nazwa gatunkowa jałowca pochodzi od rzymskiej nazwy jałowca sabińskiego stosowanego jako środek poronny, iuvenis– oznacza młodą kobietę, perere– rodzić.
Polska nazwa jałowca związana jest z występowaniem rośliny na ubogich, jałowych glebach.
Jałowiec jest krzewem, który występuje na całej półkuli północnej, można go spotkać w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rozpowszechniony jest na nizinach i w niższych partiach gór. Jałowiec rośnie na brzegach lasów oraz piaszczystych nieużytkach, ugorach, wrzosowiskach, rzadziej w lasach i borach sosnowych. Niekiedy bywa sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna. W Europie półdniowej uprawiany dla owoców.
Co ciekawe krzewy jałowca są pierwszym gatunkiem kolonizującym wydmy śródlądowe oraz wysychające bagna.
Znanych jest ponad 50- 71 gatunków jałowca mających znaczenie w uprawie. W Polsce w stanie dzikim występują dwa gatunki jałowca, a kilkanaście innych odmian jest uprawianych jako rośliny ozdobne. Niektóre odmiany jałowca posiadają trujące dla człowieka owoce.
Surowcem zielarskim jest owoc jałowca (Juniperi fructus). Ze świeżych owoców destyluje się olejek jałowcowy (Juniperi oleum).
Z owoców jałowca przygotowuje się napary i odwary, czasami także nalewki.
Przypuszcza się, że właściwości lecznicze jałowca były wykorzystywane w Europie w czasach prehistorycznych. Egipcjanie stosowali jałowiec do balsamowania zwłok. Hipokrates twierdził, że owoce jałowca są pomocne na afty. Katon zwrócił uwagę na działanie moczopędne i przeczyszczające wina jałowcowego oraz odwarów z gałązek i owoców jałowca. Rzymski lekarz Galen stosował jałowiec jako środek oczyszczający wątrobę i nerki oraz przy hemoroidach i w celu wywołania menstruacji. Diskurydes opisał jałowiec w swoim dziele: De Materia pod nazwą Arkeothos Mikra jako lek działający rozgrzewająco, moczopędnie oraz mający właściwości ściągające, lek łagodny dla żołądka, stosowany przy dolegliwościach w klatce piersiowej i kaszlu.
W czasach średniowiecza owoce jałowca były stosowane jako środek na wszelkie dolegliwości. Wierzono wówczas, że żucie szyszkojagód jałowca uchroni od wszelkich zaraz, z kolei ostre igły drzewa jałowcowego traktowano jako środek chroniący przed nieczystymi siłami.
Święta Hildegarda zalecała owoce jałowca w leczeniu chorób płuc, wątroby i nerek. Nieco później do celów leczniczych zaczęto oprócz szyszkojagód stosować także liście, zielone pędy, drewno oraz smołę.
Z XVI wiecznych podań Falimierza wiemy, że jałowiec był wówczas stosowany jako środek trawienny. Roślinę dodawano także do kąpieli. Marcin z Urzędowa zalecał za Dioskurydesem stosowanie jałowca na ukąszenia węży.
Polski lekarz XIX wieku August Hiacynt Dziarkowski zalecał wdychanie aromatu jałowcowego.
Szyszkojagody jałowca:
Oprócz szyszkojagód w lecznictwie ma znaczenie także olejek eteryczny pozyskiwany z jałowca.
Zatrucia spowodowane przyjmowaniem owoców jałowca zdarzają się bardzo rzadko. Doustne przyjmowanie wyciągów z jałowca przez dłuższy okres czasu może powodować podrażnienia błon śluzowych żołądka, rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca oraz utrzymujący się stan zapalny. Spożywanie większych ilości szyszkojagód jałowca powoduje podrażnienie nerek objawiające się trudnością w oddawaniu moczu, białkomoczem oraz bólami nerek
Olejek eteryczny z jałowca może mieć działanie drażniące na skórę. Przy stosowaniu zewnętrznym preparatów z jałowcem oraz olejku mogą pojawić się objawy takie jak swędzenie, pieczenie, pęcherze czy obrzęk.
Może spowodować halucynacje, zaburza wchłanianie żelaza. Może wywoływać poronienia.
Źródła
Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.
#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze
Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.